Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1982, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐ1Ð& VlSlR. FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1982.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Margbrýndur dipló-
mat og varkár eftirþvf
Hinnnýifram-
kvæmdastjóri
Sameinuðu
þjóðanna:
Hinn sextíu og eins ára gamli
diplómat frá Perú, Javier Pérez de
Cuellar, sem tók við embætti aðal-
framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna af Kurt Waldheim um ára-
mótin, hefur ekki áður vakið á sér at-
hygli í heimsfréttunum, og því ekki
mörgum kunnur utan aðalstöðva,
Sameinuðu þjóðanna eða síns
heimalands.
Þess er hinsvegar að vænta, að
nafn hans beri oftar á góma í fréttum
hér efdr, því að kjörtímabil fram-
kvæmdastjórans er fimm ár.
Reynslan af forverum hans er sú, að
sem oddvitar Sameinuðu þjóðanna
hafa þeir verið áberandi í deilumálum
heims, ýmist sem sáttasemjarar eða
sem talsmenn samtakanna. —
Embættistími Péresar á ekki að renna
út fyrir en 31. desember 1986.
Pérez de Cueliar á að baki langa
reynslu við Sameinuðu þjóðirnar.
Síðast var hann sérstakur erindreki
Waldheims framkvæmdastjóra í
Afganistanmálinu, en hann hefur
starfað sem einn aðstoðarfram-
kvæmdastjóra Waldheims, og þá
aðallega á stjórnmálas viði.
Hann fæddist í Lima í Perú 19.
janúar 1920, og er maður kvæntur.
Eiga þau hjón tvö börn.
Pérez lauk embættisprófi í lög-
fræði frá kaþólska háskólanum í
Lima 1943 og gekk fljótlega í
utanríkisþjónustu Perú. Starfaði
hann við sendiráð Perú í Frakklandi,
Bretlandi, Bólivíu og Brasilíu. Frá
1964 til 1966 var hann sendiherra
Perú í Sviss, sem var síðan skipaður
ráðuneytisstjóri í utanrikis-
ráðuneytinu. — Með utanríkisþjón-
ustunni hafði hann einnig kennslu í
þjóðarrétti og milliríkjatengslum við
ýmsar menntastofnanir í Perú. 1964
gaf hann út bók um þjóðarrétt.
1969 lét Pérez af ráðuneytisstjóra-
störfunum til þess að verða fyrsti
sendiherra lánds síns í Sovét-
ríkjunum, en því gegndi hann til
1971. — Jafnframt gegndi hann
sendiherrastarfi í Póllandi.
Samskipti hans við Sameinuðu
þjóðirnar hófust þegar á fyrsta
allsherjarþingi þeirra 1946, enþávar
Pérez fulltrúi í sendinefnd Perú.
Hann var aftur fulltrúi Perú á 25.
allsherjarþinginu og 30. 1971, þegar
hann lauk sendiráðsstörfum i
Moskvu, varð hann fastafulltrúi eða
sendiherra Perú við Sameinuðu
þjóðirnar í New York. Sem slíkur var
hann formaður sendinefnda lands
síns við öll allsherjarþingin fram til
loka 1975.
1973 og 1974 átti Perú sæti í
öryggisráðinu og fór sendiherrann
eðlilega með umboð síns lands þar.
Pérez var forseti öryggisráðsins í júlí
1974, þegar Tyrkland gerði innrásina
á Kýpur, eftir að þjóðvarðliðið á
Kýpur setti Makarios erkibiskup og
forseta frá völdum. 18. september
1975 útnefndi Waldheim fram-
kvæmdastjóri Pérez sem sinn sér-
staka erindreka í Kýpurdeilunni og
gegndi Pérez því til desember 1977.
Eftir það var Pérez sendiherra
lands síns í Venezúela þar til í
febrúar 1979, að hann hóf störf sem
aðstoðarframkvæmdastjóri, hjá
Sameinuðu þjóðunum í stjórnmála-
deildinni. Frá april 1981 var hann
erindreki Waldheims í
Afganistanmálinu og hélt því áfram,
þótt hann hætti sem aðstoðar-
framkvæmdastjóri 31. mai 1981.
Allsherjarþinginu virðist því hafa
tekizt vel valið með tilliti til þess að
fá til embættisins reyndan mann.
Óneitanlega hefur Pérez mikla
reynslu, bæði sem diplómat í fundar-
sölum Sameinuðu þjóðanna og eins
utan þeirra. Og einnig sem einn af
starfsmönnum stofnunarinnar.
Meðal samstarfsmanna í aðal-
stöðvum Sameinuðu þjóðanna hefur
Pérez orð á sér fyrir að vera orðvar
maður og varkár eins og sæmir
manni með slíka diplómatíska
skólun. Eftir eiðtökuna sem fram-
kvæmdastjóri boðaði Pérez
allsherjarþinginu að í embættinu
mundi hann vinna að því að örva
viðræður um að miðla auði hinna
þróaðri ríkja til þróunarlandanna. —
Aðspurður síðar af fréttamönnum
um, hver væru hans hjartans mái önn-
ur sem hann hygðist beita sér fyrir i
krafti síns nýja embættis, varaðist
hinn varfæmi diplómat að hafa stór
orð um nokkur slík. Sagðist hann
einna helzt hafa hug á að endur-
skipuleggja og hagræða til í skrif-
stofubákni samtakanna.
Guðmundur Pétursson
Pérez de
Cuellar, hinn
nýi fram-
kvæmdastjóri,
svarar spurn-
ingum frétta-
manna af al-
kunnri dipló-
matiskri var-
fæmi.
