Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.1984, Qupperneq 12

12
DV. MÁNUDAGUR 26. NOVEMBER1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 1».
Áskriftarverðá mánuði 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr. Helaai blað 28 kr.^ ^
Óþarft að hækka skatta
Stjórnarliðið situr þessa daga á fundum og ræðir
skattahækkanir til að fylla upp í gatið á fjárlögum, að ein-
hverju leyti. Menn velta fyrir sér, hvort hækka skuli sölu-
skatt og eignarskatt eða leggja skylduspamað á hátekj-
ur.
Þegar síðast fréttist, var f járlagagatið 8—900 milljónir.
Til stóð að hækka verö á áfengi og tóbaki og fá þannig 150
milljónir upp í gatið. Látum það vera.
Seint og um síðir bauð ríkisstjómin 1400 milljóna
skattalækkun til að greiða fyrir samningum í október.
Væntanlega hefur ekki átt að mæta þessari lækkun tekju-
skatts og útvars með hækkun á öðmm sköttum. Nú er
ætlunin að lækka tekjuskattinn um 600 milljónir. Ríkis-
stjórnin ætlaöi að manna sig upp í að skera niður útgjöld
ríkissjóðs til að mæta skattalækkuninni, sem hún bauð
fyrir rúmum mánuði. Hún ætti þá að geta skorið niður á
móti minni lækkun nú. Skattahækkanir koma í bakið á
launþegum, og þær eru óþarfar.
Stjómarliöið veltir fyrir sér að leggja skyldusparnað á
það, sem kallað yrði hátekjur. Þetta er ógæfuleið. Tekju-
skattskerfið er hriplekt og ber að afnema tekjuskatt eins
og flestir viðurkenna nú orðið. Fráleitt væri því að færa
ranglátt tekjuskattskerfi út með því að leggja á skyldu-
sparnað samkvæmt því. Tekjuskatturinn er launþega-
skattur. Álagning hans mismunar — og skyldusparnaður
mundi mismuna enn frekar. Því er kyndugt, þegar sömu
stjómmálamenn og andmæla tekjuskattinum eru nú að
ræða álagningu aukins tekjuskatts, skylduspamaðar.
Þegar skylduspamaður var seinast á lagður, kom hann
niður á fólki með miðlungstekjur en ekki aðeins hátekju-
mönnum. Reynslan varð ríkisstjórnum síðar víti til
varnaöar. Ennfremur viðurkenna flestir, aö álagning
tekjuskatts sé sérstaklega ranglát, þegar aðeins annaö
hjóna vinnur fyrir öllum eða mestöllum tekjum heimilis-
ins. Þetta var nýlega áréttað á ráðstefnu um kjör heima-
vinnandi húsmæðra, sem greint var frá í fjölmiðlum.
Hvernig ætti aö vera unnt að leggja skylduspamaö á, svo
að sanng jarnt sé í þeim tilvikum?
Að öllu samanlögöu mun skyldusparnaður auka rang-
lætið, enda var það sjálfstæðismönnum ljóst, þegar rætt
var um skyldusparnað í tíð ríkisstjórnar Gunnars Thor-
oddsen. Margir em skynsamari í stjórnarandstöðu en i
stjórnarliði.
Rætt er um hækkun söluskatts um hálft prósentustig
eðameira.
Auðvitað yki sú skattlagning verðbólgu og drægi úr
kaupmætti launþega.
Þá er talað um eignarskatta. Margar eignir fólks koma
ekki til skatts. Því er varasamt að fara þessa leið að
nokkru marki.
Þrátt fyrir skattaliækkunartaliö mun ætlunin að slá
erlend lán fyrir stórum hluta fjárlagagatsins. Það er
ömurleg niðurstaða. Ráðherrar em manna fústastir að
fjölyrða um „óvenjulega tíma”. Þeir virðast enn ætla að
sitja á stólum sínum og freista þess að endurreisa traust-
ið á ríkisstjóminni. En þá verða þeir einnig að sýna, að
þeir séu þess virði. Kaupmáttur launþega hefur verið
skorinn niður með gengisfellingu. Kaupmátt ráðstöfunar-
tekna heimilanna má bæta með því að nota tækifærið til
að fara leið skattalækkunar þrátt fyrir, allt. Ráðherrar
fara villir vegar, telji þeir, að þeir geti leyft sér að hækka
skatta.
