Dagur - Tíminn - 23.11.1996, Blaðsíða 10

22 - Laugardagur 23. nóvember 1996
Jlagur-'®TOimn
„Jú, þetta var vont og ég var eftir mig en þetta er ákvörðun sem hver og einn verður að taka fyrir sig. Eg myndi ekki ráða neinum
að fara í svona aðgerð vegna sársauka," segir Jóhann m.a. í viðtalinu. Mynd: jhf
einhverju allt öðru skapi á
morgun. Hugsunarhátturinn er
gjöróhkur, ekki bara hjá inn-
fæddum heldur einnig hjá þeim
útlendingum sem þarna vinna.“
Tvílengdur
í slysinu í Malawi tvíbrotnaði
Jóhann Páll, bæði á legg og
læri. Þar sem slysið varð á með-
an hann var enn að vaxa urðu
afleiðingarnar alvarlegri en ef
hann hefði verið eldri. Fóturinn
hætti að vaxa en aðrir hlutar
líkamans, þar með talinn hinn
fóturinn, héldu áfram að vaxa
eðlilega. Smám saman urðu
fæturnir því mislangir. Annað
sem gerðist var að þegar Jó-
hann var enn í Malawi, eftir
slysið, rann hann eitt sinn til,
beinið brotnaði aftur og end-
arnir gengu á mis sem leiddi til
þess að fóturinn hætti ekki að-
eins að vaxa heldur
styttist hann líka. Jó-
hann stóð frammi fyrir
því vali að sætta sig
við orðinn hlut, ganga
í upphækkuðum skó
og með hættuna á
hryggskekkju hang-
andi yfir höfði sér eða
grípa tækifærið og láta
lengja á sér styttri fót-
inn. Shk aðgerð hafði
ekki verið framkvæmd
á íslandi áður en
nokkrir íslendingar
höfðu verið sendir til
Rússlands í sambæri-
lega aðgerð. Þrátt fyrir
að það kostaði langar
sjúkrahúslegur og
nokkra óvissu valdi
Jóhann síðari kostinn
og segist ekki sjá eftir
því. „Ég hugsaði í
rauninni ekki um þetta
sem val. Ég bara fór í
aðgerðina," segir
hann.
„Ég fór í fyrstu að-
gerðina vorið 1985 og
var á sjúkrahúsinu í
rúmlega þrjá mánuði í
Tek því
sem koma skal
Aðferðin sem notuð hefur verið
á Fjórðungssjúkrahúsinu á Ak-
ureyri við lengingaraðgerðir er
rússnesk að uppruna, kennd
við lækni að nafni Ilizarion.
Hún byggist á því að teinum er
stungið í gegn um beinið, sitt
hvorum megin við brotið. Bein-
ið er síðan skrúfað í sundur,
u.þ.b. einn millimetra á dag.
Eftir því sem beinir er skrúfað
meira í sundur lengist það
meira því nýtt bein myndast í
gatinu á miÚi. En ætli þetta sé
ekkert vont?
„Ég veit ekki hverju ég á að
svara. Jú, þetta var vont og ég
var eftir mig en þetta er
ákvörðun sem hver og einn
verður að taka fyrir sig. Ég
myndi ekki ráða neinum að
fara í svona aðgerð vegna sárs-
auka. Ég lenti í þessu bíl-
slysi og eftir það var lítið
annað að gera en taka
því sem þurfti," svarar
Jóhann.
Hann segir lenginguna
hafa tekist vel og hann sé
búinn að ná sér nokkuð
vel þó auðvitað fylgi
þessu ýmis óþægindi. „Ég
var á sjúkrahúsi að með-
altali þrisvar sinnum á
ári fyrstu fjögur árin eftir
slysið og það var í raun-
inni mitt annað heimili.
Eftir síðari lenginguna
hef ég líka þurft að fara í
einar þrjár aðgerðir í
tengslum við þetta slys.
Síðast þurfti að fjarlægja
tein sem var farinn að
angra mig og ég get allt
eins átt von á að eitthvað
fleira komi upp á þegar
ég fer að eldast. En þá er
bara að taka því. Það
þýðir ekki að grenja eftir
á.“ AI
Lærbeinið togað í sundur. Örin vtsar á þann hluta lengingarút-
búnaðarins sem sést utan frá en auk þess þurfti að stinga tein-
um og skrúfum í gegnum beinið. Beinið var síðan skrúfað i
sundur, u.þ.b. einn millimetra á dag.
kjölfarið. Þá var leggurinn
lengdtn-. Seinni aðgerðina, fyrir
lærið, fór ég í síðar sama ár, í
byrjun desember og þurfti þá
að vera á sjúkrahúsinu samfellt
í sex mánuði. Samtals lengdist
fóturinn um 7-8 sentimetra."
Hinir innfæddu voru
alltaf glaðlyndir öf-
ugt við það sem al-
gengt er hjá okkur
að vera í góðu skapi
í dag, grátandi í
gær og í einhverju
allt öðru skapi á
morgun.
