Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.1985, Qupperneq 12

12
DV. MIÐYIKUDAGUR22. MAÍ1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjörnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjériogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoóarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI óBóáll. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686011.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 330 kr. Verö í lausasölu 30 kr.
Helgarblað35kr.
Einn „ vinstri" listi?
Er heppilegt fyrir minnihlutaflokkana í borgarstjórn að
bjóða fram sameiginlega? DV hefur síðustu daga birt
Skoðanakannanir um, hvað fólk mundi kjósa, ef nú yrði
kosið til borgarstjómar. „Má draga þær ályktanir af
könnunum, að „vinstri” flokkarnir fengju mest út úr
sameiginlegu framboði? ” er brennandi spurning.
Reynsla flokka af slíkum bræðslum er slæm hér á landi.
„Hræðslubandalag” Framsóknar- og Alþýðuflokks var
stofnað í kosningum 1956. Reiknimeistarar þeirra flokka
höfðu fengið út, að þeir gætu unnið hreinan þingmeirihluta
á grundvelli ranglátrar kjördæmaskipunar, ef fylgið
skilaði sér.
Aðferðin var, að flokkarnir byðu ekki fram hvor gegn
öðrum. Framsóknarmenn skyldu kjósa alþýðuflokks-
menn í „kratakjördæmunum” og öfugt. En svo fór, að
mikill hluti fylgis þessara flokka kom ekki til skila. Menn
kusu annaö. Framsóknarmenn höfðu fengið nokkur sæti á
lista Alþýðuflokksins í Reykjavík. Kjósendur Alþýðu-
flokksins neituðu að kjósa þann lista svo og „framsóknar-
listana” úti á landi. tJtkoma samkrullsins varð afhroð
þessara flokka.
Alþýðuflokksmenn og „Samtökin” buðu fram
sameiginlega í borgarstjórnarkosningunum 1974. Þessir
flokkar þóttu eiga margt sameiginlegt. Kjósendur úr
báðum flokkum gerðu uppreisn og neituðu að kjósa sam-
eiginlega listann, sem fékk minna fylgi en Alþýðu-
flokkurinn hefði fengið einn á báti.
Þetta er reynslan, sem jafnan hefur fengizt af sam-
eiginlegum framboðum hérlendis.
Skoðanakönnun DV sýndi, að fleiri skiluðu sér á sam-
eiginlegan „vinstri” lista en þeir reyndust vera, sem
studdu minnihlutaflokkana, þegar reiknað var með sér-
framboðum þeirra. Sama fólkið var spurt í báðum
tilvikum, fyrst um sérframboð, síðan um sameiginlega
listann. Yfir 30 af hundraði reyndust óákveðnir, þegar
spurt var um sérframboð, en aðeins rúm 13 prósent, ef
sameiginlegur listi kæmi til. Sjálfstæðisflokkurinn fékk 40
prósent af úrtakinu, þegar reiknað var með sérfram-
boðum, en jók fylgi sitt um 4 prósentustig af heildinni, ef
reiknað var með sameiginlegum lista „vinstri’ manna.
Sameiginlegi listinn fékk 14 prósentustigum meira fylgi
en vinstri flokkarnir höfðu samanlagt, ef um sérframboð
væri að ræða. Oákveðnum og þeim sem ekki vildu svara
fækkaði þá um 18 prósentustig.
Þeir sem vilja sameiginlegt framboð minnihluta-
flokkanna fagna þessu og segja, að það sýni, að sameigin-
legi listinn yrði miklu sterkari en sérframboð. Ekki er allt
sem sýnist í fljótu bragði. Vafalaust telja kjósendur, að
erfitt sé að greina milli sumra minnihlutaflokkanna og
þessir kjósendur segjast því vera óákveðnir um, hvað
þeir kysu. „Vinstri” menn eiga þannig miklu meira í
hinum óákveðnu en sjálfstæðismenn. Þegar boðið er upp
á sameiginlegan „vinstri” lista, skila þessir óákveðnu
sér. En vafalaust mundu þeir í kosningum með sérfram-
boðum einnig skila sér á einhvern minnihlutaflokkanna.
Líklegast er því, að fylgi tapist en vinnist ekki með sam-
eiginlegu framboði. Það sýnir sú staðreynd, að Sjálf-
stæðisflokkurinn bætir við sig 4 prósentustigum á því
einu, að boðið er upp á sameiginlegan vinstri lista.
Þeir sem vel þekkja til kosninga í Reykjavík á undan-
förnum árum þykjast vita, að margir gamalreyndir
alþýðuflokks- og framsóknarmenn mundu aldrei geta
hugsað sér að kjósa sameiginlegan lista með alþýðu-
bandalagsmönnum, svo að dæmi sé nefnt.
Haukur Helgason.

Hernaðarumsvif i Helguvík.
Hemaðarhyggfan
Undanfarna mánuöi hefur verið
talsverð umræða um byggingu hem-
aðarmannvirkja ó Islandi. Astæður
fyrir þessari umræðu er sú ákvörðun
utanríkisráðherra aö byggðar skuli
ratsjárstöðvar á Vestfjörðum og á
Norðausturlandi.
