Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1983, Blaðsíða 10

10
DV. FÖSTUDAGUR 28. OKTÖBER1983.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Ólafur B. Guðnason
í LEIT AÐ TÝNDRI PARADÍS
Alvarlegustu afleiðingar uppþotanna á Sri Lanka voru þær að ferðamenn, sem áður litu á landið sem para-
dis, forðuðust það.
Uppþotin í júlí höföu lamandi áhrif
á stjórnmálalíf á Sri Lanka. Þaö var
ekki fyrr en í síðustu viku aö stjórn-
málaflokkamir sneru sér loks aö því
að skoöa erfiðasta vandamál sem
þeir eiga viö aö stríöa, minnihluta-'
hóp tamíla. Þaö var flokkur Juniusar
Jayewardene forseta, Sameinaöi
þjóðarflokkurinn, sem þingaöi um
málefni tamíla, ásamt einum stjórn-
arandstöðuflokkanna, Sameiningar-
flokki alþýöu. Þetta var fyrsta fjöl-
flokkaráðstefnan eftir uppþotin.
Ráöstefnan hlýtur aö hafa valdiö
Jayewardene nokkrum vonbrigöum.
Honum haföi veriö lofaö að Frelsis-
flokkurinn, undir stjórn Sirima
Bandaranaike, myndi senda fulltrúa á
þingiö. Bandaranaike er ekki vel-
viljuö Jayewardene sem átti þátt í
því aö svipta hana borgararéttindum
í sjö ár fýrir meinta misbeitingu
valds í valdatíð hennar. En eftir upp-
þotin hefur Jayewardene gert sitt
besta til þess aö endurreisa lýðræði,
hann hefur aflétt ritskoöun, tak-
markaö útgöngubann um nætur og
leyst pólitiska fanga úr haldi.
Bandaranaike féllst á að senda full-
trúa á þingið, en fór sjálf utan áöur
en þaö hófst og flokksbræöur hennar
virtust þá missa áhugann.
Einum stjórnmálaflokki var ekki
boðið aö taka þátt í umræðunum,
■ Sameinuöu tamílsku frelsisfylking-
unni. Þar kemur til m.a. ósveigjan-
leiki flokksforystunnar. Jayeward-
ene var tilbúinn aö ræða nánast hvað
sem var nema þá kröfu tamílskra
harðlínumanna aö sérstakt ríki.
tamíla veröi stofnaö á norður- og
austurhluta eyjarinnar þar sem
flestir tamílar búa. En Sameinaöa
tamílska frelsisfylkingin er hóf-
samur flokkur þrátt fyrir nafnið. En
flokksforystunni hefur þó ekki enn
tekist aö gleyma kröfunni um
tamílskt riki þótt hún hafi ekki verið
lögð fram í alvöru um árabil. Þess
Allt skemmtiefni frá Noregi, V-
Þýskalandi og Bandaríkjunum hefur
veriö bannaö í pólska útvarpinu og
sjónvarpinu. Þetta er gert í hefndar-
skyni fyrir veitingu friöarverðlauna
Nóbels til Lech Walesa, leiötoga
hinna bönnuöu verkalýössamtaka,
Einingar.
Auðvitað eru Norðmenn haföir
meö af því það er nefnd skipuð af
norska Stórþinginu sem veitir
friöarverölaunin. Þess vegna brugöu
pólsk stjórnvöld á þaö ráö nýlega aö
aflýsa Grieg tónleikum sem auglýst-
ir höfðu verið í útvarpsdagskrá. V-
Þjóðverjar eru einnig kallaöir til
ábyrgöar því tilnefning Walesa kom
vegna var flokknum ekki boðin þátt-
taka.
Jayewardene sem er þolinmóður
maöur telur aö fyrr eöa síðar muni
Frelsisfylkingin leggja þessa kröfu
til hliðar. Þessar vonir forsetans
hljóta aö hafa aukist fyrir skömmu
þegar leiðtogi flokksins, Appapillai
Amirthalingham, lýsti því yfir að
hann væri tilbúinn að ræða hug-
myndir um sambandslýðveldi.
Hvemig sem hugtakið „sambands-
lýöveldi” er túlkaö má alla vega
ræöa það meöal annarra hugmynda
sem Jayewardene hefur varpað
fram, en meðal þeirra er aukin
notkun tungumáls tamíla, þróunar-
sjóöir i tamílskum landsvæðum,
menntun og störf fyrir tamíla og
upphaflega frá hópi þingmanna í
Bundestag, v-þýska þinginu. Þess
vegna var ákveðið aö hætta viö upp-
baráttuaöferöir gegn hermdarverk-
um.
Þaö var hermdarverk „tamílsku
tígrisdýranna”, þegar 13 stjómar-
hermenn voru vegnir úr launsátri í
borginni Jaffna sem hleypti af staö
uppþotunum i sumar. Þá létust um
400 manns, flestir tamílar. Um 22
þúsund manns sem þá flúöu heimili
sín búa enn í flóttamannabúöum, en
um 60 þúsund manns hafa þegar yfir-
gefið þær. Fjöldi tamíla hefur snúiö
aftur til fyrri starfa, sérlega í opin-
berri þjónustu þar sem tamilar hafa
ætíö veriö margir frá því Sri Lanka
var nýlenda sem kölluö var Ceylon.
Þeim opinberum starfsmönnum sem
ekki vilja taka viö störfum sínum að
nýju hefur verið boðiö aö fara þegar
lestur á ljóðum eftir Goethe sem aug-
lýstur hafði verið í útvarpsdagskrá.
Bandaríkjamenn teljast til hinna
á eftirlaun.
