Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.1985, Síða 10

10
DV. MIÐVIKUDAGUR17. JULl 1985.
„Eg var á uppleið í fyrir-
tækinu — orðinn varaforseti
— en þá lagði ég til að við
breyttum kókbragðinu ..."
'imt
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Af heimsins voldugasta markaði:
Rugby og ef na-
hagsmál krauma
á Nýja-Sjálandi
Á þessu eina ári, síöan David
Lange, forsætisráöherra á Nýja-
Sjálandi, vann yfirburðakosninga-
sigur sinn, hefur Nýja-Sjáland veriö
allnokkuö í sviösljósinu sem hefur
brunniö á Nýsjálendingum mismun-
andi heitt.
Styggði Bandaríkjastjórn
Ríkisstjóm verkamannaflokksins
tók þá afstööu til kjarnorkuvopna
sem styggöi mjög Bandaríkjastjóm.
Og á þessu sama ári hefur hún einnig
knúiö í gegn róttækar efnahagsum-1
bætur sem þó mælast misjafnlega
fyrir eins og allar efnahagsráö-
stafanir. — En í einu máli hefur hún
ekki fengiö fram vilja sinn. Það
snýst um heimsókn nýsjálenska
rugby-liðsins til Suöur-Afríku.
Verkamannaflokkurinn nýsjálenski
er lítt hrifinn, eins og margir aðrir,
af kynþáttastefnu S-Afríkustjórnar
og vill sem minnst samneyti hafa við
S-Afríku á meðan aðskilnaöarste&ian
ríkir. En S-Afríka á eitt besta rugby-
knattleikslið í heimi og Nýsjálend-
ingar þykjast nokkuð góöir líka og
þaö er erfitt aö stía í sundur slikum
kempum sem óöfúsir vilja etja kappi
hvorir við aðra. — Nýsjálenska liðið,
sem á aö vera skipað blökkumönnum
einvörðungu, hefur veriö kyrrsett
meö dómsúrskuröi en forráöamenn
rugby-íþróttarinnar hafa samt ekki
fengist til aö aflýsa ferðinni.
Fleiri kjörtímabil
Lange hefur sjálfur lýst stjórnar-
stefnunni á þann veg að hún miöist
viö langa stjómarsetu en ekki aðeins
eitt kjörtímabil sem er þrjú ár á
Nýja-Sjálandi. Aö vonum eftir aöeins
eitt ár eru mörg þau mál sem hæst
bar í kosningabaráttunni óleyst enn-
þá. Sum þeirra þykja þó svo brenn-
andi aö fréttaskýrendur telja aö þau
gætu valdið því aö kjörtímabil
Langes veröi aldrei nema þetta eina.
Kjamorkuvopnamáliö er eitt af.
því sem síöan hefur risið upp og ekki
er séð fyrir endann á ennþá, því aö
Lange hefur einsett sér aö leiöa af-
stööu sína í því máli í lög. Nefnilega
bann viö því aö kjarnorkuknúin eða
kjamorkuvopnbúin herskip fái aö>
koma til Nýja-Sjálands.
Snurða á
varnarsamtitarfið
Sambúö Nýja-Sjálands og Banda-
rikjanna hefur verið stirð síöan
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
og Hannes Heimisson
stjóm Lange aftók aö leyfa banda-
rísku herskipi að heimsækja Nýja-.
Sjáland, þegar Bandaríkjastjóm
vildi ekki víkja út af þeirri stefnu
sinni aö upplýsa ekki hvar hún hefur
kjamorkuvopn sín. Vildi hún þvi
hvorkf neita eöa jánka því hvort
kjarnavopn væru um borð í herskip-
inu.
Bandaríkjastjóra fyrtist við af-
stöðu Lange og viðbrögö hennar
hafa orðið til þess að afturkippur er
hlaupinn í 34 ára gamalt vamarsam-
starf ANZUS (Astraliu, Nýja-
Mestu markaðsmistökin
skattalækkunum og minnkandi verö-
bólgu.
