Bókasafnið - 01.03.1982, Qupperneq 7

inni fékk ég til safnsins það, sem ég þorði að
biðja um. Safnið var svo vinsælt í bænum,
að í bæjarstjórninni var ekkert skorið við
nögl. Og ég man, að einn maður í bæjar-
stjórn, Sigurður Guðmundsson, — faðir
Jóns forstjóra Þjóðhagsstofnunar, — hann
sagði við mig: „Ég er nú bindindismaður og
góðtemplar, en ég held næstum því, að
safnið vinni eins mikið að bindindismálum í
bænum við útlán sín til sjómanna og að
minnsta kosti ein af stúkunum, sem hér eru
starfandi.“
Ég varð skólastjóri Kvöldskólans á ísa-
firði um skeið, og varð þá að fá til aðstoðar
mér ungan mann við útlánin. Það var Óskar
Aðalsteinn Guðjónsson, síðar rithöfundur
og vitavörður. Og svo lenti ég meira og
meira út í pólitíkina og var seinast farinn að
launa Óskar Aðalstein af mínum eigin
launum.
Þegar ég fór frá ísafirði 1946 var safnið að
fá nýtt pláss í Sundhallarbyggingunni, þar
sem það er nú. Og mig minnir, að útlánin á
mann væru komin yfir 20 bindi. Sem sagt,
— ég hafði síður en svo að kvarta.
Afskipti í Hafnarfirði
Ég hafði svolítil afskipti af bókasafninu í
Hafnarfirði.ÉgvarstaddursuðuríReykjavík
1938 og var að lesa prófarkir af Virkum
dögum, 2. bindi. Þá kemur til mín Gunn-
laugur Kristmundsson, sandgræðslustjóri,
en hann var formaður bókasafnsnefndar-
innar í Hafnarfirði. Hann segist vera búinn
að frétta, hvað ég hafi gert af því að auka
notkun bókasafnsins á ísafirði og segist hafa
fengið lofað fundarhúsnæði í Hafnarfirði
ókeypis. Og hann biður mig að flytja erindi
um notkun bókasafna. Ég brást feginn við,
og ég man, að ég talaði í hálfan annan tíma.
Svo sagði mér Stefán Júlíusson, sem seinna
varð bókavörður í Hafnarfirði og enn síðar
bókafulltrúi, að hann og bróðir hans hefðu
verið þarna á fyrirlestrinum, og þá hefði
vaknað áhugi þeirra fyrir þessari starfssemi.
Og þetta þótti mér náttúrulega mjög vænt
um.
Lög um bókasöfn
Það voru sett lög um lestrarfélög í ráð-
herratíð Haraldar Guðmundssonar árið
1937. Ég kynntist þeim ekki eða fram-
kvæmd þeirra, fyrr en ég var orðinn bóka-
fulltrúi. Það var Ingimar Jóhannesson á
Fræðslumálaskrifstofunni, sem hafði með
þetta að gera. Það voru heimtaðar skýrslur
af lestrarfélögunum og þau fengu einhvern
styrk. En stóru bókasöfnin voru ekki með í
þessu, og sambandið milli safnanna og
lestrarfélaganna var ekkert í þá tíð.
Þegar ég er svo kominn til Reykjavíkur
eftir seinni styrjöldina, þá vaknar áhugi
minn fyrir lögum um bókasöfn. Ég hafði séð
svo mikið af söfnum í vanhirðu. Ég vissi til
dæmis, að Bókasafn Þingeyinga var hús-
næðislaust í mörg ár og lokað niðri, og
safnið á Patreksfirði var selt á uppboði eftir
ákvörðun sýslunefndar. Og sem sagt, það
var miklu verra ástand um þessar mundir
heldur en áður fyrr. Ég man eftir því, að ég
minntist á það við Gylfa Þ. Gíslason, sem þá
var komin út í stjómmálin, að það þyrfti
eiginlega að búa til lög um bókasöfn. En það
varð aldrei neitt úr því, að við ynnum saman
að því.
Svo er það, að ég kynnist Guðmundi í.
Guðmundssyni, bæjarfógeta í Hafnarfirði.
Ég vann talsvert með honum á stjórnmála-
fundum og fyrir kosningar í hans kjördæmi.
Ég fer að tala við hann um þetta. Þá er
Bjarni Benediktsson orðinn menntamála-
ráðherra í samstjóm Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks.OgsvosegirGuðmundur
við mig: „Við Bjarni erum nú skólabræður
og góðir kunningjar, og ég er til í að minnast
á þennan áhuga þinn fyrir bókasöfnum við
Bjarna.“
Svo er það einn dag, að til mín hringir
Helgi Elíasson, fræðslumálastjóri, og segir,
að Bjarni Benediktsson óski eftir því, að ég
7