Tölvumál - 01.04.1991, Blaðsíða 20

Apríl 1991
En það varð brátt Ijóst að ekki
var björninn unninn. Eins og
tekið hefur verið fram eru nefhdar
stafatöflur gerðar fyrir þarfir
tungumála Vestur-Evrópu. Aðrar
töflur urðu fljótlega til fyrir ýmis
önnur málsvæði, til dæmis
Austur-Evrópu, Norðurlönd að
meðtöldum minnihlutamálunum
grænlensku og samisku, kýrillisk
mál og fleiri. Það kann að reynast
afdrifaríkt að í ISO 8859-töflunum
komast ísland og Tyrkland ekki
fyrir á sama blaði. Á síðasta ári
var gerð tilraun af hálfu Frakka
til að breyta 8859-1 á þann veg
að úr henni yrðu tekin íslensku
táknin þ og ð, en tveir stafir, sem
örsjaldan eru notaðir í frönsku
settir í staðinn. Afbrigði af tillögu
þeirra var að gera stafróf, sem
dygði fyrir EB-löndin. Gegn því
var beitt þeirri röksemd að taka
yrði tillit til EFTA-landa til jafns
við EB. Hugsanleg útkoma úr
þessari flækju er sú að fram komi
ný tafla, eins konar Suður-
Evróputafla, sem nota megi meðal
annars f Tyrklandi, en sem upp-
fylli einnig sérþarfír Frakka.
Ryðji slfk tafla sér til rúms f
Evrópu (Tyrkland er stærri mark-
aður en Island og flest önnur
Vestur-Evrópulönd geta notað
nýju töfluna), eru það slæm tíðindi
fyrir okkur, og er fátt til bjargar
annað en vonin um að tafla 8859-
1 sé orðin svo föst í kerfum
tölvuframleiðenda að þeir muni
ekki kasta henni fyrir róða. Heyrst
hefur af svipuðum hugleiðingum
hjá IBM varðandi stafatöflu 850
og jafnvel 871. Minna má á að
tölvumarkaðurinn í Austur-
Evrópu getur vaxið mjög á
næstunni.
Umhugsunarefni
varðandi PC-stafróf
Með áður umræddum mögu-
leikum DOS-stýrikerfisins að nota
mismunandi stafatöflur opnuðust
augu hugbúnaðarframleiðenda
fyrir því að nú geta þeir gert
pakka sína nothæfa á alþjóða-
markaði með langtum auðveldari
hætti en áður. Nýjar útgáfur af
forritum frá Lotus, Wordperfect
og fleirum eru þannig gerðar að
erfitt verður eða ómögulegt að
nota stafatöflur við þær sem ekki
eru opinberlega studdar af
MicrosoftoglBM. Nefndirtveir
risar eru reyndar ekki fyllilega
sammála í stafrófsmálum, því að
þar sem IBM styður töflu 850
eingöngu í OS2, notar Microsoft
ISO 8859-1 sem innra stafróf í
Windows. Vandinn með ósam-
þykktar stafatöflur kemur einnig
fram í ýmsum samskipta- og
þýðingarbúnaði, til dæmis á milli
IBM-stórtölvuumhverfís og PC-
tölva. Nokkrir notendur PC-tölva
hittust í Reykjavík nýlega og
ræddu í fyllstu alvöru hvort
tímabært sé nú að breyta PC-
tölvum kerfisbundið yfir í töflu
850.
Ný viðhorf við
sjóndeildarhring
Því hefur verið haldið fram að
stafrófsvandinn muni ekki leysast
fyllilega fyrr en unnt verður að
auðkenna hverja skrá þannig að
stafataflan, sem hún er rituð eftir
þekkist eða þá að hvert einasta
rittákn í heiminum verði auðkennt
á sérstakan og einkvæman hátt.
Tilraun til hins síðara er 32 bita
stafrófið ISO 10646 (6. ætt).
Enda þótt enginn tölvubúnaður
sé enn til fyrir þann staðal myndi
hann vafalaust koma fram um
leið og kaupendur væru tilbúnir.
Á síðustu mánuðum hefur orðið
vart vaxandi fylgis við 16 bita
stafrófið UNICODE. Það rúmar
verulegan íjölda þeirra tákna,
sem um er að ræða, en gæti þó
ekki þjónað japönsku, kfnversku
og kóresku öllum f einu (vegna
ritháttarafbrigða verður að hafa
rúm bæði fyrir kfnverskt og
japanskt letur. Munurinn er svona
eins og á milli ð og gegnum-
strikaðsd, enviðþekkjum núvel
hversu miklu máli hann skiptir).
Menn bíða nú eftir því hvort og
hvenær skerast muni í odda með
ISO 10646 ogUNICODE. Hvor
lausnin sem er myndi duga okkur
til frambúðar, en miklu máli
skiptir að veðja ekki á rangan
hest. Ætla má að staðan skýrist
nokkuð fyrir lok þessa árs.
Til að vernda stöðu okkar á
alþjóðlegum vettvangi er brýnt
að fylgjast vel með stöðlunar-
starfinu á sviði stafataflna og
notkunar stafamengja, og láta í
okkur heyrast þegar á hagsmuni
okkar er gengið, til dæmis þegar
tilraunir eru gerðar til að ryðja
stöfunum ð og þ út. Að þessu er
unnið á vegum Staðlaráðs íslands
með dyggum stuðningi granna
okkar á Norðurlöndum. Æskilegt
er einnig að leita leiða til að sam-
ræma sem mest hið íslenska
umhverfi. Við stæðum verulega
betur að vígi ef unnt væri að vísa
til einnar stafatöflu, sem í raun
og veru væri hinn íslenski staðall.
Ég spái því að líða muni fjögur
til fimm ár þar til stafrófsmálið
verður komið í fast form, sem
ekki muni breytast mjög upp frá
því. Önnur mál tengd menningar-
arfi þjóða kunna að koma upp f
tengslum við stöðlun. Með þvf
þarf að fylgjast og tryggja að
tillit verði tekið til sjónarmiða
okkar. Hafa verður í huga þá
staðreynd að í alþjóðlega
stöðlunarstarfinu er reynt til hins
ítrasta að ná samkomulagi á milli
þeirra sem mæta á fundi og gera
grein fyrir máli sfnu. Önnur
sjónarmið eiga erfiðara upp-
dráttar.
20 - Tölvumál