Eimreiðin - 01.04.1919, Page 35

EIMREIÐIN)
FINNS JÓNSSONAR
99
honum, eftir 1864. Feir Ólafur prófastur og Jón munu ekki ætiö
hafa verið sammála, og ekki verið laust við, að slettist upp á vin-
skapinn með köflum. Pegar Jón var á Reykhólum, var hann gerður
hreppstjóri þeirra Reyknesinga. Rá var pað haust eitt, að hann
sá um réttarhald i siðustu rétt. A peim árum var pað samkvæmt
lögum, að réttarbóndinn átti öll ómerkt lömb í réttinni, er ær
helguðu sér ekki. Réttarbóndi sá, er hér átti hlut að máli, var
fátækur, en ómerkinga var hann óvanur að fá, pví Ólafur pró-
fastur hafði árlega látið fleiri eða færri af ám sinum ganga með
dilk að sumrinu og hirti ekki um að marka lömbin undir peim
á vorin, en á haustin voru allir ómerkingar dregnir prófasti.
Þegar fjárdráttur byrjaði i réttinni, skipar Jón hreppstjóri
mönnum að draga alla ómerkinga í sérstakan dilk. En þegar
fjárdrætti var lokið, hrópar hreppstjórinn: »Romi nú peir and-
skotans trassar, sem ekki hafa hirðusemi á að marka lömb
sín á vorin, með rollur sínar og láti pær helga sér þau«, og
endurtók petta, svo allir, sem voru við réttina, hlutu að heyra.
Par á meðal var Ólafur prófastur, en enginn gaf sig fram. Segir
pá Jón réttarbóndanum, að ómerkingarnir séu hans eign, og
skuli hann marka pá undir sitt mark (réttarbóndans). Réttar-
bóndinn var tregur til. Pá segir Jón, að pað skuli vera að öllu
leyti á sína ábyrgð. Mig minnir, að ómerktu lömbin væru 16.
Eg heíi ekki gætt þess, að skrifa tölu þeirra. — Séra Ólafur leit-
aði úrskurðar yfirvaldanna um petta tiltæki Jóns, en hafði ekki
unnið neitt við pað. Fleira hafði þeim borið á milli, og sagðist Jón
hafa tekið sér pað létt, pó prófastur léti eitthvað fjúka, pví hann
hefði reynt að gjalda líku líkt, en einu sinni hefði sér pó verulega
sárnað lljótfærni prófasts, og hefði í pað sinn ekki getað svarað.
Pað bar til, þegar Jón var á Reykjanesinu, að þar kom skæð
barnaveiki og dó fjöldi barna, þar á meðal börn sem Jón átti.
Við jarðarför þeirra sagði séra Ólafur: »Pið drepið börnin ykkar
fyrir handvömm«. Pví sagðist Jón ekki hafa getað svarað, en sér
hefði fallið pungt þetta tilsvar prófasts. Nokkru síðar kom barna-
veikin á heimili prófasts og dóu_3 eða 4 börn hans á einni viku.
Jón var með öðrum íleirum staddur við jarðarförina. Eftir jarð-
arförina sagði Jón við prófast: »Ekki er hægt að segja að pessi
börn hafi dáið fyrir handvömm«. Pá svaraði prófastur engu.
Annars var Jón fáorður um veru sína á Reykhólum, og mun
ekki hafa unað hag sínum sem best, eins og áður er á bent, pó
eg geti ekki fullyrt neitt um pað.
Jón Bjarnason var gefinn fyrir ferðalög og að finna kunningj-
ana. Purfti lika einatt í mörgu að snúast, bæði í sínar og annara
parlir. Kristján kammeráð Magnusen, sýslumaður í Dalasýslu, er
var óspar á gamanyrðum, sagði, að Jón væri ekki lengur heima
en meðan hann drykki blöndu við bæjarstafinn. Af því að Jón
*7