Dagblaðið Vísir - DV - 30.04.1982, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. FÖSTUDAGUR 30. APRÍL 1982.
EMMAIUBtM^nE
hjálst, aháð áagblad
Útgáfufólag: Frjáls fjöímiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. EyjóHsson.
Framkvœmdastjóri og útgófustjóri: Höröur Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Ellert B. Schram.
Aöstoöarritstjóri: Haukur Helgason.
Fróttastjóri: Sœmundur Guðvinsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og IngóHur P. Steinsson.
Ritstjórn: Síöumúla 12-14. Auglýsingar: Síöumúla 8. Afgreiösla, ásknftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Pverholti 11. Slmi 27022.
Slmi ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: Hiimir hf., Síðumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., SkeHunni 10.
Askriftarvarð á mánuði 110 kr. Verö Ilausasölu (dag 10 kr. i
Flokkspólitískt kjaraspil
Kjarasamningarnir eru orðnir þáttur í kosninga-
slagnum. Forystumenn í verkalýðshreyfingu og Vinnu-
veitendasambandi leita að sniðugum leikjum í því
kjara „spili”, sem þeir eru komnir í. Við höfum síð-
ustu daga séð nokkra slíka.
Margir forystumenn Alþýðusambandsins sitja í
verkalýðsmálaráði Alþýðubandalagsins. Ráðið komst
að þeirri niðurstöðu á sunnudaginn að úrslit í kjarabar-
áttunni mundu ráðast á kjördegi, 22. maí næstkom-
andi. „Þeir launamenn, sem styðja aðra flokka en
Alþýðubandalagið í kosningunum í vor,” segir ráðið,
, ,eru í raun að styðja andstæðinga sína til valda. Það er
of seint að átta sig eftir að kjörstöðum hefur verið
lokað. ...”
Ályktunin kemur ekki á óvart. Til hvers ætti verka-
lýðsmálaráð Alþýðubandalagsins svo sem að vera ef
ekki til að púkka undir Alþýðubandalagið? Auðvitað
gætu verkalýðsforingjar í öðrum flokkum sent frá sér
sams konar ályktanir, hver fyrir sinn flokk.
Forysta Alþýðubandalagsins óttast skell í kosningun-
um. Þess vegna skal aftur barizt undir því kjörorði, að
kosningar séu kjarabarátta. Alþýðubandalagið dregur
upp úr skúffunni ýmis slagorð verkalýðsbaráttunnar,
sem lítið hafa verið skoðuð frá síðustu kosningum.
Ályktun verkalýðsmálaráðsins er einungis leikur i
hinu flokkspólitíska kjaraspili, sem nú er hafið og
standa mun fram yfir kosningar og kannski talsvert
lengur. Enginn tekur ályktunina alvarlega, hvorki
forystan né almenningur- og ekki heldur vinnuveit-
endur.
Svar Vinnuveitendasambandsins ber að skoða í því
ljósi.
Vinnuveitendasambandið segir að af ályktuninni
megi ráða að þessir verkalýðsforingjar hafi ákveðið að
hindra alla samninga þar til að kosningunum loknum.
Því segist Vinnuveitendasambandið vilja fresta
samningaviðræðum fram yfir kosningar.
Því fer auðvitað fjarri að afstaða verkalýðsforingja
Alþýðubandalagsins hafi komið vinnuveitendum á
óvart. Þeir hefðu sem hægast getað sé þau fyrir, þegar
samið var til 15. maí. Þegar í nóvember síðastliðnum
var ljóst, að kjarasamningar hlytu að flækjast inn í
kosningabaráttuna. Viðbrögð vinnuveitenda eru því
einnig pólitískur leikur í kjaraspilinu til þess gerður að
kenna megi Alþýðubandalaginu um, að samningar
dragast.
Enginn hefur, svo að vitað sé, látið sér til hugar
koma að samið yrði fyrir 22. maí. í því efni hefur því
ekkert breytzt.
