Dagur - 25.10.1997, Blaðsíða 10

26- LAUGARDAGUR 2S.0KTÓRER 1997
ro^tr
LÍFID í LANDINU
L
Trú á almáttugan
guð, drengskap-
ur, eining,félags-
legt réttlæti og
lýðræði. Lögmál-
infimm sem í
upphafi áttu að vera sam-
kenni ólíks uppruna
indónesísku þjóðarínnar en
urðu aðpólitískrí hug-
myndafræði ríkisins erátti
að tryggja þjóðareiningu.
Pancasila lögmálin voru sögð einkenn-
andi fyrir hugsunarhátt og persónuleika
Indónesa og þ.a.l. eini réttmæti grunnur-
inn að indónesíska ríkinu. En þrátt fyrir
fögur fyrirheit er Indónesía í dag langt
frá því Iýðræðisformi sem Iögmálin áttu
að tryggja. Og síðasta lögmálið, um at-
hugun á því að koma á lýðræði, hefur
ekki verið ofarlega í huga Suharto for-
seta í rúmlega þrjátíu ára stjórnartíð
hans.
Forsetinn fer með öll völd
Indónesía er sterkt og sjálfstætt ríki. Rík-
isvaldið stjórnar öllum sviðum hins póli-
tfska og efnahagslega lífs og er í sam-
starfi við allar þær stofnanir er mögulega
geta veitt ríkinu einhvetja samkeppni.
Stjómvöld sækjast eftir samstarfi við
sterka og valdamilda þjóðfélagshópa og
herinn spilar stærsta hlutverkið innan
embættismannakerfisins sem Suharto
forseti hefur komið upp. Flestum póli-
tískum stofnunum landsins, s.s. löggjaf-
arþinginu og stærsta stjórnmálaflokkn-
um, Golkar, er stjómað af forsetanum. A
þinginu sitja 500 þingmenn, en þeir eru
jafnframt helmingur þeirra þingmanna
er hittast á fimm ára fresti á ráðgefandi
þingi er velur forseta og varaforseta
ásamt þvi að Ieggja meginlínur í stjórnar-
stefnu landsins. Stéttaþróun efri- og
millistétta indónesísks samfélags er
einnig að nokkru leyti á ábyrgð ríkisins.
Kfnverska yfirstéttin, peningastéttin,
sem á og rekur mörg af stærstu fyrirtækj-
um landsins, þarfnast pólitískrar verndar
valdhafa, og með því er henni viðhaldið
þar sem aðgangur að auði kínverska
minnihlutans er eftirsóttur. Kínverska
millistéttin sækist einnig eftir öryggi rík-
isins. Hin sívaxandi innlenda millistétt
sem reiðir sig að miklu leyti á einkafram-
takið, er háð ríkinu um efnahagsleg
tækifæri og lánstraust. Þeir sem betur
mega sín hafa því notið verndar ríkisins.
Eingöngu áhersla á efnahagslega
þróun
Indónesía, þar sem lífskjör versnuðu
meira á nýlendutímanum en í flestum
þeim löndum er Evrópumenn lögðu
undir sig, hefur á 30 árum komist frá
hungurmörkum í að vera eitt af tíu
stærstu hagkerfum heims. Hagvöxtur
hefur verið um 6% að meðaltali á ári,
fólki sem býr við algera fátækt hefur
fækkað úr 70% í 15% og meðaltekjur
fara hækkandi. Þegar Suharto tók við
völdum í Indónesíu var sannfæring hans
sú að slæmt efnahagsástand væri afleið-
ing mikils óstöðugleika innan stjórnmál-
anna og lagði hann því áherslu á að
koma í veg fyrir pólitískar íhlutanir inn-
an hagkerfisins. Við það jók hann per-
sónuleg völd sín og ríkisstjórnar sinnar í
efnahagsmálum og beindi spjótum sín-
um eingöngu að efnahagslegri þróun en
Halla Bára
Gestsdóttin
skrifar
Fólk sem telst til efrí- og
millistétta indónesisks
samfélags reynir að
fyigjast með þjóðféiags-
málum. Þrátt fyrír það
heyríst fólk nánast aldrei
ræða stjórnmái, hvað þá
gagnrýna forsetann og
ríkisstjórnina.
sem
Sú skipan, sem einkennist af rótföst-
um hagsmunum og sterkri valdastöðu
forsetans ásamt stuðningi hersins, er
orðin mönnum ljósari og í sívaxandi
mæli er risið gegn henni úr ýmsum átt-
um. Vaxandi ólgu er farið að gæta í borg-
um og bæjum, þrátt fyrir að Iítið sé um
opinber mótmæli, og er hún rakin til óá-
nægju og gremju almennings með ójafna
skiptingu á hinum nýfengna auði
landsins. Slík
óánægja hef-
ur lítil áhrif á
ríkisstjórnina.