Tamílar hafa ekki gripiö til
hefndaraðgerða gegn síngalska
meirihlutanum í kjölfar uppþotanna
þó að „tamílsku tígrisdýrin” hafi
reynt aö koma þeim til þess. 17. októ-
ber sl. brutust sjö hermdarverka-
menn hryðjuverkasamtakanna inn í
vopnabúr stjómarhersins í Batti-
caloa, á norðurhluta eyjarinnar, og
stálu 99 haglabyssum. I síðasta mán-
uöi stóöu hryöjuverkasamtökin fyrir
árás á fangelsi í Batticaloa og frels-
uöu 50 manns sem þar voru í haldi,
kæröir fyrir hermdarverk.
Alvarleg afleiöing uppþotanna, þó
aö ekki sé þaö vegna kynþáttahat-,
urs, er aö yfirgefin hús hafa veriö
rænd. Nú eru um 4 þúsund unglingar
ábyrgu því aö pólsk yfirvöld telja
Reagan Bandaríkjaforseta upphafs-
mann and-pólskrar áróöursher-
í fangelsum fyrir slík rán og fang-
elsisyfirvöld segja aö ekki veröi
ráðiö viö fleiri fanga í bili.
Um hinn efnahagslega skaða af
uppþotunum eru menn sammála.
Skemmdir á verslunar- og íbúöar-
húsnæöi eru metnar á 140 milljónir
punda fyrir utan ómælanlegan skaöa
sem unninn hefur veriö á trausti
tamíla á rikisstjórninni, en tamílar
hafa yfir mikilli verkkunnáttu aö
ráöa í verslun og iðnaði. Þá er feröa-
mannaþjónusta ein atvinnugrein
sem hefur oröiö mjög illa úti. Skyndi-
lega breyttist þessi paradís, sem svo
mjög haföi verið auglýst, í
hreinsunareld, enda hefur ferða-
mönnum fækkaö um 75%. Nú, þegar
íbúar á noröurhveli velta því fyrir
sér hvert þeir eiga aö fara hafa hótel-
eigendur á Sri Lanka snarlækkað
verö á gistingu. Þar sem uppþotin
komu síst viö ferðamannastaðina
ætti að vera hægt að gera góö kaup í
sólarferöum til Sri Lanka um þessar
mundir.
Eflaust er Jayewardene því fegn-
astur að Indira Gandhi, forsætisráö-
herra Indlands, hefur ekki reynt aö
hagnast pólitískt á uppþotunum á Sri
Lanka meö því að taka undir reiði
tamíla sem búa í Indlandi. Nokkrir
óraunsæir stjórnarandstöðuþing-
menn hafa hvatt Gandhi til þess aö
senda hersveitir yfir sundið til
verndar tamílum. En því hefur hún
staðfastlega neitað. Þegar ráöstefna
þjóöhöföingja Breska samveldisins
hefst í Nýju Delhi í lok nóvember
munu Gandhi og Jayewardene
eflaust ræöa málefni tamíla. En áöur
en til þess kemur vonast Jayeward-
ene til þess að Sameinaða tamílska
frelsisfylkingin muni hafa falliö frá
kröfum um aöskiliö ríki fyrir tamíla.
Þá gæti hann fært Gandhi góðar
fréttir.
feröar á Vesturlöndum. Þess vegna
er bannað aö flytja lög eftir Ger-
shwin og bandarískir sjónvarps-
þættir, svo sem Kojak, hafa verið
teknir út af dagskránni.
Starfsmenn útvarps og sjónvarps í
Póllandi eru óánægöir meö þessar
ráðstafanir og plötusnúðar sérlega
því þeir eiga í erfiðleikum með aö
finna tónlist til að fylla dagskrártima
sinn. Þó hefur einn slægur plötusnúð-
ur komist framhjá umboðsmönnum
yfirvalda meö því að segja banda-
rískar plötur vera breskar eða kana-
dískar.
En þar sem engin skrifleg fyrir-
mæli voru gefin út um þessar
hefndaraðgerðir hafa starfsmenn
neyðst til þess að úthugsa sjálfir að-
ferðir til þess að sinna kröfum yfir-
valda og hvemig mætti forðast reiði
þeirra. Væri í lagi að leika tónlist
eftir Bach? Hann skrifaði Branden-
borgarkonsertana og Brandenborg
er í Austur-Þýskalandi. Leikur ekki
vafi á um Beethoven? Hann fæddist I
Bonn, höfuðborg v-þýska ríkisins, og
samdi mikiö af tónlist þar á sinum
yngri árum.
Yfirmenn útvarps hafa skorið svo
úr aö þaö sé í lagi að leika tónlist
eftir þýsk tónskáld frá því fyrir 19.
öld. En ef upptakan væri meö til.
dæmis bandarískri hljómsveit mætti
ekki geta hennar í kynningu!
Þessar hefndaraðgerðir eru auö-
vitaö fáránlegar en margir Pól-
verjar hafa samt af þeim áhyggjur.
Þeir sjá ekkert hlægilegt viö þaö aö
stjómvöld reisi enn fleiri hugmynda-
fræðilega tálma. Pólverjar gera sér
fulla grein fyrir því aö pólsk yfirvöld
meintu það sem sagt var í yfirlýs-
ingu miöstjórnar pólska kommún-
istaflokksins fyrir skömmu. Þar
sagöi aö eitt mikilvægasta hlutverk
flokksins væri að vinna aö því aö
marx-lenínismi yrði ráöandi afl í
menningarlífi landsins.
Walesa fékk friðarverðlaunin og þess vegna er ekki lesið úr verkum Goethe i pólska útvarpinu.
GOETHE GELDUR
FYRIR WALESA