Haukur Helgason.
Mánudaginn 19. nóv. sl. birtist
kjallaragrein í DV undir fyrirsögn-
inni „Stuöur konunnar er í eldhús-
inu”. Höfundur er Baldur Her-
mannsson, en hann hefur m.a. skrif-
aö fasta dálka í blaðið um nokkurt
skeiö. Grein þessi ber svo dapur-
legum þankagangi vitni og er svo of-
stækisfull, að líklegast hefði ég ekki
taliö hana svaraveröa ef Staksteinar
Morgunblaösins heföu ekki tekið
hana upp á sína arma tveim dögum
síöar. Þegar víölesnast^ dagblaö
landsins sér ástæöu til aö hampa
málflutningi Baldurs Hermannsson-
ar, þá hlýtur maöur aö ætla aö hann
eigi sér fleiri skoöanabræöur en mað-
ur heföi trúaö aö óreyndu.
Af Staksteinum Morgunblaösins
mætti álíta að grein Baldurs Her-
mannssonar væri fyrst og fremst
gagnrýni á málflutning Kvennalist-
ans í álmálinu svokallaöa. Kannski
það hafi líka verið ætlun greinar-
höfundar í upphafi en hann villist í
myrkviöi hugans, og þegar upp er
INGIBJÖRG
SÓLRÚN
GÍSLADÖTTIR
BORGARFULLTRÚI
KVENNAFRAMBOÐS
þingi og ráöa ráöum Islendinga”. Og
þar eiga shkar konur „aö halda sig
framvegis”. Sá sem „vitið” hefur
hefur talaö og sett alla hluti á sinn
staö. Sjálfan sig á síöur dag-
blaöanna, þaöan sem hann getur
hellt grugginu úr sálarkirnum sínum
yfir konumar í eldhúsunum sem
hafa þó komið körlum eins og honum
til „vits” og ára. Hann efast ekki eitt
andartak um fæöingarrétt karl-
manna til að segja konum hvaö þeim
sé fyrirbestu.
Hjáróma játningar
I ljósi þess sem aö framan er sagt
hljóta jafnréttissinnaöar játningar
Baldurs Hermannssonar aö hljóma
dálítið hjáróma. I upphafi greinar
sinnar segir hann: „Eg hef verið
manna seigastur að styöja konur í
jafnréttisbaráttunni, ég hef hvatt
þær til dáða, tekið þeirra málstaö og
krossað við þær í prófkjörum, en nú
er mér nóg boðið — já, nú er svo
J komiö aö ég er farinn aö hugsa um
Haltu kjafti
og vertu sæt
^ „Fordómar Baldurs Hermannssonar eru
W ekki litlir né heldur fyrirlitning hans og
vanmat á hefðbundnum kvennastörfum, sér-
staklega þeim sem fara fram í eldhúsinu.”
staöiö er grein hans ööru fremur
vitnisburöur um kvenfjandsamleg
viöhorf og undarlega heift í garö til-
tekinnar manneskju. Fremur sorg-
leg blanda sem höfundur hefði átt aö
hafa fyrir sjálfan sig en leggja ekki á
borö fyrir alþjóð.
Ein kona brennd öðrum ti/
viðvörunar
Þaö er deginum ljósara aö Baldri
Hermannssyni er ákaflega í nöp við
Sigríöi Dúnu Kristmundsdóttur,
þingkonu Kvennalistans, og þaö er
hans vandamál. En þegar hann fer
aö persónugera í henni alla sína for-
dóma gagnvart konum —kvenkyninu
— þá er það mál allra kvenna. Þá er
hann að brenna eina konu á báli
öðrum til viövörunar rétt eins og
skoðanabræður hans á miööldum.
