Bókasafnið - 01.03.1990, Qupperneq 56

Einar Sigurðsson háskólabókavörður
Háskólabókasafn 50 ára
HÁSKÓLA
BÓKASAFN
1940-1990
Hin nýja bygging Háskóla íslands á Melunum var
vígð 17. júní 1940. Það var fagnaðarrík stund fyrir
aðstandendur stofnunar, sem lengi hafði verið í húsnæðis-
hraki, enda þótt fram færi í skugga heimsstríðs og hersetu.
Háskólastarfið fékk nú á sig heildstæðari mynd en áður.
Meðal annars var nú hafinn undirbúningur þess að sam-
eina þau smáu deildarbókasöfn sem notast hafði verið við
til þessa.
Árdegis föstudaginn 1. nóvember 1940 efndi þáverandi
rektor háskólans, dr. Alexander Jóhannesson, til sam-
komu í „bókhlöðu Háskólans", eins og það er orðað í
Morgunblaðinu daginn eftir, þar sem ræða sú er birt sem
rektor flutti við þetta tækifæri. í máli sínu bar hann fram
þá ósk að hin nýja stofnun, Háskólabókasafn, mætti verða
„lífæð háskólans, aflvaki fyrir íslensk vísindi".
Það er því á þessu ári, 1990, sem Háskólabókasafn er
hálfrar aldar gamalt. Þess verður minnst á árinu í
nokkrum áföngum, fyrst á „Opnu húsi“ sem nú er orðinn
árlegur viðburður í háskólanum. Að þessu sinni fer megin-
hluti Opna hússins fram í Þjóðarbókhlöðu. Þar kynna
fjölmargir aðilar, bæði innan háskólans og utan, starfsemi
sína, þar á meðal Háskólabókasafn. Síðar á árinu verður
afmælis safnsins minnst með ýmsum hætti, m.a. haldnar
sýningar á bókagjöfum sem safninu hafa borist undan-
farin ár og á sjálfu afmælisárinu.
Á afmæli stofnunar þykir vel hæfa að íhuga hvernig
afmælisbarninu hafi vegnað á æviskeiði sínu. Spyrja má
t.d. hversu sú ósk hafi ræst sem rektor bar fram Háskóla-
bókasafni til handa í opnunarræðunni fyrir 50 árum.
Safnið hefur sem kunnugt er fyrir löngu sprengt af sér
það húsnæði sem því var fengið í háskólabyggingunni svo
að það sem þá var sameinað má segja að hafi nú að nokkru
sundrast aftur. Háskólabókasafn starfrækir nú seytján
útibú og auk þess eitt geymslusafn fyrir eldra efni. Þessi
dreifing á sér að hluta til eðlilegar orsakir vegna þróunar
háskólans en að sumu leyti er um bráðabirgðaúrræði að
ræða vegna hins óhóflega dráttar sem orðið hefur á bygg-
ingu Þjóðarbókhlöðu.
Þrátt fyrir þær skorður sem ófullnægjandi húsnæði
setur býr háskólinn nú við miklu öflugri bókasafnsþjón-
ustu en hann hefur nokkru sinni gert áður. Það má m.a.
þakka stórauknum ritakosti og nýjum þjónustuþáttum,
svo sem efnisleitum með tölvu, millisafnalánum, skannn-
tímalánum kennslurita, notcndafræðslu, framboði á geisla-
diskum o.s.frv., en ekki síst stöðugleika í starfsmanna-
haldi, sem skiptir gríðarlega miklu máli fyrir svo fjölþætta
þjónustustarfsemi sem hér er um að ræða.
Segja má að á undanförnum árum hafi safntæknileg
úrlausnarefni setið töluvert í fyrirrúmi. Með allsherjar
tölvuvæðingu á safnrekstrinum, sem nú er á næsta leiti,
má segja að mikilsverðum áfanga verði náð í þeim efnum.
Tímabært er því að auka áhersluna á enn aðra þætti. Ná
þarf fram meiri samþættingu safnþjónustu og fræðslu-
starfs í háskólanum og auka kunnáttu við upplýsingaöflun
og þekkingarleit. Markmiðið ætti að vera: minni hefð-
bundin kennsla, aukin leiðsögn, ræktun sjálfsbjargar,
frumkvæðis og öryggis í vinnubrögðum. Slíkt mundi
stuðla að því að gera fólk færara til að viðhalda þekkingu
sinni að loknu formlegu námi.
Starfsmenn Háskólabókasafns ímars 1990. Frá vinstri: Edda Snorradóttir, ÓskarÁrni Óskarsson, ÞorleifurJónsson, Ingibjörg Árna-
dóttir, Auður Gestsdóttir, Sólveig Ögmundsdóttir, Þórir Ragnarsson, Hólmfríður Svavarsdóttir, Elísabct Ruth Guðmundsdóttir,
Sigríður Lára Guðmundsdóttir, Siglinde Sigurbjarnarson, Elfa Kristinsdóttir, Gabriele Blunck, MaríaHuldJónsdóttir, Áslaug Agn-
arsdóttir, Sigbergur Friðriksson, Þórný Perrot, Einar Sigurðsson, Guðrún Karlsdóttir, Barbara Belle Nelson, Ingibjörg Sæmunds-
dóttir, Halldóra Þorsteinsdóttir, Sigurður Egill Garðarsson, Karl Ágúst Ólafsson, Jóhanna Skaftadóttir. (Ljósm.: Ljósmyndarinn.)
56
BÓKASAFNIÐ