Undanfarin ár hafa hernaðarfram-
kvæmdir veriö mjög miklar hér á
landi. Þeir ráðherrar sem farið hafa
með þessi mál hafa í lengstu lög
reynt að komast hjá miklum umræð-
um um þessar framkvæmdir. Undir-
róðurinn hefur þó lengst af verið
mjög þungur og Morgunblaöið haft
forystu um aö reka áróöur þar sem
reynt er að festa hemaðarhyggjuna í
sessi. I þessu efni hefur sú kenning
Bandaríkjamanna ráðiö mestu að
aukinn hernaðarmáttur og yfir-
burðir í vígbúnaði sé gmndvallar-
skily rði fyrir heimsfriði.
Sennilegt er að þeir séu ekki ýkja
margir sem gera sér grein fyrir þvi
hve framkvæmdir í þágu hemaðar
hafa verið gífurlegar síðstu árin. All-
ar þessar athafnir eru liður í því að
njörva Island sem rækilegast í net
vígbúnaðarins, net vitfirringar
mannsins sem fyrr eða síöar getur
leitt til gereyðingar.
Hernaðarmannvirki
Nú er það kappkostað að Islending-
ar sjálfir eigi að taka sem mestan
þátt í hemaðaruppbyggingunni. Þetta
er rökstutt meö því að þeim beri að
fylgjast með þróun hernaðar og víg-
búnaöar til þess að geta lagt mat á
hvað Islandi henti í þessu efni. Það
er mikið ofmat á góðvild mesta her-
veldis heims að halda að það láti
hagsmuni Islendinga ráða þegar ver-
ið er að velja hemaðarmannvirkjum
stað. I fyrsta lagi eru mannvirkin
ekki sett niður til aö verja Island og í
ööru lagi ganga Bandaríkjamenn
fyrst og fremst út frá sínum hags-
munum og lái þeim það hver sem
vill. Trúir því einhver Islendingur að
Bandaríkjamenn myndu láta hér
ónotuð mannvirki og aðstöðu, sem
þeir hafa komið upp á friðartímum,
ef til átaka kæmi og myndu þá
skirrast við að koma með atómvopn
í sín sprengjuheldu skýli? Alla þá
aðstööu sem þeir fá að koma hér upp
Kjallarinn
KÁRI
ARNÓRSSON,
SKÓLASTJÓRI
hljóta þeir að nota eins og þeim
frekast þykir henta. Það er mark-
visst unnið aö því að gera Island aö
stórri herbækistöð og nú einnig að
kalla Islendinga þar til starfa. Það er
alið á því með þjóðinni hve Islending-
ar séu nauðsynlegir til þessara
starfa og þátttaka þeirra mikilvæg.
Þannig er hemaðarhyggjunni mjög
ákveðið haldið að þjóðinni og þess
trúlega ekki langt að bíða að Islend-
ingar fari að gegna eins konar her-
þjónustu.
Friðarbarátta
Þeir sem harðast hafa gengið f ram
í þessari hernaðarinnrætingu og
kappsfulla vígbúnaði eru sjólf-
stæðismenn og nú einnig alþýðu-
I flokksforystan undir stjóm Jóns
Baldvins. I Alþýðuflokknum hér ger-
ist þetta á sama tíma og bræðra-
flokkar hans á Norðurlöndum, í
Þýskalandi, Bretlandi og víðar
leggja allt kapp á afvopnun og reyna
að beita sér gegn þeirri vitfirringu
sem felst í endalausum vígbúnaði
stórveldanna. A sama tíma og Al-
þýðuflokkurinn hér styður aukinn
vígbúnað ganga jafnaöarmenn
annars staðar fram fyrir skjöldu til að
berjast gegn helstefnu Reagans og
annarra vopnadýrkenda.
Von mannkynsins um farsæla
sambúð getur aldrei byggst á vopn-
um og allra síst á gereyðingarvopn-
um.
Friðartireyfingar margs konar hafa
látið mikið á sér bera undanfarin ár.
Þær em svar þeirra sem skynja að
sífellt aukinn vopnabúnaður getur
ekki leitt til annars en tortímingar.
Framleiðendur hergagna hafa lagt
gífurlegt fjármagn í að vinna gegn
þessum hreyfingum en þrátt fyrir
allt það áróðursmoldviðri, sem beitt
hefur verið gegn þeim, vinna þær
stööugt á. Fleiri og fleiri stjómmála-
menn snúast á sveif með friðarsinn-
um og málstaður þeirra á vaxandi
fylgi að fagna þó við öfluga and-
stæðingaséaðetja.
Nýlegar kosningar í Þýskalandi
sýna aðsú breyting sem átt hefur sér
stað hjá þýskum jafnaðarmönnum,
hvað varðar vígbúnað, á mikinn
hljómgrunn.
öll sú aðstaða sem hér á landi er
veitt til byggingar hemaðarmann-
virkja og aukins vígbúnaðar er lóð á
vogarskál tortímingar. Hver ný
framkvæmd í þeim efnum dregur úr
líkum á afvopnun. Gegn slíku eiga
Islendingar að berjast af alefli. Þeir
eiga að leggja lífsvoninni lið en ekki
tortímingunni. Kári Amórsson.
0 „Sennilegt er að þeir séu ekki
ýkja margir sem gera sér grein
fyrir því hve framkvæmdir í þágu
hernaðar hafa verið gífurlegar síðustu
árin.”