Eg hélt satt aö segja aö slíkar of-
sóknir væru liðin tíö og menn væru
hættir að kalla þær konur illum
nöfnum, sem vilja breyta hlutskipti
kvenna og rifa þann þrönga stakk
sem konum er sniðinn. Sú var tíöin,
og hún er ekki langt undan, að þessar
konur voru kallaöar „rassíðar
herfur” sem „ganga meö steinbörn í
maganum” og eru haldnar „sjúk-
legu hatri á fjölskyldunni og heimil-
inu”. Slikt ofstæki gerist nú æ fá-
tíöara, en af grein Baldurs Her-
mannssonar er ljóst aö enn eru til
karlmenn sem eru tilbúnir til að taka
upp þráöinn þar sem aðrir hafa
sleppt honum, þó þeir spinni hann nú
af öðrum toga en fyrir 10 árum.
Þessir karlmenn hafa engu að síöur
alltaf haft sama boöskap til kvenna
en hann er í hnotskurn: Haltu kjafti
og vertusæt!
Þama erum viö líklegast komin aö
kjarna málsins. Baldri Hermanns-
syni finnst Sigríöur Dúna sæt, meira
að segja „falleg”, en vandamálið er
bara aö hún heldur ekki kjafti. Öðru
nær. Hún lætur greinilega þaömikiö í
sér heyra aö Baldri Hermannssyni
duga varla öll hnjóðsyröi íslenskrar
tungu til aö lýsa málflutningi
hennar. Hún „þenur sig, tekur stórt
upp í sig, þvaðrar, veöur elginn,
hellir foráttuskömmum, gasprar og
rausar”. Aö auki er hún svo haldin
„offorsi og drembilæti”, „hroka og
dómhörku”. Er nema von að aum-
ingja manninum finnist þaö bæði
„ægilegt” og „grátlegt” aö sjá þessa
„fallegu konu” að verki?
En ekki vorkenni ég honum. Eins
lengi og menn halda því fram að
konur „þvaðri, rausi og gaspri” en
karlar tali og ræöi málin, þá vona ég
heitt og innilega aö karlar eins og
Baldur Hermannsson sjái hinar ægi-
legustu sýnir, en viö konur sjáum
kynsystur okkar ganga ódeigar í
slaginn við f ordómana.
Fyrirlitning á
kvennastörfum
Fordómar Baldurs Hermanns-
sonar eru ekki litlir né heldur fyrir-
litning hans og vanmat á hefð-
bundnum kvennastörfum, sér-
staklega þeim sem fara fram í eld-
húsinu. Ekki gerir hann sér nokkra
grein fyrir því að í aldaraðir hafa
þær konur, sem eru „bara í eld-
húsinu” og „grautargeröinni” heima
hjá sér, húsmæðumar ööru nafni,
gert körlum kleift aö ganga til dag-
legra starfa. Er greinilegt aö hann
telur þeirra störf svo auðvirðileg og
á svo lágu vitsmunalegu plani aö
hann á ekki verra skammaryrði
handa Sigríði Dúnu en að segja henni
aö í eldhúsinu sé hennar staöur. Þar
er staður „vanþakklátra” kvenna og
illa upplýstra s.s. Sigríöar Dúnu sem
hafa „enga buröi til þess að sitja á
hvort ekki sé eitthvað hæft í
máltækinu gamla: staður konunnar
er í eldhúsinu. Þaö er hún Sigríður
Dúna sem veldur þessum sinna-
skiptum.” Trúi þessu hver sem trúa
vill. Fordómar og kvenfyrirlitning
veröa ekki til á einum degi fremur en
Róm forðum, og því er þaö staöföst
trú mín aö Baldur Hermannsson hafi
aldrei veriö hhöhollur baráttu
kvenna. En þó þetta sé mat mitt á
Baldri Hermannssyni þá dettur mér
ekki í hug aö yfirfæra þaö á alla
karla. Ein kona er ekki allar konur
og einn karl er ekki allir karlar. Svo
er margt sinniö sem skinniö.
