Tölvumál - 01.04.1991, Blaðsíða 15

Apríl 1991
ísland, markaðssamruni í Evrópu og
upplýsingatækni
Finnur Sveinbjörnsson, iðnaðarráðuneyti
Markaðssamruni í
Evrópu
Tólf aðildarríki Evrópubanda-
lagsins (EB) stefna að því að
mynda sameiginlegt markaðs-
svæði fyrir vöru, þjónustu,
fjármagn og vinnuafl fyrir árslok
1992. Aðildarrfki Fríverslunar-
samtaka Evrópu (EFTA) ræða
nú við EB um að stækka þetta
sameiginlega markaðssvæði
þannig að það nái til aðildar-
ríkjanna átján í þessum tveimur
samtökum. Og handan við hornið
biða ríki Mið- og Austur-Evrópu
sem öll stefna nú hraðbyri í átt til
markaðsbúskapar.
Innan skamms verður stærsta
markaðssvæði heimsins orðið
til í Evrópu með um 330 milljónir
íbúa og um 370 milljónir íbúa
þegar EFTA-ríkin eru talin með.
Á þessum markaði er kaupgetan
há, neytendur kröfuharðir og
samkeppnin mikil. Með slíkan
heimamarkað að baki gæfíst
evrópskum iðnfyrirtækjum og
öðrum framleiðendum færi á að
vinna upp það forskot sem keppi-
nautar annars staðar frá, einkum
Bandarfkjunum og Japan, hafa
haft um nokkurt skeið.
Afnám tæknilegra
viðskiptahindrana
Sameiginlegt markaðssvæði felur
í sér að ýmiss konar viðskipta-
hindranir heyra sögunni til. Þar
er í fyrsta lagi um að ræða afnám
beinna viðskiptahindrana í formi
viðskiptabanna, magntakmarkana
og tolla. í öðru lagi afnám
ýmiss konar óbeinna
(tæknilegra) viðskiptahindrana,
eins og þunglamalegs
innflutningseftirlits, mismunandi
krafna til eiginleika vöru frá
einu ríki til annars og krafna
stjórnvalda um að vara sé prófúð
á ný áður en sala hennar er
leyfð þótt hún hafi þegar verið
prófuð í öðru ríki. Aðildarríki
Evrópubandalagsins hafa þegar
dregið úr að verulegu leyti eða
afnumið að fullu beinar við-
skiptahindranir en í staðinn hafa
óbeinar viðskiptahindranir orðið
til þess að draga úr viðskiptum
milli þeirra og gert slík við-
skipti kostnaðarsamari en ella
væri. Með markaðssamrunanum
ættu þessar viðskiptahindranir
hins vegar að heyra sögunni til.
Þáttur staðla í
markaðssamrunanum
í maí 1985 ákvað EB að staðlar
skyldu gegna lykilhlutverki í því
að skapa hið sameiginlega
markaðssvæði innan banda-
lagsins. I "nýju aðferðinni"
("New Approach"), sem þá var
samþykkt, felst að í stað þess að
freista þess að vinna hið
vandasama verk að samræma
kröfur stjórnvalda f aðildar-
ríkjunum um alla eiginleika vöru
skyldu einungis settar fram lög-
bundnar kröfur um þau atriði er
varða öryggi, líf og heilsu manna
og dýra og umhverfisvernd.
Þessar kröfur eru nefndar grunn-
kröfur. Kröfur þessar eiga jafnt
við um vöru, sem framleidd er
innanbandalagsins, ogvörusem
flutt er þangað inn frá ríkjum
utanþess. Jafnframtvar ákveðið
að þessar kröfur skyldu vera
þannig að unnt væri að útfæra
þær á nánari hátt í stöðlum.
Framleiðendum er í sjálfsvald
sett hvort þeir nota staðlana en
svo er litið á að sá sem fylgir
stöðlunum hafí fúllnægt grunn-
kröfúnum. Að öðrum kosti þarf
framleiðandi að sýna sérstaklega
fram á það. EB hefúr gert ramma-
samninga við evrópsku staðla-
samböndin CEN á almennu sviði,
CENELEC á raftæknisviði og
ETSI á fjarskiptasviði um að
semja nauðsynlega staðla
("Evrópustaðla", sem táknaðir
eru með EN eða ETS). Þessir
staðlar eru jafnóðum samþykktir
sem landsstaðlar í sérhverju
aðildarríki bandalagsins og eldri
staðlar numdir úr gildi. EFTA-
rlkin hafa einnig gert svipaða
samninga við staðlasamböndin.
Það er stefna EFTA-ríkjanna að
vísað verði til þessara samræmdu
staðla í stjórnvaldsfyrirmælum
og við opinber innkaup.
Staðlar einnig notaðir
við prófun og vottun
En það er ekki nóg að fullyrt sé
að vara sé framleidd I samræmi
við staðla, stjórnvöld eða kaup-
endur vörunnar í framleiðslu-
eða innflutningslandi vörunnar
þurfa að geta treyst því að svo sé.
Til að leysa þetta samþykkti
Evrópubandalagið "heildar-
aðferðina" ("Global Approach")
f desember 1989. Og aftur er
15 - Tölvumál