Dagur - 08.11.1997, Side 14

30 — LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 1997
rD^tr
HEILSULÍFIÐ í LANDINU
Kolbrún Bjömsdóttir grasalæknir gefur góð ráð við kvefi. mynd: e.ól
Ráð grasalæknis
viðkvefi
Það eru allir með kvef þessar vikurnar. Flestum til
mikilla leiðinda enda fátt skemmtilegt við það að
vera með hor í nös og einhvem slappleika. Aðferð-
ir fólks við að ná kvefínu úr sér eru jafn misjafnar
og mennirnir eru margir en það
virðist þó vera samhljóma álit fólks í
heilsugeiranum að áhugi fólks á
heilbrigðu líferni og náttúrulegum
leiðum við að losa sig við kvef og
slappleika sé að aukast.
Áhugi á náttúrulegu leið-
inni mikill
Kolbrún Björnsdóttir grasa-
Iæknir segir ekki mikið um það
að fólk leiti til hennar út af
kvefpestum en þeim mun
meira vegna ýmis konar
krónískra kvilla. „Fólk kemur
ekki strax til mín ef það fær
kvef og kvefpestir. Það leitar
miklu frekar í heilsubúðimar
eftir einhveijum leiðbeiningum
við að ná kvefinu úr sér. Síðan
Að sleppa öllum mjólkurvörum,
drekka mikinn vökva, borða
léttan mat, taka C vítamín og
sólhatt, borða mikinn lauk og
hvítlauk og drekka sítrónusafa.
Þetta er náttúrulega leiðin til
að vinna bug á kvefinu.
Góð og náttúruleg ráð við kvefi
Kolbrún grasalæknir mælir með eftirfarandi ráðum
fyrir þá sem hijást af kvefi:
* Sleppa öllum mjólkurvörum.
Þær auka slímmyndunina sem
þýðir að erfiðara er að losna við
kvefíð.
* Drekka mikinn vökva.
* Borða léttan mat.
Þá er auðveldara fýrir líkamann
að lækna sig þar sem hann hef-
ur meira þrek.
* Taka 1000 mg af C
vítamíni á dag.
Þar sem líkaminn nær aldrei
að vinna það magn úr fæðunni
þá þarf að taka C vítamín töfl-
er það Iíka þannig að kvefið er
gjarnan búið þegar það kemst loks til mín. Það
kemur því frekar vegna einhverra krónískra kvilla
sem hijá það. Hins vegar er það alveg Ijóst að
áhugi fólks á því að fara náttúrulegu leiðina til að
losa sig við kvef og aðrar pestir hefur aukist mikið.“
* Taka sólhatt.
Sólhatturinn er jurt sem býr
yfir mörgum hollum efnum.
Hann styrkir ónæmiskerfið og
er eins konar náttúrulegt
pensilín. Gjarnan kallað
indíánapensilín. Fæst í töflu-
formi.
* Borða mikinn lauk og hvítlauk.
Laukur og hvítlaukur er bakteríudrepandi og
hvor tveggja styrkir ónæmiskerfið.
* Drekka sítrónusafa.
Sítrónusafínn er nefnilega bakteríudrepandi.
Heilsmnolar
Hjálplegirhundai
Allir hafa heyrt um að hundar
séu notaðir til aðstoðar blindu
fólki. En vel er hægt að þjálfa
hunda til að aðstoða fólk með
fötlun af ýmsu öðru tagi.
I Bandaríkjunum er starfandi
hundaþjálfunarstöð sem sér ein-
mitt um að gera hunda hæfa til
að sinna ýmis konar þjónustu-
störfum fyrir fatlaða.
Það eru einkum tvenns konar '
hæfileikar sem þar eru þjálfaðir
hjá hundunum. Annars vegar
eru hundar sem sérhæfa sig í
hljóðum: Þeir Iáta heyrnarlaust
fólk vita þegar t.d. vekjaraklukk-
ur eða dyrabjöllur hringja, eða
þá ef nafn hundeigandans er
nefnt. Hins vegar eru svo hund-
ar sem hjálpa hreyfihömluðum
við ýmis dagleg nauðsynjaverk.
Hundurinn á myndinn heitir
Bailey og eigandi hans er Mark
McLoudrey, sem þjáist af arf-
gengum taugasjúkdómi er veldur
vöðvarýrnun. Bailey hjálpar hon-
um við að komast í og úr hjóla-
stólnum, rétta honum hluti sem
hefur misst og heldur á ýmsu
fyrir hann - eins og til dæmis
bókapokanum eins og sést á
myndinni.