Frá töku embættismannaeiðsins á allsherjarþinginu, en Pérez er fyrír miðri mynd undir forsæti þingforsetanna, en forverí hans er á leið til sætis.
„ Tossinn” sezt í stól Kissingers
William P. Clark, sem Reagan for-
seti hefur nú útnefnt til þess að taka
við embætti öryggisráðgjafa af
Richard Allen, átti sjálfur ekki of
góðri byrjun að fagna í sínu em-
bættisgengi hjá Reaganstjórninni.
Eða öllu heldur, áður en hann tók við
embætti.
En síðan hefur hann unnið sér
virðingu og traust sem ömgg hjálpar-
hella Alexanders Haigs, utanríkisráð-
herra, þótt ekki hafi verið fyrirferðin
á honum í fréttum sem aðstoðarutan-
ríkisráðherra. Má telja það Clark til
hygginda, þvi að erfitt mundi þeim
samstarfið við Haig, sem gjarnt væri
að beina frá honum sviðsljósinu og
að sjálfum sér.
Clark var áður dómari í Kaliforníu
og náinn samstarfsmaður Reagans
bæði þar og á leiðinni til Hvíta húss-
ins. Þar í liggur skýringin á uppgangi
hans innan stjórnarinnar.
Enda þurfti Clark áhrifaríks vinar
með, eftir frammistöðu sína í yfir-
heyrslum þingnefndar í febrúar í
fyrra, þar sem gengið var úr skugga
um embættishæfni hans eins og ann-
arra ráðherraefna forsetans.
Hinn verðandi aðstoðarráðherra í
utanríkismálum gataði þar á spurn-
ingum eins og þeim, hverjir væm for-
sætisráðherrar Suður-Afríku og
Zimbabwe. Hann vissi nánast ekkert
um andúð Evrópumanna á kjarn-
orkuvopnum, og raunar voru flest
utanrikismál honum næsta ókunn.
Clark játaði hreinskilnislega fáfræði
sína.
Eitt dagblaða V-Evrópu hafði
þessa fyrirsögn yfir fréttinni um skip-
an hans í embætti þá: "Reagan velur
hálfvita fyrir ráðherra!” — Annað
blað á meginlandinu lét í ljós, að
bandamenn vonuðust til þess að
Clark væri ekki settur við stjórnvöl,
þegar á reyndi. — Charles Percy, for-
maður utanríkisnefndar öldunga-
deildarinnar, játaði, að hann hefði
greitt atkvæði sitt með Clark af ein-
skærri tryggð við flokkinn. ”Viðget-
um aldrei aftur samþykkt mann, sem
játar algjöra fákunnáttu sína á því
sviði, er hann skal starfa við,” sagði
Percy þá.
í Bandaríkjunum heyrir þetta for-
tiðinni til og er gleymt og grafið. Má
maðurinn enda njóta þess sannmæl-
is, að hann sýndi fljótlega í starfi sinu.
lúsiðni og skerpu til þess að tileinka
sér það, sem áður þótti á skorta.
Fljótlega gegndi hann mikilvægu
hlutverki í mótun stefnunnar gagn-
vart Suður-Afríku og svo núna síðast
Póllandi. 4
Embættismenn í Washington
segja, að hann hafi fljótlega áunnið
sér traust Haigs og virðingu sem
mikilvægur tengiliður milli hins oft
William Clark frammi fyrir próf-
spurningum öldungadeildarþing-
manna, sem ráku hann léttilega á gat
í utanrikismálum.
svo uppvæga utanrikisráðherra og
innsta hríngs Kaliforníumannanna,
sem næst stóðu forsetanum í Hvita
húsinu. Einn þeirra fullyrðir, að þeir
Clark og Haig hafi fljótt orðið góðir
vinir, þrátt fyrir grunsemdimar í
upphafi um, að Clark hefði verið
settur Haig til höfuðs og til njósna
fyrir innsta hringinn.
í blaðaviðtali nýlega bar Clark ein-
dregið á móti þvi, aö honum hefði
nokkurntima verið ætlað slfkt
njósnaverk: ”Frá því að ég kom’
hingað, hefur A1 verið kunnugt um
allt, sem mér og Hvíta húsinu hefur
farið á milli, bæði áður og á eftir.
Hann hefur um leið sýnt mér fullan
trúnað og deilt með mér öllum sínum
upplýsingum og vandaákvörðun-
um,” sagði Ciark.
Tilf viðbótar við gamlan og gróinn
kunningsskap við sjálfan forsetann
hefur Clark lengi átt náið samstarf
við Edwin Miese, ráðgjafa forsetans,
Michael Deaver, starfsmannastjóra
Hvíta hússins og Caspar Weinberg-
er, varnarmálaráðherra frá fornu fari
allt frá því 1960, þegar Clark gegndi
ýmsum embættum í Kaliforníu, eins
og þegar hann var starfsmapnastjóri
Reagans ríkisstjóra. Clark þykir hið
mesta ljúfmenni bæði í viðkynningu
og daglegri umgengni. Orðvar er
hann í bezta lagi. Hann er fæddur í
Oxnard í Kaliforníiu, 23. október
1931 og var því fimmtugur í haust.
Hann nam við Stanfordháskóla og
gegndi herþjónustu í gagnnjósnadeild
hersins árin 1954 til 1956. Embættis-
prófi í lögfræði lauk hann frá
Loyola-lagaskólanum í Los Angeles.
Hann varð dómari 1969 og tók sæti í
hæstarétti Kaliforníu 1973 Dags dag-
lega í utanríkisráðuneytinu er hann
kallaður manna á milli ”Clark
dómari”.
Nú sezt hann i þann stólinn, sem
áður höfðu ekki minni menn en Kiss-
inger og Zbresinski.
ÍlHJll