Um miöjan júlí voru birtar hag-
stofuskýrslur sem sýndu met í
greiösluhalla á einum ársfjórðungi
og mestu verðbólguaukningu (á
ársfjóröungsgrundvelli) sem um get-
ur á Nýja-Sjálandi síðan 1947.
Fyrri ríkisstjóm haföi innleitt
verðstöðvun og launafrystingu og
bundið lánavextina en stjórn Lange
hefur gefið þaö flest aftur frjálst.
Fjármálastjómin hefur viðurkennt
aö óhjákvæmilega hljóti verðbólgan
að aukast og vextir aö hækka í kjöl-
farið en bendir á aö í staðinn aukist
hagvöxtur, minnki atvinnuleysi og
hallinn á fjárlögunum minnki meö
lækkandi útgj öldum þess opinbera.
Aukið fylgi
á ný
Efnahagsstefnu Lange var kennt
um þegar flokkur hans tapaöi, í
aukakosningum í síöasta mánuöi,
þingsæti sem hingað til hefur þótt full-
komlega tryggt verkamannaflokkn-
um. Sú kosning bar að um sama leyti
sem verkamannaflokkurinn naut í
fyrsta skipti í skoöanakönnunum
minna fylgis en stjórnarandstööu-
flokkurinn. Eftir það hefur verka-
mannaflokkurinn aftur sigið fram úr
þjóöarflokknum meö 45% gegn 43%
fylgi. Fylgi viö efnahagsstefnuna
hefur einnig vaxið úr 33% fyrir kosn-
inguna og upp í 47% samkvæmt
könnunum.
Roger Douglas fjármálaráðherra
fylgir ákveöi’' . stefnu peninga-
hyggjunna: jg er sú lína kölluð
„Rogernomics” (eins og fjármála-
stefna Reagans Bandarikjaforseta
var kölluð „Reaganomics”). Hann
er sannfæröur um að ástandið í efna-
hagsmálunum muni batna í tæka tiö
fyrir þingkosningarnar 1987.
Óskar Magnússon, DV, Washington:
Ef menn fallast á að nýja kókiö
hafi verið mistök í markaðssetningu,
eins og flestir sérfró&r menn hér í
Bandaríkjunum telja, þá er þar um
að ræöa einhver mestu mistök af því
tagi sem gerö hafa veriö. Því er aö
vísu haldiö fram að þegar til lengri
tíma sé litið megi vera að Kók geti
hagnast á þessum mistökum sínum
með því að telja fólki trú um að fyrir-
tækiö taki tillit til sjónarmiða neyt-
enda. Allt aö einu er ljóst, segja sér-
fræðingarnir, aö mistök Kók eiga
eftir aö veröa umræðuefni um
ókomin ár. Sumir líkja mistökunum
viö Ford Edsel-bílinn sem settur var
á markaðinn 1957 og hefur löngum
veriö dæmi um rangt mat á vilja
neytenda.
Bíllinn var tekinn af markaönum
tveimur árum síöar. Edselinn var
búinn ýmsum nýjungum sem áttu
viö eðlilegar aöstæður aö falla
amerískum neytendum vel í geð.
Annað kom á daginn.
Utlit bílsins þótti ljótt, nafniö
sömuleiðis. Um sama leyti og bíllinn
kom á markaðinn var einmitt verið
aö kynna Volkswagen-bjölluna á
Bandaríkjamarkaði. Ofan á allt
saman bættist aö Ford Edsel kom á
markað á samdráttartímabili í
Bandaríkjunum. Fólk var fariö aö
hugsa um eyöslugrennri og ódýrari
bíla. Ekki vantaöi ítarlega markaös-
könnun er studdi þá trú Ford fyrir-
tækisins að Ford Edsel yröi vinsælt
ökutæki. Sú könnun hafði hins vegar
verið gerð tveimur árum áöur og
ýmsar breytingar oröið á þessum
tveimur árum.
