Bókasafnið - 01.07.1984, Blaðsíða 10

mest á óvart voru útlánin á ís-
lenskum barnabókahöfundum.
Nokkrir þeirra, sem höfðu í
könnun fyrir nokkuð mörgum
árum verið mjög háir í útlánum,
komust ekki á blað, eins og þeir
væru ekki til. Það er geysileg
sveifla í lesningu barnabóka. Það
sem börn lesa helst er fjölþjóða-
prent, Tinni og slíkar bækur, en
bækur íslenskra höfunda eru að
fjara út. Áður voru barnabóka-
höfundar mjög ofarlega á blaði,
en hjá mér var sá efsti í 11. sæti nú.
Þess ber þó að geta að á öllum
stöðunum 3 eru komin skóla-
bókasöfn og þau lána talsvert
mikið út. Svo er annað sem líka
kom töluvert á óvart. Það var hve
þekktir íslenskir höfundar voru
slakir. Það voru höfundar léttra
bókmennta, kerlingabóka eins og
Ólafur heitinn Jónsson kallaði
þær, sem voru í flestöllum efstu
sætunum.
ÓR
Þurfum við ekki að vita hverjir
sækja söfnin og hverjir fá þessar
bækur lánaðar? Þurfum við ekki
að vita skiptingu á milli karla og
kvenna, og skiptingu á milli
aldurshópa? Getur verið að börn
sæki söfnin minna en þau gerðu
áður? Getur verið að konur séu
langstærsti lánþegahópurinn? Eru
það ekki ýmis slík atriði sem við
þurfum að hafa vitneskju um, til
þess að geta dregið ályktanir af
þessum skýrslum uin útlánin?
BJ
Það verður að hafa þessar upp-
lýsingar á hreinu til þess að geta
rætt þessi mál af einhverju viti.
Það verður að gera kannanir á
bókneyslu og alls konar munstri
kringum hana, svo að menn geti
haft einhvern grundvöll fyrir því
sem þeir eru að tala um. En það
sem við þurfum líka að gera, og
sjálfsagt er hugmyndin með
Bókaeflingarnefnd Rithöfunda-
sambandsins, er að koma okkur
upp einhverri bókmenningar-
pólitík, eins og hefur verið gert á
hinum Norðurlöndunum.
EJ
Myndi það styrkja bókaútgáf-
una eða myndu bókasöfnin geta
fengið betri kjör, ef þau settu ekki
bækur sínar í útlán fyrr en eftir jól?
HJ
Við hjá stærri söfnunum höfum
rætt þetta á fundum, þar sem kom
fram að þetta yrði gert, ef öll
söfnin sameinuðust um það. Á
móti kæmi að útgefendur byðu
okkur betri kjör.
Björn: Við þurfum að koma okkur
upp bókmenningarpólitík.
SR
Ég vil varpa því fram til Erlu og
Hilmars, hvort þið teljið að
söfnunum sé stætt á þessu mór-
alskt séð gagnvart sínum tryggu
notendum?
HJ
Þetta hefur gerst í Reykjavík í
fyrra og ég held að hluta í hitti-
fyrra einfaldlega vegna greiðslu-
vandræða. Borgarbókasafn hefur
ekki getað keypt nýjar bækur fyrr
en eftir áramót. En við úti á landi
höfum meiri peninga.
EJ
Þessi tillaga hefur komið fram
vegna þess að bókasöfnin hafa
minni peninga, en þau geta styrkt
forlögin núna þegar illa árar.
BJ
Mér finnst gæta misskilnings
þegar rætt er um samdrátt í bók-
sölu. Hann kemur ekki fram í
auknum útlánum. Ég held að fólk
geri sér ekki grein fyrir hvað þessi
samdráttur þýðir í konkret tölum.
Metsala fyrir nokkrum árum náði
upp í u.þ.b. 10.000 eintök. Ef við
tökum dæmi um sölutölur til að
sýna hvað þetta er ofboðslega
mikil minnkun, þá má geta þess
að á sínum bestu árum náði
Alistair MacLean upp í 14.000
eintök í sölu, en er nú kominn
niður fyrir 5.000 eintök. Upplög
bóka, sem náðu að seljast í um
5.000 eintökum, eru komin niður
í 2.000-2.500 eintök. Þetta verður
ekki bætt upp með auknum
útlánum í bókasöfnum.
EJ
Haldið þið að bókaútgefendur
almennt vilji, að söfnin bíði með
að lána út jólabækurnar þar til eftir
áramót?
ÓR
Meðal bókaútgefenda hafa
verið mjög skiptar skoðanir um
það, hvort bókasöfnin dragi úr
eða auki sölu bóka. Ýmsir hinna
eldri telja að það minnki söluna,
að bækur séu aðgengilegar í bóka-
söfnum strax þegar þær koma út.
Mér heyrist hinir yngri vera
þeirrar skoðunar að þetta breyti
ekki miklu. Ég tel ekki að það sé
til skaða á nokkurn hátt.
Það komast ekki margir yfir að
lesa þau örfáu eintök af hverri
bók, sem berast í hvert safn á þeim
2-3 vikum þegar mestur asinn er
á mönnum fyrir jól. Aftur á mód
held ég að ýmsir þeirra, sem fá
þessar bækur í söfnunum og lesa
þær, séu áhrifamiklir umsagnar-
aðilar. Efbók er góð geta lánþegar
í söfnum og aðrir lesendur haft
meiri áhrif til að auka sölu bókar-
innar en margar beinar auglýsing-
ar. Finnist þeim bókin slæm og
tali um það meðan á aðalsölu-
tímanum stendur, geta þeir á
sama hátt dregið úr sölunni.
EJ
Þú telur þá, að það saki alls
ekki, að nýjar bækur séu lánaðar
út meðan sölutíminn stendur sem
hæst? Getur umtalið verið svona
þungt á metunum?
10
BÓKASAFNIÐ