Dagur - 25.10.1997, Síða 16

32 — LAUGARDAGVR 2 5 . OKTÓBE K 19 9 7

LÍFIÐ t LANDINU
JÓIIANNESARSPjALL
Hver liel'ur sinn
Jóhannes að draga
Það er ekkert
grín að heita Jó-
hannes. Ekki er
alltaf tekið út
með sældinni að
heita Sigríður.
Vansæla getur
fylgt því að bera
nafn á borð við
Brandur. Og
sumir bíða þess
aldrei bætur að hafa verið skírð-
ir Skammkell.
Nöfn eru alvörumál. Nöfn
skipta máli. Nöfn skipta alvöru-
máli, ekki síst þegar maður er að
vaxa úr grasi.
A mínum bernskuárum þótti
mér einstaklega fúlt og hvers-
dagslegt að heita Jóhannes. (En
hefði sjálfsagt ekki verið hótinu
ánægðari ef ég hefði heitið
Steingrímur eða Arinbjörn). Eg
hafði það á tilfinningunni að
strákur sem héti Jóhannes yrði
alltaf aumingi og amlóði, þvf
engar af mínum hetjum í lifinu
hétu Jóhannes. Ekki hét Prins
Valíant Jóhannes, og ekki Eyleif-
ur Hafsteinsson fótboltahetja,
og ekki heldur Bob Moran, hvað
þá Tarzan apabróðir eða indján-
inn Léttfeti.
Og á þessum árum gat ég auð-
vitað ekki séð það fyrir að síðar
kæmu fram á sjónarsviðið
kempur á borð við nafna mína
Jóhannes í Bónus, Jóhannes hjá
Neytendasamtökunum og Jó-
hannes Kristjánsson eftirhermu,
sem hæfu Jóhannesarnafnið til
vegs og virðingar.
Eg var sem sagt hundfúll yfir
því að heita Jóhannnes þegar ég
var strákur.
Nafnar erlendis
I kringum fermingaraldurinn
rættist þó nokkuð úr þegar ég
uppgötvaði að ég átti helling af
heimsfrægum nöfnun í útlönd-
um, að Jóhannes væri íslenska
útgáfan af John, Giovanni, Ivan,
Jean, Juan. Þannig að ég var
orðinn nafni John Lennons og
Don Juans sem mér þótti ekki
verra því ég var farinn að gefa
stelpunum auga. Ég var meira
að segja nafni Tarzans því hann
hét sem kunnugt er John
Clayton.
Ég hef reyndar ekki hugleitt
þessi mál lengi og ekki haft
verulegar áhyggjur af því á full-
orðinsárum að heita Jóhannes.
En það eymir eftir af fordómum
bernskunnar því nafnið Jóhann-
es er í mínum huga ennþá ósköp
hverdagslegt, flatt og fúlt,
þannig að það má kannski segja
að kjaftur hæfi skel í þessu til-
viki, að nafnið endurspegli
manninn.
Doddý og Bíbí
Nú er það nokkuð öruggt að ég
hef ekki verið einn um það í
æsku að vera óánægður með að
hafa verið vatni ausinn og skýrð-
ur nafni sem ég hefði ekki valið
sjálfur ef ég hefði átt þess kost.
Orugglega hafa ýmsir ungir
Glúmar, Sighvatar og Birnir
frekar viljað heita Tómas, Ró-
bert eða Viggó. Og margar
Ragnhildar, Dóróteur og Jakob-
ínur fremur viljað heita Raggý,
Doddý eða Bíbí. Og raunar sér
þess stað á stelpunöfnum á síð-
ustu árum að mæðurnar hefðu
viljað heita eitthvað annað í
æsku. Stutt kvikmyndastjörnu-
leg kvenmannsnöfn hafa mjög
rutt sér til rúms, Anný, Benný,
Kiddý osfrv. Þarna eru mömm-
urnar örugglega að skýra dætur
sínar nöfnum sem þær hefðu
sjálfað viljað bera í bernsku.
Lifsins stafrófsröð
Það skiptir máli hvað menn
heita. I minni æsku tíðkaðist
það f skólanum að taka börn
upp og hlýða þeim yfir eftir staf-
rófsröð. Þannig að piltar sem
hétu t.d. ÞorkelII, Ævar og Orn
um land allt gátu lent í því að
röðin kæmi aldrei að þeim. Staf-
rófsröðin gat sem sé ráðið því
hvaða menntun menn hlutu og
þyrfti að fara fram könnun á því
hvort tengsl eru á milli metorða
og velgengni í lífinu og því hvort
nöfn viðkomandi eru framarlega
eða aftarlega í stafrófinu. Sjálf-
sagt er að skipa nefnd í málið.
Drengurinn Sue
Það skiptir máli hvað menn
heita. Söngvarinn Johnny Cash
raulaði löngum lagið A Boy
named Sue, sem fjallar um strák
sem var brjálaður allt sitt líf af
því að skrattinn faðir hans hafði
skírt hann kvenmannsnafninu
Sue. En pabbi gamli vissi sínu
viti og sagði sem svo að drengur
sem héti Sue þyrfti að hafa fyrir
hlutunum og beijast til að kom-
ast í gegnum Iífið, þola stríðni
og áreitni og herðast í hverri
raun. Enda var drengurinn Sue
mikil kempa og rotaði mann og
annan.
Þannig að það þarf ekki endi-
lega að verða börnum til tjóns
að skýra þau nöfnum sem sam-
félagið álítur fáránleg, ef marka
má kántríspeki Jóns reiðufjár.
Þannig hljóðar sem sé mín
mannanafnakenning. Og hér
stend ég og heiti Jóhannes og
get ekki annað.
skrifar