Dagur - 08.11.1997, Side 6

22- ÞRIDJUDAGUR 8.NÓVEMBER 1997
LÍFIÐ í LANDINU
„Meö þvi aö kenna krökkunum fannst
mér ég nálgast Júgóslavíu aftur."
mynd: hörður kristjánsson.
Elínborg Herbertsdótt-
irhélt til ísajjarðar í
ágústl996með
serbó-króatísku í
farteskinu. Hún hafði
nefnilega tekið að sér
að kenna yngstu,
júgóslavnesku flótta-
mönnunum íslensku.
Elínborg, sem er frá Keflavík,
hafði verið ráðin kennari á ísa-
fírði þegar yfirmenn hennar
ráku augun í það á umsókninni
hennar að hún talaði serbó-
króatísku. Sem von er var henni
boðið að taka að sér kennslu
yngstu, júgóslavnesku flótta-
mannanna sem voru á leið til
ísafjarðar. „Ég tala serbó-króat-
ísku því ég var skiptinemi í
Banja Luca í Bosníu 1990-
1991. Ég skrifaði það vitanlega
á umsóknina mína þegar ég sótti
um kennarastöðuna án þess að
vita af því að flóttamennirnir
yrðu á ísafirði og ég gæti fengið
tækifæri til að kenna krökkun-
um. Þetta var því allt saman al-
ger tilviljun."
Ætlaði ekld til Júgóslavíu
Elínborg sóttist ekki eftir því á
sínum tíma að fara til
Júgóslavíu. „Ég var send þangað
þvf ég man ekki eftir að hafa
óskað sérstaklega eftir neinu
ákveðnu landi þegar ég ákvað að
fara sem skiptinemi. Þetta var
nokkru áður en átökin brutust
út en við sem vorum þarna
fundum lftið fyrir einhverjum
þjóðfélagsbreytingum. Ég fann
t.d. ekkert í Bosníu en í Serbíu
hins vegar tók maður eftir því að
litið var á múslima sem annars
flokks manneskjur. Það var bara
eins og það væri viðhorfið al-
mennt. I Serbíu máttum við
ekki ferðast mikið um og það var
fylgst með okkur því ástandið
var ótryggt í landinu. Það voru
t.d. skriðdrekar á götum Belgrad
síðustu dagana okkar þar. Þrátt
fyrir þetta var fjölskyldan mín
ekkert að vernda mig neitt sér-
staklega því hún bjóst ekki við
því að neitt yrði úr þessu.“
Fjölskyldan eldaði á oprnun
eldi inni í stofu
Elínborg fylgdist með stríðinu í
fyrrum Júgóslavíu eftir bestu
getu en segir að eftir að hún
kynntist fólki frá Júgóslavíu sem
fylgist mjög grannt með þá hafí
hún séð að hún hefði getað afl-
að sér meiri upplýsinga. „Ég
reyndi eins og ég taldi vera rétt.
Það var t.d. íslendingur í Bosníu
sem heimsótti fjölskyldu mína
fyrir mig og í gegnum hann gat
ég haft samband við þau í stríð-
inu með bréfaskriftum og slíku.
Hann gerði mér þann greiða að
athuga með þau.“
Fjölskylda Elínborgar komst
ágætlega út úr stríðinu eins og
hún segir. „Þau töluðu aldrei
um stríðið í bréfunum og það
var aðallega í þau skipti sem ég
náði í þau í síma sem þau sögðu
mér að ekkert rafmagn væri og
þau þyrftu að elda mat á opnum
eldi inni í stofu og eitthvað slíkt.
Það var í töluverðan tíma sem
ég heyrði í þeim á þessum nót-
um. En þau töluðu aldrei um
deilurnar og morðin.“ Þrátt fyrir
allt sem á undan er gengið talar
Elínborg um að sér þyki vænt
um Júgóslavíu. „Þetta er fallegt
land og gott fólk sem þarna býr.
En það er ofsalega blóðheitt og
mjög ólíkt okkur. Ég gæti aldrei
sest þar að en gæti alveg hugsað
mér að búa þar í einhvern tírna."
Sumt gekk en annað kolféll
A þeim tíu mánuðum sem Elín-
borg dvaldi í Bosníu lærði hún
mál innfæddra, serbó-króatísku.
Hana grunaði ekki að hún ætti
eftir að geta nýtt sér þá þekk-
ingu hér heima á íslandi. „Það
að hafa fengið að kenna krökk-
unum hefur verið rosalega gott
og gaman fyrir mig. Auðvitað var
þetta erfítt fyrst og ég þurfti að
peppa mig upp. Ég byrjaði t.d. á
því að segja krökkunum að ég
væri kennslustofan þeirra. Þeim
fannst þetta svakalega sniðugt."
Til að byrja með voru krakk-
arnir í sérstökum hópum hjá
Elínborgu en fljótlega voru þau
sett hvert í sinn bekk með ís-
lenskum bekkjarfélögum. „Þau
hittust samt í tímum hjá mér en
það gekk hægt því að þau töluðu
alltaf á móðurmálinu. Þá fór ég
að fara meira inn í bekkina til
þeirra og styðja þau við það sem
þau voru að vinna þar. Én þetta
tók allt mikinn tíma og ég vissi
lítið hvað ég var að fara út í.
Prófaði mig bara áfram, sumt
gekk upp en annað kolféll."
Eru fárin að læra dönsku
Að sögn Elínborgar voru yngri
börnin fljót að aðlagast. „Þessi
fjögur yngstu sem ég sá um tóku
öllu mjög vel, en þau eldri voru
mjög erfíð. Þau voru lengur að
ná tungumálinu en það sem
meira var, þau muna miklu
meira frá heimalandinu og
höfðu mörg hver lent í miklum
hörmungum. Það sem þau hafa
gengið í gegnum er eitthvað sem
við skiljum ekki og erum heldur
ekki að reyna. Þeim var veitt
hjálp en það reyndist nokkuð
erfítt þar sem svo fáir töluðu
þeirra tungumál. Ég slapp vel
við þessa erfíðleika því ég var
bara með börnin í skólanum en
túlkurinn sem var hérna á fsa-
fírði lenti mikið í því að sitja
undir reynslusögum og erfíðum
aðstæðum. Rauði krossinn sá
annars mjög vel um börnin utan
skólans."
í dag eru börnin ekki í sér-
stökum hóptímum heldur ein-
göngu inni í bekkjunum. Elín-
borg kennir tveimur bekkjum og
nokkrum barnanna. „Þau standa
sig mjög vel. Eru meira að segja
farin að læra dönsku hjá mér.
Þau eru góð í íslenskunni og við
tölum hana okkar á milli frekar
en þeirra móðurmál. Þau eru
nefnilega orðin betri í íslensku
heldur en ég í Serbó-króatísku.
Þegar ég hitti þau hins vegar
utan kennslustofunnar tala þau
við mig sitt tungumál."
Nálgaðist Júgóslaviu aftur
Elínborgu fínnst hún eiga heil-
mikið í krökkunum. „Mér þykir
mjög vænt um þau. Með þvi að
kynnast þeim þá nálgaðist ég
líka Júgóslavíu aftur. Fann t.d.
stundum fyrir ákveðnum fárán-
leika sem ég fann fyrir þegar ég
var þama úti. Það komu nefni-
lega upp vandamál hjá okkur
sem ég mundi eftir frá því ég var
úti. Þá hugsaði ég stundum..."
oh, þarf ég að standa í þessu aft-
ur.“ En ég hef haft gott af
þessu." HBG