Bókasafnið - 01.03.1982, Blaðsíða 8

fái 1500 króna laun á mánuði og ferða-
kostnað til þess að fara um landið og athuga,
hvemig ástatt sé í bókasöfnum.
Ég fór nokkuð víða, en þóttist ekki ná
þeim árangri sem ég vildi. Þá samdi ég lista
yfir 600 íslensk ritverk og einstakar bækur.
Ég sendi hann öllum lestrarfélögum og
bókasöfnum á landinu, og þau áttu bara að
svara með já eða nei aftan við nafn verksins,
hvort það væri til í safninu. Ég komst að því,
að það var ótrúlega illa komið bókakost-
inum hjá flestum söfnunum og sum stærstu
söfnin voru alls ekki starfrækt.
Ég skrifaði Bjarna skýrslu og sendi hon-
um niðurstöðuna af könnun minni. Hann
gerði svo boð fyrir mig að finna sig og sagði:
„Er ástandið virkilega svona hábölvað í
þessum efnum í landinu? Ég held, að maður
verði bara að búa til lög um bókasöfn og
kippa þessu eitthvað í lag.“ Og spurði, hvort
ég væri ekki til í að vera formaður nefndar,
sem semdi svona löggjöf. Jú, ég var nú til í
það, og hann segir: „Þú mátt velja tvo menn
með þér í nefndina, en þeir þurfa að vera
annar úr Framsóknarflokknum og hinn úr
Sjálfstæðisflokknum. Og annar að minnsta
kosti geta talist fulltrúi sveitanna."
Nú vissi ég, að Þorkell Jóhannesson, pró-
fessor, hafði skrifað um söfn og kynnt sér
söfn erlendis. Auk þess var hann Þing-
eyingur og vissi, hvaða gagn Bókasafn
Þingeyinga hafði gert. Ég vel hann þá sem
Framsóknarmann en Helga Konráðsson,
prest á Sauðárkróki, sem Sjálfstæðismann.
Helgi hafði í Englandi kynnt sér söfn, auk
þess sem hann hafði unnið mikið fyrir safnið
á Sauðárkróki.
Helgi kom svo suður og við hófumst
handa um þetta í júlímánuði 1954. En
Bjarni var nú aldeilis ekki á því, að nefndin
lægi á þessu í nokkur ár, heldur sagði hann:
„Þið verðið að vera búnir með þetta 1.
september. Ég ætla mér að leggja þetta fyrir
þingið, en áður þurfa þingmenn úr stjórn-
arflokkunum að segja álit sitt um kostnað-
8
inn við þetta.“ Þegar við vorum komnir
áfram í starfinu, kom það upp, að Þorkell
var kosinn háskólarektor og fékk feikna-
mikið að gera. Það féll því í minn hlut að
semja greinargerð um frumvarpið en Helga
að semja athugasemdir við hverja grein.
Helgi var þá orðinn svo sjóndapur, að hann
notaði einskonar kíki, en alltaf kom hann til
mín suður í Kópavog á hverjum morgni
klukkan 8. Og um miðjan ágúst vorum við
búnir að ljúka verkinu.
Frumvarpið fór síðan í hendurnar á tveim
mönnum, öðrum úr Sjálfstæðisflokknum en
hinum úr Framsóknarflokknum, og þeir
lækkuðu öll gjöldin frá ríki, sýslum og
sveitum. Og þá kallar Bjarni á mig og spyr:
„Hvað á nú að gera? Eigum við að láta
frumvarpið koma fram þrátt fyrir þetta eða
eigum við að hætta við og bíða betri tíma?“
Ég sagði, að ef hann væri fáanlegur til þess,
þá vildi ég, að frumvarpið yrði borið fram
og gert að lögum.
Og það var svo samþykkt í þinginu.
Bókafulltrúi
Starf bókafulltrúa ríkisins var auglýst vorið
1955. Þegar umsóknarfresturinn er að renna
út, hringir Bjarni til mín suðureftir seinni-
part dags og segir: „Þú hefur ekki sótt.“
„Nei, ég er búinn að koma mér fyrir hérna í
Kópavogi við ritstörf og hænsnarækt, og ég
get bara alls ekki tekið þetta að mér.“ „Ja,
þú verður að gera það,“ segir hann, „annars
verður ekkert úr þessum framkvæmdum, þó
að lögin séu samþykkt. Það verður að vera
maður, sem hefur áhuga og dugnað til að
sinna því.“ Svo ég segi: „Ja, ég verð að
minnsta kosti að tala við konuna mína
fyrst.“ „Ja, þú verður að láta mig vita fyrir
klukkan 8 í kvöld.“
Um starfið sótti meðal annarra norskur
bókasafnsfræðingur, frú hér í bænum, sem
vinnur eða hefur til skamms tíma unnið við
bókasöfn hér. Og þama sótti líka Baldur
Jónsson frá Mel, bróðir Magnúsar síðar