Bókasafnið - 01.03.1990, Side 27

Pórdís Þorvaldsdóttir borgarbókavörður
Bóka- og bókasafnastefnan í Gautaborg
Undanfarin fimm ár hefur verið haldin svokölluð
bóka- og bókasafnastefna - Bok- och biblioteks-
mássa - ýmist í ágúst eða september, í Gautaborg, í dag-
legu tali kölluð Bok & Bibliotek en í eftirfarandi línum
kölluð „stefna" með eða án greinis.
Að stefnunni standa nokkrir aðilar en frumkvöðlarnir
voru tveir Svíar, þeir Bertil Falck, sem um nokkurt skeið
var forstöðumaður borgarbókasafns Gautaborgar, og
Conny Jacobsson, sem citt sinn kenndi almannatengsl og
tölvunotkun við bókavarðaskólann í Borás í Svíþjóð.
Gefur að skilja að þeir þekki nokkuð til málefna bókasafna
og þar á meðal hve lítt sýnileg almenningsbókasöfn vilja
oft verða og hve starfsfólki bókasafna er mikil þörf á því
að koma saman, fá hvatningu, læra hvert af öðru, skiptast
á skoðunum o.s.frv.
Fyrsta stefnan, haldin 1985, var einkum miðuð við
bókasöfn og bókaverði og báru þeir hana uppi en bókaút-
gefendur stóðu að sýningu á útgáfubókum sínum á litlum
hluta sýningarsvæðis sænsku kaupstefnunnar (Svenska
mássan). í þetta skipti komu varla nokkrir aðrir við sögu
en Svíar. Segir fátt af íslendingum á þessari stefnu.
Á næstu stefnu voru bókaútgefendur mjög áberandi og
þótti þá bókavörðum nóg um. Þessi stefna var að öðru
leyti mjög fjölbreytt 0g býsna fjölsótt. Margir prýðis-
góðir fyrirlestrar og umræðufundir voru á dagskrá þá
daga sem stefnan stóð og undir lokin (síðdegis á laugar-
degi) var almenningi leyft að skoða sýningarsvæðið þar
sem höfundar sátu og árituðu bækur sínar fyrir kaupendur
og hægt var að gera hagstæð bókakaup. Þá höfðu bóka-
verðir einnig áttað sig á því að stefnan væri kjörinn vett-
vangur til að kynnast breidd bókaútgáfunnar, ekki ein-
göngu hinnar sænsku heldur einnig annarra norrænna
þjóða. Þarna höfðu sem sagt nokkrir bókaútgefendur frá
hinum Norðurlöndunum séð sér leið til að kynna sínar
bækur. Og bókaverðir hættu að amast við sýningu bóka-
útgefenda! Þessa stefnu sóttu nokkrir íslendingar, bæði
bókaverðir og forlagsfólk, cn engin íslensk bók var á sýn-
ingunni.
Hér má til fróðleiks geta þess að tveimur íslendingum
var sérstaklega boðið á stefnuna 1986: Halldóri Laxness,
sem skyldi vera heiðursgestur, og Sverri Hermannssyni,
þáverandi menntamálaráðherra, sem átti að taka þátt í
hringborðsumræðum um norræna menningu þar sem
menntamálaráðherrar Norðurlanda sátu fyrir svörum.
Svo fór þó að hvorugur þeirra kom til Gautaborgar -
Halldór Laxness vegna lasleika en ráðherrann missti af
tengiflugi! Þótti okkur íslendingunum, sem vorum þarna
á eigin vegum, þetta mjög leiðinlegt.
Á þriðju stefnunni voru Norðmenn í sviðsljósinu, þ.e.
þeir stóðu að ýmsum dagskrárliðum: fyrirlestrum, upp-
lestri og umræðum, auk þess sem norskir bókaútgefendur
sýndu bækur sínar og norsk menningai dagskrá af ýmsum
toga var í leikhúsum, hljómleikasölum, myndlistarsýn-
ingarsölum og kvikmyndahúsum víða um Gautaborg.
Sýningarsvæði stefnunnar var nú miklu stærra en verið
hafði árið áður og nú bættist við þáttur sem að vísu hafði
örlítið örlað á árið áður en það var ýmiss konar kynning á
tölvukerfum fyrir bókasöfn, allt frá litlum kerfum fyrir
einkatölvur upp til kerfis á borð við GEAC. Var þetta
mjög fróðlegt fyrir bókaverði og oft mikil örtröð í sýn-
ingarbásunum. Þarna kynnti m.a. bókavarðaskólinn í
Osló tölvukerfið MicroMARC og var Andrea Jóhanns-
dóttir kynnir. Tveir íslenskir bókaverðir sóttu þessa
stefnu.
Á stefnunni 1988 voru Finnar í brennidepli og þótti öll
þeirra framganga til nrikils sóma, bæði skipulögð
dagskrá, með fyrirlestrum, upplestri, umræðum o.s.frv,
og svo hinar meira og minna óformlegu samræður við þá
sem stefnuna sóttu og fram fóru á nokkrum stöðum á sýn-
ingarsvæðinu. Voru þetta oft einstaklega fróðlegir mann-
fundir á svona óformlegum vettvangi. Kölluðu aðstand-
endur stefnunnar þetta ræðuhornið - „Speaker‘s Corner“
- þar sem öllum var frjálst að segja sinn hug og stofna til
umræðna. Þær menningarkynningar sem Finnar stóðu að
víðs vegar um Gautaborg þóttu einnig hafa tekist með
afbrigðum vel. Einum íslendingi var boðið að koma fram
á þessari fjórðu stefnu. Var það Thor Vilhjálmsson en
hann hlaut bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs þetta
ár. Kom hann t'ram ásamt öðrum Norðurlandahöfundum
sem tilnefndir höfðu verið til verðlaunanna og ræddu þeir
m.a. livað væri líkt og ólíkt í norrænni menningu. Fór
Thor á kostum í þessum umræðum. Sýningarsvæði stefn-
unnar hafði nú verið stækkað í nær 8.000 m2 og virtist þó
ekkert vera of stórt, svo mikið var um að vera. Margir
bókabílar voru til sýnis í þetta skipti - höfðu að vísu sést á
fyrri stefnum en ekki verið eins sýnilegir. Með það í huga
að Finnland var í sviðsljósinu að þessu sinni var ofur eðli-
legt að bókabílar væru áberandi með því að Finnar eru ein-
staklcga færir í hönnun og tilhögun varðandi bókabíla.
Á þessari stefnu var almenningur mjög áberandi, ekki
eingöngu á sýningarsvæðinu, sem var opnað hverjum
sem var á þriðja degi stefnunnar, heldur voru mjög nrargir
sem sóttu dagskráratriðin. Margir íslendingar sóttu stefn-
una 1988, þar á meðal fimm bókaverðir.
Haustið 1988 komu Bertil Falck og Connyjacobsson til
Reykjavíkur til að hitta að máli bókaverði, rithöfunda og
bókaútgefendur og segja frá því sem í boði er á slíkri
stefnu. Hvöttu þeir til þess að ísland efndi til kynningar og
Merki stefnunmr.
BÓKASAFNIÐ
27