Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1983, Qupperneq 10

10
Útlönd
Útlönd
Útlönd
DV. ÞRIÐJUDAGUR8. MARS1983.
Útlönd
Tíu ára barátta
Kohls bar ávöxt
Helmut Kohl kanslari lagði
stjórnmálaferil sinn og framavonir
allar undir þegar hann boðaði til
kosninganna svo skömmu eftir aö
hann komst í kanslarastól við fall
Schmidt-stjórnarinnar og sósíal-
demókrata í október í vetur. Og hann
hirti allan pottinn eins og sá sigur-
vegari sem hann var í því fjárhættu-
spili.
Ef hann hefði tapað hefði hann sett
met í skammtímadvöl í kanslara-
embættinu og orðiö eini kanslarinn
sem því embætti hefði gegnt án þess
aö hljóta sigur í kosningum.
Af mörgum var Kohl kallaður
litlaus stjórnmálamaður og daufur
og andstæðingar hans hömruöu mjög
á því aö hann skorti alla reynslu í
utanríkismálum. Þegar kristilegir
demókratar sömdu við frjálslynda
um myndun bráðabirgðastjórnar,
þegar hinir síðarnefndu höfðu gengið
út úr stjórnarsamstarfinu viö sósíal-
demókrata, reiö frjálslyndum mjög
á því að fresta sem allra lengst
nýjum þingkosningum. Það var
eiginlega um líf eða dauða að tefla
fyrir flokkinn því að skoðanakann-
anir allar og fylkiskosningar sýndu
fylgishrun frjálslyndra. Schmidt
kanslari missti þolinmæðina með
litla bróöur, sem honum þótti ótrúr
viö róður stjómarskútunnar, og
hótaði Genscher skyndikosningum á
miðju kjörtímabilinu. Meö því rak
hann frjálslynda leiðtogann út í
örvæntinguna til samninga við kristi-
lega.
Sá frestur, semfrjálslyndir keyptu
sér, kom þó Kohl vafalítið einnig til
góöa. Hann fékk nokkra mánuði til
þess aö sýna sig í kanslarahlutverk-
inu og venja kjósendur viö að sjá
hann í fylkingarbrjósti þjóðarinnar.
Hann beið heldur ekki boðanna
heldur hélt strax, nokkrum klukku-
stundum eftir embættistökuna, til
Parísar þar sem hann átti viöræður
við Mitterrand Frakklandsforseta og
innan fárra vikna hafði hann einnig
heimsótt Washington, London, Róm
og Brussel. Þar sló hann tvær flugur
í einu höggi. Gaf hann landsmönnum
sínum nýja mynd af sér í sviðsljósi
Stórsigur Helmuts Kohls kanslara
og kristilegu systurflokkanna í Vest-
ur-Þýskalandi um helgina friðaði
menn á Vesturlöndum, sem kviðu
sundrungar innan NATO vegna
eldflaugaáætlunarinnar.
Með þeim fyrstu til þess að óska
Kohl til hamingju með sigurinn voru
Reagan Bandaríkjaforseti, Thatcher
forsætisráðherra Breta og Fanfani
forsætisráðherra Italíu, sem lét í Ijós
vonir um, að kosningaúrslitin í
Þýskalandi mundu „stuðla aö því að
efla öruggan frið í Evrópu.”
Ahnennt á Vesturlöndum er taliö
að kosningaúrslitin muni styrkja
stöðu Vesturveldanna í Genfar-
viðræðunum við Sovétmenn. Þótt
ríkisstjómir nágranna Þjóðverja
gæti fyllsta hlutleysis í viðbrögöum
við fréttum af kosningunum er vitað
að menn anda léttar.
Innan Atlantshaf sbandalagsins
höföu menn búið sig undir að til
vandræðna gæti komið ef Hans-
Jochen Vogel, kanslaraefni sósíal-
demókrata, hefði komist að. I kosn-
ingabaráttu sinni hafði hann lagt
áherslu á þaö aö staðsetning NATO-
eldflauganna í V-Þýskalandi kæmi
ekki til greina nema sem algjör
þrautalending og aö reyna bæri allt
annað fyrst. Hann vildi að Banda-
ríkjamenn féllu frá „núll-tillögu”
Reagans og kæmu meira til móts við
tillögur Andropovs. Lýsti hann því
sem skoðun sinni að vel kæmi til álita
að draga einkakjamorkuvopnabúr
Breta og Frakka inn í samninga-
viðræður Bandaríkjamanna og
Sovétmanna.
