Bókasafnið - 01.03.1982, Blaðsíða 6

strax ungur hugsað til Nóbelsverðlauna.
Sett sér það mark. Mig minnir ekki betur en
að ég heyrði það á honum, að hann ætlaði
að minnsta kosti eins langt og honum yrði
fært.
Gunnar hafði þá orðið stórar tekjur af
bókum sínum í Danmörku. Og ég man, að
hann kom hingað til Reykjavikur snöggva
ferð. Þá las hann upp úr bókum sínum í
Góðtemplarahúsinu og ég hlustaði þar á
hann. Eftir upplesturinn fer ég í humátt á
eftir honum, og svo sé ég, að hann er að
snúast niðri í bæ. Hann víkur sér að mér og
segist þurfa að finna mann, sem hann rati
ekki almennilega til. Hann sagði mér, hvar
það væri í bænum og ég fylgdi honum
þangað. Og á þeirri leið varð fyrsta samtal
okkar Gunnars Gunnarssonar.
Á ísafirði
Safnið á ísafirði hafði fengið ókeypis eintak
af öllu, sem prentað var í landinu. Auk þess
hafði Vilmundur Jónsson gert ákaflega
mikið af því að útvega gamlar bækur og
fágætar til safnsins. Safnið var undir stjórn
þriggja manna nefndar, sem bæjarstjórn
kaus, en bókavörður hafði verið Haraldur
Leósson, þá skólastjóri Unglingaskólans á
ísafirði. Haraldur hafði skráð safnið skipu-
lega og notið vjð það leiðsagnar Sigurgeirs
Friðrikssonar, bókavarðar í Reykjavík. Og
árið 1928 lánaði hann út 5500 bækur, sem
var um það bil 2 bækur á hvern íbúa á ísa-
firði.
Ég fer vestur sumarið 1928, og þá verður
Dað fullráðið, að ég verði bókavörður. Og
)essi 2500 króna fjárveiting til safnsins á
safirði í þessu skyni var síðan samþykkt á
alþingi.
Ég tók við safninu um áramótin
1928—29. Safnið var þá í nýju húsnæði, sem
búið var að innrétta uppi á lofti í Pósthús-
inu, sem er stærðar hús, áður verslunarhús
Hinna sameinuðu íslensku verslana, sem þá
voru komnar á hausinn. Það var opnaður
6
lestrarsalur, og útlán fóru fram á hverju
kvöldi virka daga kl. 8—10, en á sunnudög-
um kl. 4—7.
Á ísafirði hafði gilt sú regla, að sjómenn á
útilegubátunum máttu ekki fá bækur að láni
úr safninu. Eitt það fyrsta, sem ég gerði, var
að brjóta þessa reglu. Við það að lána sjó-
mönnum jókst ákaflega mikið notkun
safnsins og hafði þau áhrif, að fjölskyldur
þessara manna og kunningjar fóru að sækja
safnið meira en áður. Og lánin tvöfölduðust
strax á fyrsta árinu, sem ég var þarna.
Mér var sagt, að ég yrði að kenna til þess
að geta lifað. Ég var kennari við Gagn-
fræðaskólann og kenndi þar meðal annars
íslenska bókmenntasögu, sem ég kenndi
eingöngu í fyrirlestrum. Ég reyndi að sníða
fræðsluna þannig, að hún vekti áhuga. Ég
sagði brot úr ævisögu höfundanna og svo las
ég eftir þá og miðaði efnið við það, að það
væri ekki of þungt fyrir fólk á þessum aldri.
Og það gafst mér ákaflega vel, og enn í dag
þakka mér þessir nemendur mínir fyrir
fyrirlestrana.
Svo byrjaði ég á því að kenna notkun
bókasafna efsta bekknum af þremur í
Gagnfræðaskólanum. Ég tók nemendurna
tvisvar í viku niður á safn og kenndi þeim
fyrst, eftir hvaða aðalreglum safn væri
flokkað. Þegar ég var búinn að kenna þeim
það, skipaði ég þeim að finna bækur í safn-
inu um ýmis efni. Þetta vakti svo ótrúlegan
áhuga, að það fór langt fram úr því, sem ég
hafði búist við. Og ég man, að það liðu ekki
mörg ár þangað til, að útlánin voru orðin 11
bindi á hvern mann í bænum.
Ég fékk blöðin á ísafirði til að birta
ókeypis alltaf öðru hvoru skrá yfir helstu
bækur, sem safnið fékk. Auk þess skrifaði ég
um hríð vikulegar greinar um einhverja bók
í Skutul, blað Alþýðuflokksins. Og þetta
gerði mikið gagn.
Eftir tvö ár á ísafirði bættu þeir í bæjar-
stjórninni 150 krónum á mánuði við laun
mín, án þess að ég bæði um það. Og í raun-