En fyrir utan það hefur Bailey
haft mjög góð áhrif á viðmót
ókunnugra þegar þeir félagar eru
á ferð: „Kannski horfir fólk ekki
á mann sem er í hjólastól vegna
þess að það þykir ókurteisi,“ seg-
ir McLoudrey. „En þegar maður
á hund, flottan hund, þá er mað-
ur allt í einu orðin manneskja
aftur! Fólk kemur til manns með
bros á vör og vill fá að vita eitt-
hvað um hundinn, og svo vill
það líka fá að vita eitthvað um
mig.“
Hundurinn Bailey með bókapokann um
hálsinn.
Af lífi og sál
Allir bera virðingu fyrir
læknum enda hafa Iæknar
afskaplega sérhæfða þekk-
ingu sem hefur skapað þeim
ákveðna sérstöðu. Þeir hafa
sinnt sínum störfum á sviði
sem enginn getur eða vogar
sér inn á sérþekkingarinnar
vegna. Leikmaður getur ekki séð annað en að læknum sé frem-
ur illa við að aðrir „skipti sér af“ þeim og þeirra störfum með
spurningum, óskum eða athugasemdum. Sérstaklega gildir
þetta þó um annars konar lækna og lækningar, til dæmis svo-
kallaða skottulækna, en einnig sjúklinga og aðstandendur
þeirra.
HEILSA
Sjúklingíir eru ekki
bani iiýrii og lijöriii
Sem betur fer veljast yfirleitt í heilbrigðisstéttir hugulsamt og
vingjarnlegt fólk þó að auðvitað sé þar misjafn suður í mörgu
fé og eru læknar þar engin undantekning. Segja má að læknar
hafi um iangt skeið verið vanir því að fá að stunda sínar lækn-
ingar í friði án þess að svara spurningum eða útskýra af þolin-
mæði sjúkdóma, lyf og lítt skiljanleg hugtök læknisfræðinnar,
hvað þá að greining, lyfjagjöf eða annað sé dregið í efa eða
nokkurt samráð haft. Sérfræðiþekking lækna hefur verið þvílík.
Margir þeirra vilja ábyggilega gjarnan halda þessu óbreyttu
áfram, sérstaklega kannski læknar af eldri skólanum, en það er
þó að breytast.
Sjúklingar og aðstandendur gera nú þá eðlilegu kröfu að fá
ítarlegar upplýsingar um sjúkdóma, aðgerðir og lyfjagjafir á
mannamáli og sú krafa fer sívaxandi. Sjúklingar eru ekki bara
nýru og hjörtu. Þeir vilja spyrja og fá svör. Þeir vilja fá að hafa
eitthvað um hlutina að segja. Sérfffeðimenntun lækna verður
ekki frá þeim tekin. En sjúklingar eru manneskjur með tilfinn-
ingar og skoðanir. Þeir vilja fá útskýrt á einföldu máli. Þeir vilja
þekkja alla kosti í stöðunni og geta tekið afstöðu til þeirra.
Veikindi sjúklings eru ekki einkamál læknisins. Þarna þarf að
vera um samvinnu að ræða.
Afar misjafnt er hvernig læknar eru upplagðir eða jafnvel hæf-
ir til að fást við sjúklinga sína, eiga við þá samskipti og skýra
fyrir þeim á skiljanlegan hátt, fara nærgætnislega að þeim og
nota „réttar" aðferðir við að nálgast þá. Þama þarf að vera um
mikla vandvirkni að ræða og í raun úthugsaða aðferðafræði.
Það er til dæmis ekki hægt að nálgast fullorðinn á sama hátt og
barn. Læknir þarf að útskýra bæði fyrir foreldrum og veiku
barni og getur ekki gengið til verks á nákvæmlega sama hátt og
þegar um fullorðinn sjúkling er að ræða.
Það er enginn bamaleikur að fást við barn sem er bijálað úr
hræðslu, grætur hátt og berst um af ótta á sjúkrahúsi. Þegar
nálin nálgast verður gráturinn helmingi hærri svo að kannski
þarf þrjá eða íjóra eða fimm til
ið halda því niðri og kanns-
ki tekst ekki einu sinni að
klára ætlunarverkið. Að
slíku barni þarf að
fara með lagni. Það
er ekki endilega
best að það horfi á
nálina sökkva í.
hold sér. Og of-
beldið verður í fer-
sku minni næst
þegar komið er á
sjúkrahús. Að-
ferðafræði af
þessu tagi er nokk-
uð sem margir
læknar tileinka sér með
tímanum en alls ekki allir.
Almenningur krefst þess að fá
igt stærri bita af kök-
nni og því er eðlilegt
að velta fyrir sér
hvort Iæknar þyrf-
tu ekki að taka
mannleg samskipti
sem hluta af sínu
námi. Þannig yrðu
þeir kannski hæf-
astir til að eiga
samskipti við sjúk-
linga sína og gefa
þeim hlutdeild í
þeirra eigin mál-
Guðrtíu Helga
Sigurðardóttir.