Þetta síöasta var auövitaö hreint
bergmál af tillögum Andropovs, leið-
toga Sovétríkjanna, sem mönnum
þótti grafa undan líkum á því, að
Sovétmönnum yröi þrengt til samn-
inga í Genf.
Þótt Evrópumenn hafi átt sinn þátt
sjálfir í gerð áætlunarinnar um upp-
byggingu skotpalla i Evrópu fyrir
kjarnorkueldflaugar þá hefur það
aldrei farið á milli mála að enginn
þeirra viU að sú áætlun komi til
utanríkismála og vann sér stuðning
annarra leiötoga á Vesturlöndum.
Þeir töldu hann traustari samherja
en keppinautinn, Hans-Jochen
Vogel, sem hafði byrjað á því að fara
til Moskvu til skrafs og ráðagerða
við Kremlverja.
Hár og þn kvaxinn og dökkur á
brún og brá var Kohl oft uppnefndur
framkvæmda. Helst kysu menn að
Sovétmenn féllust á takmarkanir
kjarnorkuvopna í Evrópu og að
samningar tækjust þannig aö faUa
mætti frá eldflaugaáætluninni.
Hún var aldrei hugsuð nema sem
þrautaráð eftir aö Vesturlanda-
menn, langþreyttir orðnir af árang-
ursleysi viðræönanna við Sovét-
,,Svarti risinn” og stóð í persónufylgi
langt aö baki Schmidt kanslara og
galt þess. Var það talið hafa ráðið
úrsUtum í kosningabaráttunni 1975
og ’76 þegar hann tapaði fyrir
Helmut Schmidt, en að vísu meö
htlum mun. Þá horfði ekki vel fyrir
hinum Helmutinum sem síðan hefur
þó sannaö að hann hefur fleiri en eitt
menn, sem þindarlaust hafa vígbúist
á meðan Vesturlönd hafa haldið að
sér höndum, sáu ekki önnur úrræöi
tU þess að leiða Sovétmönnum fyrir
sjónir hver alvara fylgdi máli hjá
þeim.
Kohl hafði hins vegar lýst yfir full-
um stuðningi við NATO-áætlunina.
En það er einmitt mat manna innan
pólitískt líf.
Eins og oft eftir ósigra kom upp
kurr í Uðinu og samfylking kristi-
legra demókrata og kristilega
bandalagsins í Bæjaralandi, sem
haldið hafði frá því 1949, virtist ætla
að bresta. Kohl lagði sig þá mjög
fram við að efla bræöralagiö, og þótt
hann í fyrstu væri andvígur útnefn-
bandalagsins aö full eining og sam-
staða meðal aöildarríkjanna sé sú
eina vogarstöng sem fengiö gæti
Sovétmenn til þess að breyta um
stefnu í Genfarviðræðunum. Til þess
vísar Fanfani forsætisráðherra
Italíu þegar hann vonast til þess að
kosningaúrsUtin muni stuðla að
íraustari friði í Evrópu.
ingu Franz-Josefs Strauss sem
kanslaraefnis kosningabandalags-
ins, veitti hann Strauss fullan
stuöning sinn í baráttunni. Þar vann
hann traust og vináttu hins harð-
snúna hægrimanns og lagði grunninn
að samstarfi þeirra sem mjög reyndi
á í vetur þegar yfir stóöu samninga-
viðræðurnar um stjórnarmyndun
með frjálslyndum sem hinn óstýri-
láti Strauss viU feiga.
I nóvember 1980 varð Kohl leiðtogi
þingflokks kristUegra og treysti
síðan stöðu sína uns hann nú er
orðinn kjörinn kanslari V-Þýska-
lands.
Annars er naumast unnt að ræða
um andstæðinga Kohls, aö minnsta
kosti ekki hatramma andstæðinga.
Jafnvel pólitískir keppinautar láta
sér vel líka við manninn persónulega
og fer lítið fyrir persónulegum skæt-
ingi í málflutningi gegn honum sem
annars er mjög algengt í stjórnmála-
umræðu í V-Þýskalandi.
