Bókasafnið - 01.03.1982, Blaðsíða 15

VILLY ROLST
Skipulag bókasafna
Villy Rolst er fulltrúi Bibliotekscentralen í
Danmörku og dvaldi hér á landi í boði Þjón-
ustumiðstöðvar bókasafna dagana 27. maí —
l.júní á síðastliðnu ári. Hann hitti hérbóka-
safnafólk og arkitekta og rœddi ýmis vanda-
mál, er varða skipulag safna. Á fundi með
þessum aðilum, sem haldinn var í Norrœna
húsinu, hafði hann framsögu um þetta mál
°g fer inntak þess erindis hér á eftir.
Eins og kunnugt er, nýtur danskt bóka-
safnakerfi og dönsk bókasöfn viðurkenn-
ingar um heim allan vegna stöðu sinnar sem
mikilvægur aðili í menntunar- og menn-
ingarmiðlun. Það, sem hefur aflað þessa
álits, er ekki aðeins sá safnkostur, sem söfnin
hafa á boðstólum, heldur einnig, að vönduð
skipulagning og hönnun innréttinga og
búnaðar hefur skapað hin ákjósanlegustu
skilyrði, sem höfða til almennings, og gert
það að verkum, að bókasöfn eru ómissandi
þáttur í þjóðfélaginu.
Uppbygging þjónustumiðstöðva til að-
stoðar og stuðnings bókasöfnum hefur ekki
síst stuðlað að þeim árangri, sem náðst hef-
ur. Verkefnin eru mörg og oft flókin og ekki
er við því að búast að þekking og reynsla sé
fyrir hendi í hverju einstöku sveitarfélagi.
Það er ekki síst á skipulagningarstiginu, sem
að mörgu þarf að gæta, og bæði út frá
menningar- og efnahagslegu sjónarmiði
mun skynsamlegast að styðjast við miðstöð,
sem býr yfir nauðsynlegri þekkingu og getur
veitt aðstoð og upplýsingar.
Gott bókasafn í góðum tengslum við al-
menning styður ekki aðeins menntun og
menningu, heldur fær það fólk til að verða
virkari þjóðfélagsþegnar, samhliða öðrum
upplýsingastofnunum. I Danmörku eru
söfnin t.d. oft miðstöð fyrir fyrirlestra
þekktra rithöfunda, umræður um bæjarmál,
leikhús og skemmtanir fyrir börn og full-
orðna og sýningar af ýmsum toga, jafnframt
því að þau hafa mikið úrval skáldrita og
fagbóka fyrir böm og fullorðna.
Forsenda þessarar starfsemi er m.a., að
tekið sé tillit til hennar í skipulagningu
safnanna, og bæði ráðamenn og bókaverðir
verða að vera með í ráðum. Ekki má falla í
þá gröf að halda, að hægt sé að skipuleggja
eitt safn í eitt skipti fyrir öll, sem síðan megi
nota sem fyrirmynd fyrir öll söfn. Innrétt-
ingar og skipulag þjónustuþátta eru breyti-
leg frá einum stað til annars og eftir tegund
bókasafns, en ákveðin sameiginleg atriði
gera nauðsynlegt að byggja og innrétta eftir
ákveðnum reglum. Þessar reglur má síðan
túlka á mismunandi hátt og það gerist í raun
oft í starfi okkar.
Frægur breskur arkitekt, sem jafnframt er
bókavörður, H. Faulkner-Brown, hefur sett
fram tíu grundvallarreglur, sem taka þarf
tillit til í öllum tegundum bókasafnabygg-
inga og innréttinga:
Hin tíu boðorð H. Faulkner-Brown
Bókasafn á að vera:
1. Gœtt sveigjanleika.
Skipulag, starfssvið og þjónustu á að vera
unnt að laga að nýjum þörfum.
2. Samþjappað.
Til þess að auðveldara sé að flytja bækur til
og spara starfsfólki sporin.
3. Aðgengilegt.
Leið sé greið inn í safnið og í allar deildir
þess. Skipulag á að vera ljóst, svo að ekki sé
þörf á leiðbeiningum.
15