Skjótir samningar eru mjög ólíklegir af mörgum
ástæðum öðrum en þeim að fara á að kjósa.
Þjóðhagsstofnun hefur reiknað út, sem menn vissu
fyrir, að grunnkaupshækkanir munu fara út í verð-
lagið.
Framleiðsla og tekjur á mann munu minnka í ár, ef
marka má spá Þjóðhagsstofnunar.
Kakan minnkar því en stækkar ekki. Minna verður
til skipta.
Vinnuveitendur verða því enn tregari en áður til að
samþykkja kjarabætur, þangað til ríkisstjórnin lofar
að velta þeim beint út í verðlagið. Til þess gæti komið
svo sem oftáður.
Alþýðusambandið ætti að einbeita sér að skatta-
lækkunum og kjarabótum til handa hinum lægst
launuðu til að draga úr misrétti.
Hvorugur aðilinn er nú tilbúinn. ASÍ-menn og
vinnuveitendur munu fram að kosningum leika hina
pólitísku leiki, hvern öðrum snjallari að vanda.
Haukur Helgason
Sérstakur
skattur
á verdunar-
ogskrifstofu
húsnæði:
Þjóðnýting
á 26 árum
Sjálfsagt fyndist einstaklingum
það harður kostur. ef þeir þyrftu að
láta íbúðarhúsnæði sitt smám saman
af hendi tii hins opinbera á 26 árum.
Og sjálfsagt vita fáir, að þessum afar-
kostum þurfa þeir að sæta, sem eiga,
verzlunar- og skrifstofuhúsnæði.
Þessi atvinnugrein þarf í Reykjavík
að borga 1,2% í eignarskatt, 1,25% 1
fasteignagjöid og 1,4% í sérstakan
eignarskatt. Samanlagt er þetta
3,85% á árí og að 26 árum liðnum er
búið að greiða jafnvirði eignarinnar
til hins opinbera að öllu óbreyttu. Að
vfsu er litilsháttar þjónusta, sem
sveitarfélögin veita, innifalin í fast-
eignagjöldum, en í meginatriðum eru
fasteignagjöld aðeins skattur.
„ Tímabundinn "skattur
tilframtíOar
Þegar þessi orð eru rituð liggur fyr-
ir alþingi frumvarp um framlengingu
á sérstökum tímabundnum eignar-
skatti á verzlunar- og skrifstofuhús-
næði. Búið er að gera ráð fyrir 32
milljónum í tekjum af honum í fjár-
lögum, þannig að afgreiðsla alþingis
nú er aðeins til málamynda. Frum-
varpið hefur verið samþykkt í neðri
deild og er að koma til afgreiðslu í
efri deild.
Sérstakur skattur á verzlunar- og
skrifstofuhúsnæði var fyrst greiddur
í ríkissjóð á árinu 1979. Hann átti að-
eins að leggja á til eins árs. Honum
var ætlað að standa undir sérstakri
fjárþörf ríkissjóðs á sinum tíma og
var komið á undir þvi yfirskini „að
beina fjárfestingu frá verzlunar- og
skrifstofubyggingum”. Seinna kom í
ljós að hlutfall fjármuna í verzlunar-
og skrifstofuhúsnæði var ekki meira
árið 1978 en árin á undan, þannig að
þessi sérstaka skattlagning hafði við
engin rök að styðjast.
Engu að síður hefur þessi skattur
verið lagður á með sérstökum lögum
árlega síðan. Það er eðli skatta að
festast í sessi. Fjöldi þeirra er nú á
Kjartan Stefánsson
milli 70—80 eða rúmlega einn skattur
á hvern þingmann. Nú er orðin full
ástæða til að óttast, að þessi tíma-
bundni skattur verði til frambúðar.
Mismunun
í skattiagningu
Verzlunin þarf að sjálfsögðu eins
og aðrar atvinnugreinar sem og ein-
staklingar að leggja sitt af mörkum
til eðlilegrar samfélagslegrar þjón-
ustu. Undan því verður ekki vikizt.