Kohl lítur sjálfur á sig sem
„alhliða” mann og skipuleggjanda
en ekki sem „sérfræðing”. Hann er
maður á besta aldri, fæddur 3. apríl
1930, kaþólskur, kvæntur og tveggja
barna faðir. Kona hans.Hannalore,
er mótmælendatrúar.
Hann var kadett í herskóla, þegar
stríðinu lauk, og tveim árum síðar
var hann orðinn einn af stefnendum
ungmennafélaga kristilegra demó-
krata í heimabæ sínum, Ludwigs-
haven. Hann varð að vinna í frí-
stundum fyrir háskólagöngu sinni en
sneri fljótlega úr atvinnulífinu að
skólanámi loknu inn á stjórnmála-
brautina.
52 ára gamall er hann yngsti
kanslari landsins en það orð loöir
víða viö feril hans. Hann varð yngsti
þingmaður fylkisþings síns 29 ára
| gamall 1969. Hann varð yngstur for-
sætisráöherra Rínarfylkis 10 árum
síöar og yngsti formaður kristilegra
demókrata 1973.
Þá höfðu flokksbræður hans um
hríð séð í honum efni til þess aö verða
lyngsti kanslari landsins þótt það sé
ekki fyrr en tíu árum síöar sem hann
; loks náöi þeim áfanga.
Þáttur V-Þjóöverja í eldflauga-
áætlun NATO þykir afar mikilvægur.
Ef ekki verður af samningum í Genf
á að byrja aö setja upp fyrstu eld-
flaugamar (572 Pershing 2 og stýri-
flaugar) í desember. Þær fyrstu á að
setja upp í V-Þýskalandi. — Ef Þjóð-
verjar hefðu hætt viö er fyrirsjáan-
legt að ríkisstjórnum Belgíu, Bret-
lands, Italíu og Hollands verður ekki
öllum stætt á því að uppfylla sína
þætti áætlunarinnar.
Kohl hefur lýst því yfir aö hann
muni reyna að beita áhrifum Bonn-
stjórnarinnar viö bandamennina í
Washington til þess að finna nýjar
lausnir svo aö fremur megi ganga
saman í Genfarviðræðunum. En
hann hefur tekið fram að hann muni
gæta þess umfram allt að spilla ekki
einingu innan NATO eða grafa undan
samningsaðstöðu bandalagsins.
Það er núll-tillaga Reagans sem
þarna er vísað til. Margir þjóöarleiö-
toga V-Evrópu eru sammála því að
hún sé æskilegasta lausnin. Með
henni væri sett bann viö staðsetningu
meðaldrægra kjamaeldflauga í
Evrópu. En svo afdráttarlaus hefur
Sovétstjómin verið í andstööu sinni
við núll-tillöguna að margur gerist
reikulli í trúnni á að það tjói að ríg-
halda í hana og vilja leita málamiðl-
unar í nýjum tillögum. Er búist við
því aö Kohl muni ekki láta líða á
löngu áður en hann hreyfi því.
Hin opinberu málgögn Moskvu-
stjórnarinnar greindu frá kosninga-
úrslitunum án nokkurra umsagna. I
einkaviðræðum við diplómata hafa
sovéskir embættismenn þó látið í ljós
aö hið mikla fylgi hægri flokkanna í
V-Þýskalandi hafi komið þeim á
óvart. Hugsanlegt þykir aö hinn
örúggi sigur hægrimanna muni
koma Kreml til þess að endurskoða
afstöðu sína til Genfarviðræðnanna.
Má þeim ljóst vera að frumkvæði
Andropovs í kjarnorkuvopna-
umræðunni hefur ekki megnaö að
veita friöarhreyfingarmönnum þann
byr sem Kreml vonaöist tO. Er búist
viö því að eftir kosningaúrslitin sýni
Moskvustjómin meirisveigjanleika.
Helmut Kohl kanslari með mynd „gamla mannsins”, Konrads Adenauers kanslara.í baksýn en Kohl lítur á sig
sem lærisvein hans.
Þýsku kosninga-
úrslitin og eldflauga-
áætlun NATO