En Baldri Hermannssyni vil ég
bara segja þetta að lokum: Hættu að
telja sjálfum þér trú um aö þú vinnir
konum gagn sem pottasleikir í eld-
húsi jafnréttisbaráttunnar. Taktu
annaðhvort til hendinni í eldhúsinu
eöa faröu út ella. Við konur höfum
verk aö vinna og þeir eru velkomnir
sem hjálpa til en ekki hinir sem
flækjast fyrir.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
itaður konunna?
er í eldhúsinu
Ég hef verið manna seigastur að
I styðja konur í jafnréttUbaréttunni,
r ég hef hvatt þ«r til dáöa, tekið þeirra
I mólstaö og krossaö við þ«r 1 próf-
| kjörum,en nú er mér nóg boðið — já,
f nú er svo komið aö ég er farinn aö
i hugsa um hvort ekki sé eitthvað hæft
| i máltæklnu gamla :staður konunnar
| erieldhúsfnu.
Það er hún Sigríöur Dúna sem
[ veldur þessum sinnaskiptum, Hún er
L búin að þenja sig að undanfömu um
iálmál og stóriðju og það er alveg
lægilegt aö sjá hvaö þessi fallega
I kona tekur stórt upp i sig og þvaðrar
hlutina af grátlega Utilli
I þekkingu en þelm mun meiri hroka
| og dómhörku.
Vanþakklát kona
FuUtrúar Islendinga í álsamn-
ingum eru búnir að tvöfalda orku-
verð til tSAL á aðelna elnu ári, þeir
eru búnlr aö færa mér, þér og Sigriöi
Dúnu 400 mllljónir króna í hretnar
i viðbótartekjur á ári, en samt er
f Kvennalistakonan ekki þakklát,
heldur veður hún elginn á þingi og I
fjölmiðlum og ávítar okkar menn
| fyrirafglöpogundanhakl.
Stuöningskonur Kvennalistans
hafa áreiðanlega orðlð harla roggnar
er þ*r heyrðu ogsáuaf hvilikum
móöi Sigríður f '
yfirlýsingar forstöðumanns Vinnu-
eftiriits rikisins).
að stóriðjuver greiöa hcrri iaun en
venja bertil um sambcrileg störf.
að framleiöslukostnaöur á orku tll
ISAL er ncrri 9 millidallr á kilóvatt-
stund, en ekki 16 milUdaUr eins og
hún hefur básúnaö út i f ávlsku sinni.
að mcðalkostnaður orkunnar er að
sjálfsögðu breytilegur, fer eftir því
hvað Islcndingar ráöast i f járfrekar
vlrkjanlr, en ekkert fyrirtæki i heim-
Kjallarinn
Baldur Hermannsson
að orkuverö til stóriöjuvera i Grikk- !
landi er algerlega ósambcrUegt við I
orkuverö á Islandi vegna þess aó ]
60% orkunnar þar er framleitt úi
og brúnkolum og kostar að jafnaöi ,
yfir 40 milUdiflum i framlelðslu.
að orkuverö tU álvers i Grikkiandi er |
19,5 mUUdaUr sarnkvami gerðar-
dómi sem gildir i þrjú ár en óvlsi ci
um framtíö álvinnslu þar af þessum |
sökum.
að orkusamnlngurínn við Ghana e
heldur ekki sambcrUegur vegna I
óUkra aöstcöna og margs konar I
fyrlrvara — orkuverðið þar hefur 1
veriö (og er kannski enn) mun lcgra !
en tll ISAI, og verður ekki vcrulcga I
hcrra nema við alveg sérstakarJ
aöstcður. f
að orkuverð tU ISAI, er nú 15 miUi- \
dalir á kiióvattstund en hckkar eöa 1
lckkarumaUtaðþremurmUUdölum |
I samrcmi við álverö i heimlnum.
að þessl þríggja mUIidala sveifla I
nemur aðelns 20% og cr það miklu I
minai sveiíla en Islendlngar hljóta I
að sctta slg við á verðl á flskl og J
öðrum afuröum eriendis.
að orkusalan til iSALer bráðum búin I
að grelöa upp allan kostnaö af Búr- [
feilsmannvirkjum og eni þó skattar 1
og vlnnulaun I Straumsvik ekki ]
meðreiknuð, en þau hafa vitaskuld