Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.1983, Blaðsíða 14

14
ÖVi liíaSíít)AGOR 3.0KT0BER 1983.
Hamraborgin — aðalverslunargata Kópavogsbúa.
Orrustan
Hamraborgina
Undirritaður tók fyrst þátt í bar-
dögum 29. maí 1981 á fundi Ferli-
nefndar. Síðan hefur orrustsm um
Hamraborgina staðið með hléum. 1
dag hafa vamir Hamraborgarinnar
ekki bilaö. Enn i dag er miðbær
Kópavogs lokaður hreyfihömluðu
fólki. Enn í dag standa gangstéttim-
ar ósigrandi í Hamraborg 1 til 11.
Enn gapa háir þröskuldar viö fólki
beggja vegna götunnar. Enn vantar
handrið og lyftur upp á efri hæðir.
Enn vantarmerkt bílastæði.
Einhver sagöi i hita bardagans:
Til hvers ættum við að opna Hamra-
borgina fyrir fötluðum? Hér sést
aldrei fatlaður maður. Þetta þótti
okkur jafnfyndið og sú staðreynd að
menn rekast sjaldan á ósynt fólk í
djúpu lauganni.
Hrafn Sæmundsson
• „Einhver sagði í hita bardagans: Til
hvers ættum við að opna Hamraborgina
fyrir f ötluðum? Hér sést aldrei fatlaður maður.
Þetta þótti okkur jafnfyndið og sú staðreynd að
menn rekast sjaldan á ósynt fólk í djúpu laug-
mm/
Verkfræðingur
í hjólastól
Skylt er að taka fram og reyndar
ljúft að f rá opinberri hálfu er miðbær
Kópavogs til mikillar fyrirmyndar.
Allar opinberar byggingar eru að-
gengilegar hreyfihömluöu fólki. Á
bæjarskrifstofunum er vönduð hjóla-
stólalyfta upp á fjórðu hæð. Úti fyrir
er skábraut. Bókasafn Kópavogs er
allt hannað fyrir hreyfihamlaða og
heilsugæslustöðin. Einnig pósthúsið
og félagsmálastofnun.
I Ferlinefnd kom fram tiiiaga um
að ófatlaöur maöur settist í hjólastól
og gerði vettvangskönnun. Þetta var
framkvæmt með aðstoð ljósmynd-
ara. Verkfræðingurinn sem settist í
stólinn komst allra sinna ferða hjálp-
arlaust gegnum hinn opinbera mið-
bæ. Hann komst hins vegar ekki inn í
neina verslun eða aðrar stofnanir.
Og sem betur fer var verkfræðing-
urinn ekki nemandi í Tónlistarskóla
Kópavogs.
Leiklistin
í styrjöldina
1 orrustunni hafa verið notuð hefð-
bundin vopn. Texti í bréfformi og
texti í blöðum. Og við höfum tekið
myndavélina í þjónustu. Nú ætlum
við að stinga upp á leiklistinni og
gera tilraun til að senda hana í
stríöið. Eigendum og rekstraraðilum
í Hamraborginni er hér með boðið að
setja á svið smáleikrit. Þessir aðilar
allir eiga koma niður í Hátún 12 og
þar fær hver einstaklingur gervi.
Sumir veröa bundnir í hjólastól.
Aðrir fá staurfót. Síðan mun Ferða-
þjónusta fatlaðra keyra þá alla
suður í Hamraborgina og sleppa
þeim á víðavangi. Sjónvarpið mun
þá vera mætt á staðinn og fylgjast
með því þegar eigendur fyrirtækja
fara til vinnu sinnar. Ahorfendum
verður að sjálfsögðu boðið á þessa
sýningu.
Fimm ára áætlun
Ég efast raunar um að þessu
tilboði verði tekiö. Þess vegna er enn
gerö tilraun til að ná samningum.
Semja um vopnahlé og ganga í það
verk aö opna miöbæinn. Stungið er
upp á fimm ára áætlun. Stungið er
upp á aö hlutlausir aöilar geri fag-
lega heildarúttekt á Hamraborginni.
Aö virt verkfræðistofa semji þessa
áætlun. Allir eignaraðilar í Hamra-
borginni komi saman og kjósi sam-
eiginiega framkvæmdanefnd sem
siðan sjái um framkvæmd verksins,
útboðslýsingar og önnur fram-
kvæmdaatriöi. stungið er upp á
að hver þáttur verði framkvæmdur
út af fýrir sig sem hluti af heildar-
verkefninu. Þröskuldar verði lækk-
aðir eða fjarlægðir. Handrið verði
sett upp á efri hæðir. Lyftur verði
settar upp þar sem þær eru ekki
fyrir. Skái settur í gangstéttir þar
sem ófært er núna. Þetta er mikiö
verk og verður ekki unniö nema i
áföngum undir virkri, sameiginlegri
framkvæmdastjóm.
Prófun á
grundvallarþætti
Er nauðsynlegt að gera veður út af
þessum hlutum? Skiptir það máli
hvort fámennur hópur hreyfihaml-
aðra Kópavogsbúa getur notað þjón-
ustu í miðbænum? Skiptir það máli
hvort hreyfihamlað fólk vinnur I
þeim fyrirtækjum sem þarna eru
staðsett? Borgar það sig að leggja í
mikinn kostnað fyrir þennan fá-
menna minnihlutahóp bæjarbúa?