En þrátt fyrir
að löngun
fólks í lýðræð-
islegar umbæt-
ur í Indónesíu
sé orðin sýnileg
má búast við
ólíkum kröfum
til lýðræðisins,
byggðum á hinni
breiðu efnahags-
og félagslegu gjá
sem aðskilur ólika
hópa indónesísks
samfélags.
3/menn/þo,
r^maðþZ er **>
Það er
eða ríkisstjórn
, c, ihnrto forseta
Ójöfn skiptmg á auði landsins
Þrátt fyrir efnahagslegar og pólitískar
umbætur í rúmlega þrjátíu ára stjórnar-
tíð Suharto blasa önnur vandamál við
forsetanum en í upphafí valdatíma hans.
Má þar nefna að ójöfn tekjusldpting er
aðkallandi vandamál og stjórnvöld hafa
harðlega verið gagnrýnd fyrir mannrétt-
indabrot. Síðast en ekki síst er það hár
aldur forsetans og óskeikul staða hans
innan stjórnkerfisins sem einnig er
nefnd sem vandamál indónesíska ríkis-
Javnesk mæðgin á hrísgrjóna-
akrí. Á Jövu eru um 70% lands
i ræktun og stallar til hris-
grjónaræktar teygja sig upp um
allar hlíðar.
ekki pólitískri. Hann vildi reglu, stöð-
ugleika og skynsamar ákvarðanir til að
efnahagsleg þróun yrði mælikvarði á ár-
angur hans og Iögmæti á valdastóli.
Sé samfélagslegur ávinningur
indónesísku þjóðarinnar metinn á
grundvelli efnahagsbata hefur árangur
ríkisins verið sæmilegur. Lífsgæði fólks
hafa aukist og fólki í örbirgð fækkað,
ævilíkur hækkuðu á tfu árum, 1980-
1990, úr 50 árum í 60, ungbarnadauði
var 1990 66 börn af hveijum 1000 og
læsir voru sama ár 75% þjóðarinnar.
Mildl spilling í opinberu lííi
Síðasta aldarfjórðunginn hafa sam-
skipti ríkis og borgarastétta aukist og
hafa embættismenn náð að skapa sér
og fjölskyldum sínum sterka stöðu inn-
an hagkerfisins sem þátttakendur í við-
skiptum. En viðskiptatengsl embættis-
manna við sterkustu hópa hagkerfísins,
aðallega Kínverjana, hafa valdið óá-
nægju meðal borgarastéttarinnar sem
og erlendra Qárfesta. Einnig geðþóttaá-
kvarðanir stjórnvalda, opinber spilling
og hömlur á tjáningarfrelsi, en allt
stangast þetta á við hagsmuni þeirra
hópa er vilja innleiða fíjálslyndari við-
skiptahætti. Samt sem áður halda Qár-
magnsstéttirnar áfram að reiða sig á
stjórnvöld og sú samvinna sem skapast
hefur milli þessara aðila er afsprengi
stjórnarstefnu Suharto.
Spilling í opinberu lífi í Indónesíu er
mikil en það sem skilur hana frá öðrum
ríkjum er hversu spillt æðsta stjórn ríkis-
ins er. Fyrirtæki forsetaíjölskyldunnar,
helstu starfsmanna forsetans og manna
úr kínverska minnihlutanum sitja að
einkaleyfum að mikilvægum mörkuðum
þar sem pólitísk aðstaða frekar en snilli í
fjármálum ráða úrslitum. Hagnaðurinn
af slíkum ráðstöfunum fyrir örfáa ein-
staklinga nemur mörgum milljörðum
dollara, hagkerfið í heild tapar og al-
menningur líka.
Indónesia sam-
anstendur af tæplega
U þúsund eyjum og
rúmlega 6 þúsund
þeirra eru byggðar.
Það erþvl mikill fjöl-
breytileiki sem ein-
kennir þetta sundur-
leita land en eitt eiga
indónesísk börn sam-
merkt, þau eru ótrú-
lega lífsglöð.
' ■