Bókasafnið - 01.07.1984, Blaðsíða 6

þróun hefur orðið hin sama hér og
í nágrannalöndunum.
Kannanir hafa sýnt, að í bóka-
klúbbum kaupa félagsmenn nær
einvörðungu bækur handa
sjálfum sér, og í flestum tilvikum
er um að ræða kaup á bókum, sem
þetta fólk hefði ekki gert sér ferð í
bókabúð til þess að kaupa.
Mönnum finnst þægilegt að fá
sent heim tilboð með bókum á
afsláttarkjörum, þeir setja kross á
pöntunarseðil, sem þeir senda
klúbbnum sínum, og fá svo
bækurnar sendar heim til sín. Við
hjá Veröld teljum okkur hafa
vissu fyrir því, að þárna sé um
viðbótarmarkað að ræða, sem
lítið eða ekkert dragi frá almennri
sölu í bókabúðunum, en varðandi
þessi atriði þyrftu bóksalar og
útgefendur að láta gera vísinda-
legar kannanir þannig að hægt
væri að sjá, hvort sama er uppi á
teningnum hér og í nágranna-
löndunum.
Hilmar nefndi verðmismun
bóka í klúbbum og á almennum
markaði. Afsláttarverðið í klúbb-
unum helgast nær einungis af
magninu, sem þar er selt í einu.
Nýjar bækur, sem þar eru boðnar
sem aðaltilboð hvers mánaðar,
verða til dæmis mun ódýrari en
hliðstæðar bækur í bóksölukerf-
inu vegna, þess að upplagið í
klúbbunum er verulega stærra en
fyrir almennan markað.
BJ
Menn hafa deilt um það hvort
bókaklúbbar eru viðbót við
markaðinn eða breyting á söluað-
ferðum. Ég held að það sé ástæða
til að taka fram, að menn vita
afskaplega lítið um íslenska mark-
aðinn. Pað eru engar markaðs-
rannsóknir til hér og því ekki
vitað að hvað miklu leyti er hægt
að bera hann saman við erlenda
markaði. Ég held að bókaklúbbar
séu að vissu leyti bein afleiðing af
þróuninni og hafi um leið hjálpað
til við að flýta þessari þróun. Við
getum ekkert gert til þess að
standa gegn þessu.
Það sem ég held að eigi eftir að
ske hér er t.d. aukin sérhæfing á
bókamarkaði, hliðstætt því sem
hefur gerst erlendis. Hér hafa for-
lög hingað til verið með bækur af
öllum flokkum og gerðum, en
þróunin mun koma til með að
verða sú að sum forlög leggi meiri
áherslu á eina tegund bóka heldur
en aðrar.
Núna velta menn fyrir sér hvort
þessi samdráttur í sölu, sem hefur
orðið á undanförnum árum, sé
varanlegur eða ekki. Valdimar
Jóhannsson, útgefandi í Iðunni,
sagði í viðtali í Tímanum fyrir
Sigurður: Bókaklúbbar takmarka
valfrelsi hins almenna bókakaup-
anda.
skömmu, að þetta minnti sig á
það sem gerðist um 1950, þegar
hefði verið mikill samdráttur í
bóksölu, sem hann taldi stafa af
miklu framboði á allskonar
vörum þegar markaðir opnuðust
skyndilega eftir stríðið. Pað er
spurning hvort hér sé að gerast
eitthvað svipað með vídeóinu. Ég
tel athyglisverðast í þessu öllu
saman, hvað menn vita lítið um
hvað er að ske. Ég held að við
stöndum á tímamótum núna. Það
eiga eftir að verða miklar breyt-
ingar í bóksölunni, í bókneysl-
unni. Petta kemur í ljós nú á næstu
árum.
HJ<
Árið 1982 komu út margar
frumsamdar íslenskar skáldsögur,
sem fengu mjög misjafna dóma.
Núna hefur þessi mikla sveifla
komið til baka. Nú kemur tiltölu-
lega lítið út af frumsömdum ís-
lenskum skáldsögum, en hins-
vegar töluvert meira af góðum
þýddum skáldsögum heldur en
oft áður.
BJ
Þetta aukna framboð á góðum
og vönduðum þýðingum er hægt
að rekja næstum beint til þýðinga-
sjóðanna. En prósentutölur segja
ekki alla söguna. Pað væri fróð-
legt að vita hvort þetta gengur
alveg eins yfir alla línuna eða
hvort þetta komi verr niður á
ákveðnum tegundum bóka en
öðrum. Það hafa verið uppi raddir
um það að eftir vídeóbyltinguna
hafi reyfarar og ástarsögur farið
verr út heldur en aðrar bækur.
ÓR
Samdrátturinn hefur eflaust
komið eitthvað mismunandi illa
niður á hinum ýmsu greinum
bókaútgáfunnar, en flest bendir til
þess, að hann hafi verið mjög
almennur og engin tegund bóka
hafi selst í neitt svipuðum upp-
lögum undanfarin þrjú ár.
HJ
Hafið þið einhverjar tölur um
þennan samdrátt?
ÓR
Sölukönnun, sem gerð var á
vegum Félags íslenskra bókaút-
gefenda á bóksölu í sömu 15
bókabúðum fyrir jólin 1982 og
1983, sýnir rúmlega 37% sam-
drátt að meðaltali á sölumagni
efstu bókanna á metsölulistanum.
Ýmislegt getur aftur á móti
valdið því, að þessi prósentutala
sé eitthvað of há þegar á heildina
er litið, meðal annars það að salan
hafi dreifst á fleiri titla í fyrra en
hitteðfyrra.
Forlögin eru með mjög mis-
munandi samsetta útgáfulista,
þannig að erfitt er fyrir hvern og
einn útgefanda að átta sig á því,
hvernig heildardæmið lítur út
nema hann gefi út fjölbreytt úrval
bóka.
Þeir sem helst hafa sýn yfir
þetta á víðara sviði eru bóksalarn-
ir. Þeim ber flestum saman um,
6
BÓKASAFNIÐ