Stundum getur eitt augna-
blik breytt öllu lífinu. Ein
röng hreyfing, og ©kkert
verður eins og áður. Þann 27.
mars árið 1982 lenti Jóhann
Páll Ólafsson í umferðarslysi í
Malawi þar sem hann fótbrotn-
aði. Brotið greri seint og illa og
næstu fjögur árin voru sjúkra-
hús hans annað heimili. Á sama
tíma þurfti hann að glíma við
föðurmissi og flutning mUli
landa.
Jóhann Páll er rúmlega þrí-
tugur Reykvfkingin- en búsettur
á Akureyri þar sem hann
starfar hjá Pósti og sfma. „Má
segja að ég hafi unnið þar síðan
mér var sleppt af sjúkrahúsinu
eftir seinni lenginguna árið
1986,“ segir hann. Lengingin
sem hann vísar í er önnur
tveggja lengingaraðgerða sem
hann fór í vegna mótorhjóla-
slyssins og var sú fyrri sú fyrsta
sinnar tegundar sem fram-
kvæmd var hér á landi.
Þegar Jóhann Páll lenti í
mótorhjólaslysinu var hann
sautján ára gamall. Hann hafði
þá verið búsettur í Afríkuríkinu
Malawi í sjö ár vegna vinnu
föður hans sem var skipatækni-
fræðingur og starfaði þar við
skipaeftirlit. „Slysið átti sér stað
á gatnamótum. Ég var á mótor-
hjóli og á móti mér kom bfll,
ökumaðurinn ætlaði að svína á
mér en mistókst og keyrði á
mig,“ segir Jóhann Páll, þegar
hann er beðinn um að lýsa slys-
inu.
- Og hvað svo?
„Ég var tvær vikur á sjúkra-
húsinu í Malawi, síðan var ég
fluttur til Suður-Afríku og fór í
tvær aðgerðir þar,“ segir Jó-
hann og á margar sögur frá
vistinni á sjúkrahúsunum í Afr-
íku. í Malawi þurfti hann t.d. að
bíða góða
stund eftir
sjúkrabfl, sem
síðan var ekki
sjúkrabfll þeg-
ar til kom
heldur ein-
hverskonar
pallbfll. Á
sjúkrahúsinu
var lítið um
verkjalyf og
því ekki um
annað að
ræða en bíta á
jaxlinn. „Það
var hellt í mig
einhverju
morfíni þegar
var fram-
kvæmd á mér
aðgerð en
annars fékk
ég engin
verkjalyf. Ég
tók á það ráð
að fara að lesa
og einbeitti
mér að lestr-
inum til að
gleyma sárs-
aukanum."
Haustið,
sama ár og slysið varð, flutti Jó-
hann Páll aftur til íslands.
- Var það í tengslum við slys-
ið?
„Nei, faðir minn lést fljótlega
eftir að ég kom af sjúkrahúsinu
í Suður-Afríku,“ svarar Jóhann
eftir stutta þögn. „í framhaldi
af því ákvað móðir mín að flytja
til Akureyrar og við börnin
fylgdum með, ég og systir mín
Árndís,“ heldur hann áfram.
Önnur þögn, í þetta sinn lengri.
„Þetta var dálítið þungur pakki,
að fá þetta allt saman í einu,“
bætir hann síðan við lágum
rómi.
Það var hellt í mig
einhverju morfíni
þegar var fram-
kvæmd á mér að-
gerð en annars fékk
ég engin verkjalyf.
Ég tók á það ráð að
fara að lesa og ein-
beitti mér að lestr-
inum til að gleyma
sársaukanum.
Annar heimur
Jóhann minnist áranna í Mala-
wi með ánægju og segir að þar
hafi verið gott að vera. „Ég sé
eiginlega eftir því að hafa kom-
ið til baka,“ segir hann hugs-
andi og kannski ekki furða þar
sem árin eftir að hann kom
heim reyndust enginn dans á
rósum. „Þetta var og er allt
annar heimur en ég á erfitt
með að taka eitthvað eitt út
sem var öðruvísi. Þarna er t.d.
ekkert til sem heitir að flýta sér.
Ef einhver segist ætla að koma
klukkan tíu um morguninn er
vissara að búast ekki frekar við
honum fyrr en klukkan tvö eða
þrjú.“
- Hvað með fólkið, var það
öðruvísi?
„Já, allt öðruvísi. Hinir inn-
fæddu voru alltaf glaðlyndir öf-
ugt við það sem algengt er hjá
okkur að vera í góðu skapi í
dag, grátandi í gær og í
Eitt af fáum viðtölum við Jóhann Pál, sem fór í fyrstu lengingar-
aðgerðina sem framkvæmd var hér á landi birtist í Degi 6. júní
1985. „Það var ekki mikið um þetta talað i fjölmiðlum, sennilega
af tillitssemi við mig. Mörg blöð höfðu samband en ég var ekki
tilbúinn að vera að tala mikið um þetta,“ segir Jóhann.
Þýðir ekld að grenja eftir á