Grundvallaratriðið í réttlátri skatt-
heimtu er þó, að atvinnugreinum sé
ekki mismunað. Sérstök skattlagning
á verzlunar- og skrifstofuhúsnæði
gengur þvert gegn þessu grundvallar-
atriði.
Ennfremur er afkoma einstakra
verzlunargreina mjög mismunandi og
landsbyggðarverzlunin stendur til
dæmis höllum fæti. Flestum er hins-
vegar ljóst, að stjómvöld vilja halda í
þennan skatt án tillits til þess, hvort
hann er réttlátur eða ekki.
Enda hefur það komið í ljós, að
helzta röksemdin fyrir framlengingu
skattsins, er að ríkissjóður megi ekki
við því að missa þær tekjur sem hann
gefur. Þá bólar enn á þeirri röksemd,
að mikil þensla sé í byggingu verzl-
unar- og skrifstofuhúsnæðis. Ætla
má að þenslan sé fremur í ríkiskass-
anum Hkt og þegar skattinum var
komið á.
Enginþörf
áaukaskatti
Fjárþörf ríkissjóðs er teygjanlegt
hugtak. Það er endalaust hægt að
bæta við verkefnum og kvarta undan
fjársvelti. Það réttlætir hinsvegar
ekki grófa mismunun í skattlagningu.
Ef litið er á málin út frá tekjuþróun
ríkissjóðs á síðasta ári kemur í ljós,
að sízt er þörf á því að leggja á sér-
stakan timabundinn aukaskatt. Þró-
unin sýnir þvert á móti hið gagn-
stæða, að ekki er þörf á slíkum
skatti.
Samkvæmt upplýsingum Þjóð-
hagsstofnunar varð greiðsluafgangur
á ríkissjóði á siöasta ári vegna auk-
inna tekna af aðflutningsgjöldum og
söluskatti af innfluttum vörum. Sam-
kvæmt bráðabirgðatölum jukust inn-
heimtar tekjur ríkissjóðs um 9% um-
fram almenna verðlagshækkun en út-
gjöld um 6. Þetta gerði það að verk-
um að heildarskattheimta til ríkisins
varð tveimur prósentustigum hærri
m.v. þjóðartekjur á síðasta ári en ár-
ið á undan, án þess að nokkrar
grundvallarbreytingar væru gerðar á
skattheimtu rikisins.
Það er því ljóst, að svokölluð fjár-
þörf ríkissjóðs er ekkert annað en út-
þensla ríkisumsvifa á kostnað at-
vinnustarfseminnar í landinu.
Hœgfara
þjóönýting
Sú staðreynd er útaf fyrir sig fróð-
legt ihugunarefni, að meirihluti þing-
manna á alþingi skuli ljá því liðsinni
sitt að atvinnuhúsnæði skuli gert
upptækt á um 26 árum. Að láta slíkt
viðgangast er ekkert annað en að lýsa
fylgi sínu viö hægfara þjóðnýtingu.
Innst inni viðurkenna menn þó, að
sérstakur skattur á verzlunar- og
skrifstofuhúsnæði er ranglátur. Einn
þingmanna lýsti því yfir, að hann
teldi þennan skatt ranglátan en hann
myndi samt greiða honum atkvæði.
Hreinskilnin bætir það upp, sem á
vantar írökfimi.
Kjartan Stefánsson
£ „Grundvallaratriðiö í réttlátri skatt-
heimtu er þó, að atvinnugreinum sé ekki
mismunað. Sérstök skattlagning á verzlunar-
og skrifstofuhúsnæði gengur þvert gegn þessu
grundvallaratriði,” segir Kjartan Stefánsson í
grein sinni þar sem hann fjallar um sérstaka
skattheimtu á verzlunar- og skrifstofuhúsnæði.