Svarið viö þessum spumingum er
ekki einfalt. Það kann að vera að
tannlæknar, lögfræðingar og
verslunareigendur verði lengi aö
hafa upp í kostnaðinn við breytingar
á aðgengi aö starfsemi sinni. Ég ef-
ast um að það séu fjárhagsleg rök
fyrir þessum kostnaði. Hins vegar
má segja að það sé varla sæmandi aö
loka miöbænum fyrir föUuöum. Það
samrýmist ekki lýðræðis- og jafn-
réttissjónarmiöum tímans. Að opna
miðbæ Kópavogs fyrir fötluðu fólki
er viss prófraun á þessa grundvall-
arþætti.
Hrafn Sæmundsson,
atvinnumálaf ulltrúi í Kópavogi.
Neytendur Neytendur
Annar keimur,
annað bragð
JAMES M. CAIN:
Pósturinn hringir alltaf tvisvar.
Maja Baldvins þýddi.
Reykjavík, Almenna bókafólagið, 1983.
únnur útgáfa (1. útgáfa 1944). 151 bls.
JAMES M. CAIN:
The postman always rings twice.
London, Pan Books, 1982.
(1. útgáfa 1934). 124 bls.
Er til sölu hjá Bókaverslun Snœbjarnar.
Eins og James M. Cain skildi við
hana er bókin ,,The postman
always rings twice” hörkugóð. Það
er í henni þessi hrái kraftur sem
bandarískir karlar í krapinu munu
geta stært sig af. Bandarískir karl-
rithöfundar hafa löngum lagt sig
eftir því að lýsa þessum krafti og á
þann hátt sem helst á við; af krafti.
Og vart leikur á því nokkur vafi að
uppsprettan, bandarískt þjóðlíf, eöa
í það minnsta ákveönir hlutar þess,
er af sama toga: harka, átök.
James M. Cain er eða var einn af
þessum rithöfundum karlmennsk-
unnar og harðneskjunnar. Hann
fæddist einhvers staöar í Bandaríkj-
unum árið 1892 og gaf út sína fyrstu
bók áriö 1934. Sú bók var „The post-
man always rings twice” og naut
þá þegar mikillar hylli, seldist vel
og selst enn. Lesin á ensku er sagan
skemmtileg og spennandi, athyglin
og eftirvæntingin haldast í hendur.
Stíll Cains er hvass og hnyttinn, án
þess að vera snubbóttur eða hastur.
Stuttar og oft fallegar setningar.
sjaldan langar greinar eða flóknar.
Allt er skýrt og blátt áfram, það er
ekkert verið að flækja málin. Og
harkan, aftur, er alls staðar, þessi
harka sem á stundum jaðrar við að
vera ruddaskapur eða villimennska,
en er engu að síður aölaðandi og
notaleg, ekki miskunnarlaus.
Prýðisbók sem gaman er að lesa.
Þýðingin er verri, synd er það, og
missir að mestu leyti marks.
Kannski skiptir það ekki máli, en
samt: sagan er ekki lengur glæpa-
saga eða hryllingur, heldur heimil-
isróman eða heimasætulesning. Það
er úr henni allur kraftur og hún er
næstum því leiðinleg, allavega lang-
dregin og vesældarleg. Eitt er, að
nokkrum setningum er sleppt, til að
mynda tvívegis stuttri lýsingu á
brjóstum Coru, og svo vísu fremst í
sjöunda kafla. Það er ef til vill ekki
svo mikið mál þótt spilli. Annað er
óþolandi aö lesa, svo sem „eg” en
ekki „ég” og „gjöra” en ekki
„gera”; þaö fyrirgefst þar eð þýð-
ingin er frá 1944; þetta er endurút-
gáfa, sem þó kannski hefði mátt
breyta? Illþolandi eru þéranir sem
koma víða fyrir í þýðingunni, en sér
Jack Nicholson og Jessica Lange i hlutverkum Franks og Coru i kvikmynd-
inni Pósturinn hringir alltaf tvisvar sem Bob Rafelsson leikstýrði árið 1981.
Oþarfi er að rekja þráð þessarar
kunnu glæpasögu því aö hver hefur
ekki séð myndina með Jack Nichol-
son og Jessicu Lange eða hina
myndina, sem hefur verið gerð eftir
bókinni eða þá lesið bókina sjálfa?
Hún hefst þannig að Frank Chamb-
ers, 24 ára flækingur, rekst inn í
söluskála í Kalifomíu, skammt frá
Los Angeles, og ræður sig til vinnu.
Þar búa Grikkinn Nick Papadakis
og kona hans, Cora, bandarísk. En
svo segi ég heldur ekki meira.
Engar endalausar
pælingar
Persónur sögunnar eru þægilega
einfaldar, en samt athyglisveröar
og hafa góða nærveru. Þær tala og
gera án þess að hugsa mikið út í.af
hverju og til hvers, almennilegt
fólk. Eins og Frank skrifar undir
lokin: „Maður veit hvað maður er
aö gera og gerir það.” Engin undir-
meðvitund segir hann, engar enda-
lausar allslausar pælingar: þú ert
það sem þú ert og ekkert annað.
ERLENDAR
BÆKUR
MárJónsson
engir merki í ensku Cains. Enn má
nefna ekki fáar þýðingarvillur, orð
og orð hafa verið misskilin í fljót-
fæmi eða af kunnáttuleysi, eða þá aö
enskunni hefur verið fylgt svo bók-
■staflega að úr verður kauðalegt
klúöur á íslenskunni. Engu að síöur
eru víöa þokkaleg tilþrif. Loks er,
og verstur, þessi aragrúi af
kommum alls staðar, hrikalegt á
stundum. Kannski var það gert til
að ná betur andstuttri skrift Cains,
en líklega stafar það frekar af
smekkleysi.
Hvað sem því líður, þetta er
önnur bók. Þýðingin er ekki James
M. Cain, hún nær honum ekki, hún
veitir hann ekki; í henni er allt
annar blær, af henni er annar
keimur, annað bragð.