Tölvumál - 01.04.1991, Blaðsíða 30

Apríl 1991
Frá orðanefnd
Sigrún Helgadóttir, formaður orðanefndar SÍ
public domain
Allir hafa vafalaust heyrt um
public domain sojtware eða public
domainprogram eða að hugbún-
aður eða forrit séu "in the public
domain". Þetta mun þýða að hug-
búnaður sé til frjálsra afnota og
að honum megi dreifa að vild.
Lagt er til að public domain
software heiti á íslensku
almenningshugbúnaður og að
public domain heiti einfaldlega
almenningur. Þá má tala um
"að leggja forrit í almenning" ef
öllum er heimilt að nota það án
endurgjalds og dreifa því að vild.
market-driven,
product-driven
Orðanefndin var nýlega beðin
um að fjalla um þessi orð. Þótt
þau séu ekki beinlínis úr tölvumáli
þötti okkur rétt að verða við
þeirri ósk.
Orðin market-driven og product-
driven em lýsingarorð sem virðast
vera notuð um fyrirtæki. Market-
driven company er þá fyrirtæki
sem framleiðir vörur fyrir
tiltekinn markað, þ.e. lagar sig
að markaðsaðstæðum. Lagt er til
að það heiti markaðsmótað fyrir-
tæki. Product-driven company
er hins vegar fyrirtæki sem fram-
leiðir tilteknar vömr án hliðsjónar
af markaðsaðstæðum. Lagt er til
að það heiti vörumótað fyrir-
tæki.
laptop computer,
portable computer,
palmtop computer
Þetta em allt tölvur sem em svo
léttar og meðfærilegar að þær
má bera nánast hvert á land sem
er. Laptop computer hefur verið
kölluð kjöltutölva á fslensku og
portable computer hefur verið
kölluð fartölva eða ferðatölva.
Ekki virðist vera neinn munur á
kjöltutölvum og fartölvum og
má því líta á þessi tvö orð sem
samheiti á sama hlutnum. En nú
em einnig komnar á markað tölvur
sem eru svo litlar að halda má á
þeim í hendi. Þær munu kallaðar
palmtop computers á ensku. Lagt
er til að slíkar tölvur heiti
lófatölvur á íslensku.
groupware
Fyrir nokkru kom til íslands
maður að nafni C.A. Ellis og
flutti erindi á vegum Skýrslu-
tæknifélagsins um þróun skrif-
stofukerfa. Þar talaði hann m.a.
um fyrirbæri sem hann nefndi
groupware. Þegar Halldór
Kristjánsson var að semja
fundarboðið hafði hann samband
við mig og spurði hvort ég hefði
á takteinum íslenskt heiti á þessu
fyrirbæri. Það hafði ég að
sjálfsögðu ekki þar sem ég hafði
aldrei heyrt orðið. Ég fór síðan
og hlustaði á Ellis þennan og
fékk auk þess grein eftir hann og
fleiri um þetta fyrirbæri. í
greininni er sagt að groupware
sé búnaður til þess að "hjálpa
hópum manna til þess að hafa
samskipti, vinna saman og
samræma störf sín". Þar er einnig
sagt að groupware sé "tölvukerfi
sem aðstoðar hópa fólks sem
vinna að sama verkefni og
tölvukerfi sem sér þessu fólki
fyrir aðgangi að sameiginlegu
umhverfi". Orðanefndin leggur
til að slíkur búnaður heiti
einfaldlega samvinnubúnaður.
edit
Lengi hefur vafist fyrir orða-
nefndinni og öðrum að finna
viðunandi íslenska sögn sem nota
mætti í stað þessarar ensku sagnar.
Einnig tók langan ti'ma að finna
íslenskt heiti fyrir editor. En ég
er að minnsta kosti ánægð með
orðið ritill sem birtist í Tölvu-
orðasafninu. Þar er einnig lagt
til að edit sé þýtt með ritsetja á
íslensku. Sú þýðing hefur ekki
náð neinni útbreiðslu. Sumir tala
einnig um að ritfæra og jafnvel
að sýsla. Ég var spurð að þvf
fyrir nokkru hvort ekki mætti
búa til sögnina að ritla. Það má
að sjálfsögðu gera en sú sögn
hefur einn ókost, manni finnst
eins og hún eigi að vera áhriftlaus
eins og t.d. fitla. Það þýðir að
við gætum t.d. sagt "ég er að
ritla", eða "ég er að ritla við
textann" en tæplega "ég er að
ritla textann". Ef sögnin að ritla
væri áhrifssögn vissum við ekki
hvort hún stýrði þolfalli eða
þágufalli, þ.e. hvortvið "ritlum
textann" eða "ritlumtextanum"?
Þess vegna kom fram sú tillaga
að nota sögnina að ritlaga um
edit. Ekki leikur neinn vafí á því
hvaða falli sú sögn stýrir, við
ritlögum textann. En sögnina ritla
má vel nota þegar þörf er á
áhrifslausri sögn.
30 - Tölvumál