Gervileður og
myndasími
Gervileður frá fyrirtækinu Du
Pont er annað dæmi um mistök í
markaössetningu. Fyrirtækiö gerði á
sjöunda áratugnum tilraun til aö
selja gervileður undir nafninu
Sjálands og Bandaríkjanna).
Washington hefur rofiö flest varnar-
tengsl sín viö Wellington.
Skoöanakannanir gefa til kynna að
65% Nýsjálendinga styðji heils
hugar afstöðu stjórnarinnar í máli
þessu. Þegar máliö var í brennidepli
í febrúar og mars siðasta vetur voru
margir Nýsjálendingar gramir
Bandaríkjamönnum fyrir óþarfa við-
kvæmni aö þeirra mati. Skoöana-
kannanir í síöasta mánuöi gáfu til
kynna að flestum þótti grauturinn
David Lange segir stefnu sína
miöafla vifl að stjórn hans sitji
fleiri en eitt kjörtimabil.
hafa kólnaö og máliö kom út af dag-
skrá.
Efnahagsmálin
efst á baugi
Efst á baugi hinsvegar voru þá
komin efnahagsmálin en Lange hef-
ur boðaö kjósendum sínum aö fyrsta
kastið verði þeir að harka af sér
óþægindi endurskipulagningar efna-
hagslífsins en á næsta ári og þaðan í
frá muni þeir njóta umbótanna meö
Corfam. Gervileðriö var dýrara en
ekta leður og átti að vera betra á
flestan hátt. Stjómendur Du Pont
gleymdu því aö leður hefur löngum
verið eins konar stööutákn. Menn
voru ekki tilbúnir til aö kaupa gervi-
leður við hærra verði en ekta leður.
Myndasíminn frá fyrirtækinu AT
og T er einnig dæmi um að ööruvísi
fari en ætlað er á sviöi markaðs-
mála. Myndasíminn var fyrst
kynntur á sýningu í New York 1964.
Sýndar voru ýmsar tækninýjungar
framtíöarinnar á þeirri sýningu.
Síminn var upphaflega ætlaöur
hinum almenna neytanda en ekki
aöeins fyrirtækjum. I ljós kom aö al-
menningur var ekki undir þaö búinn
aö taka viö slíku tæki. I upphafi var
myndasiminn of dýr fyrir almenning
og síöar kom í ljós að fólki leið
óþægilegar þegar þaö talaöi í
myndasima. Síminn er nú aöeins
seldur fyrirtækjum og stofnunum.
Breyttu og létu ekki vita
Viö hlið Kók í markaðsmistökum
stendur fyrirtækiö Joseph Schlitz
Brewing. Á miöjum áttunda ára-
tugnum urðu þeim á örlagarik
mistök. Fyrirtækið var þá annar
stærsti bjórframleiöandi í Banda-
ríkjunum. En það breytti uppskrift
sinni án þess aö láta nokkura vita.
Neytandinn lét hins vegar ekki plata
sig. Smátt og smátt kom óánægja
manna í ljós og sala á Schlitz
minnkaði. Fyrirtækið reyndi aö snúa
tapinu sér í hag með haröri aug-
lýsingaherferð í lok áttunda ára-
tugarins. Auglýsingin gekk of langt
og enn fleiri viðskiptavinir sneru sér
annað. Schlitz hefur aldrei tekist aö
ná sér á strik eftir þessi mistök.
Nýjustu mistökin á sviði markaös-
setningar eru hjá stórfyrirtækinu
IBM P.C. Jr. heimilistölvan var sett á
markaö fyrir aöeins tæpu ári. Fram-
leiöslu hefur nú verið hætt. P.C.Jr.
náði sér aldrei á strik. Tölvan var of
dýr miöaö viö getu og verðbilið yfir í
dýrari P.C. tölvur of stutt. Og nú
segja sérfræðingamir aö Kók sé
komiö i félagsskap ofangreindra
fyrirtækja sem gert hafi stórmistök í
markaösmálum.