Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.1985, Qupperneq 12

12
DV. MIÐVHCUDAGUR17. JULI1985.
Frjáist.óháó dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriog útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SlÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skcifunni 1 r.
Áskriftarverö á mánuði 360 kr. Verö í lausasölu 35 kr.
Helgarblað40kr.
Veiran er ekki í fríi
Sumarfrí í heilbrigöisráðuneytinu valda því, að blóö-
þegar á íslandi búa enn við rússneska rúllettu. Frestað
hefur verið fram í ágúst eða september að ákveða, hvar
og hvernig skuli leita í blóði Blóðbankans að einkennum
sjúkdómsins AIDS, sem hér er nefndur alnæmi eða
ónæmistæring.
Landlæknir hefur fyrir sitt leyti ákveðið, að frá og
með næsta hausti verði allt blóð og blóðefni greint, svo að
tryggt sé, að hinn nýi og mikli vágestur berist ekki þá
leið. Alnæmi berst ýmist með blóði eða sæði. En ekkert
samkomulag hefur tekizt um greiningarstaðinn.
Oft hafa menn skroppið úr fríi af minna tilefni en al-
mannavörnum af þessu tagi. Einhvers staðar þarf að
koma fyrir greiningu, líklega annaðhvort á Landspítala-
lóð eða Borgarspítalanum. Ákvörðun um bráðabirgða-
lausn ætti raunar þegar að hafa verið tekin í ráðuneytinu.
Veirurannsóknastofnun háskólans vísaði til skamms
tíma málinu frá sér vegna skorts á aðstöðu. Yfirlæknir
stofnunarinnar lagði í staðinn til tíu milljón króna ný-
byggingu, sem tekur alltof langan tíma að byggja. En svo
virðist sem dregið hafi úr fyrirstöðu stofnunarinnar.
Raunar eru sumir sérfróðir læknar þeirrar skoðunar,
að of mikið sé stundum gert úr öryggisþörf á greiningar-
stöðvum ónæmistæringar. Benda þeir á, að einungis sé
eitt dæmi í heiminum um, að heilbrigðisþjónustufólk hafi
í starfi smitazt af alnæmi.
Hins vegar eru sérfróðir læknar, sem fjallað hafa tölu-
vert í DV um ónæmistæringu, sammála um, að sízt hafi
hér í fjölmiðlum verið ofsagt frá hörmungunum, sem
fylgja henni. Hafa þeir allir hvatt til skjótra og markvissra
varna gegn vágestinum, sem fer um heiminn eins og
eldur í sinu.
Haraldur Briem smitsjúkdómalæknir sagði í viðtali við
DV, að búast mætti við fyrsta sjúklingnum innan tveggja
ára. Við værum 2—3 árum á eftir Evrópu, sem væri 2—3
árum á eftir Bandaríkjunum. Þar bera veiruna tvær
milljónir manna, sem jafngildir 2000 manns á íslandi.
Mest er útbreiðslan í Kinshasa í Zaire, þar sem talið er,
að annar hver maður beri veiruna. Áætla má, að
hundraðasti hver veiruberi fái alnæmi, sem er ólækn-
andi. Svarti dauði og aðrir illræmdir sjúkdómar
veraldarsögunnar blikna í samanburði við þessi ósköp.
Heilbrigðisyfirvöldum ber auðvitað skylda til að sjá
strax um, að fólk smitist ekki af völdum blóðgjafar. Hér
er enn á því misbrestur, þótt von sé á úrbótum. Ennfrem-
ur ber þeim skylda til að fræða almenning rækilega um,
hvernig megi forðast ónæmistæringu.
Landlæknir hefur brugðist seint en vel við í þeim efn-
um. Gefinn hefur verið út bæklingur, sem dreift verður í
skóla næsta haust. Þar kemur fram, að fólki ber að
forðast lauslæti og nota að öðrum kosti gúmverjur. Þetta
eru sömu ráð og læknar hafa gefið hér í blaðinu.
I framhaldi af bæklingnum þarf að skipulegga fram-
haldsfræðslu, svo að merkið sígi ekki eftir fyrstu lotu.
Það verður að síast inn hjá fólki, að tímar hins ljúfa lífs
eru að baki. Sérstaklega er nauðsynlegt, að lauslátir
hommar taki upp aðra lifnaðarhætti.
Nokkurt fé kostar að standa undir fræðsluherferð og
nothæfri greiningaraðstöðu. En það er mun ódýrara en að
hafa tugi ólæknanlegra sjúklinga á sérstökum sjúkra-
deildum. Mestu máli skiptir þó, að ráðuneytið komi
snöggvast úr sumarfríi. Veiran tekur sér ekki sumarfrí.
Jónas Kristjánsson.
Ég veit vel að þetta er mjög viðkvæmt mái. Og einmitt þess vegna ber að ræða það af varfærni
Nokkur orð um
fóstureyðmgar
Þar sem Morgunblaöiö, sem kallar
sjálft sig málgagn allra landsmanna,
hefir ekki séð sér fært að birta
athugasemdir frá mér vegna mála-
tilbúnaöar sem þaö hefur rekiö í
sumum málum á vægast sagt mjög
hlutdrægan hátt, fer ég þess góðfús-
lega á leit viö DV aö það birti þessa
athugasemd hér.
Ekki get ég setið á mér aö jagast
hér svolítiö út af svokölluðu blaöi
allra landsmanna, þótt þaö sé auövit-
aö aö æra óstööugan aö ætla sér aö
gera athugasemdir viö „hlutleysi”
Morgunblaösins.
Krossfarar
í Morgunblaðinu
En þannig er mál nokkurt með
vexti að hér í blaðinu fékk til
skamms tima krossfari nokkur aö
vaöa elginn á síöum þess um vitranir
sínar í vöku og draumi. Þessi maöur
baröist haröri og göfugri baráttu
fyrir afnámi frelsis manna til fóstur-
eyöinga. Þó reyndar með æði vafa-
sömum málflutningi oft. Krossfari
þessi, sr. Jón Valur Jensson, gekk
svo vel frá málflutningi sínum hér í
blaðinu aö skoöanafrelsi Moggans
nær ekki lengur til þessarar hliðar
mannlifsins, sem sé hvort fóstur-
eyöíngar (sem réttara væru nefndar
fósturdeyðingar) eigi rétt á sér eöa
ekki.
Ekki hægt að fá aðrar
greinar birtar um efnið
Ég kom hér um daginn meö grein
um þetta málefni til birtingar hér í
blaöinu undir nafni. En allt kom fyrir
ekki. Ekki var mögulegt að fá birtar
aörar skoöanir um þetta efni. Sr. Jón
Valur Jensson hafði lokið máli sínu
ásamt einhverjum dularandmæl-
endum í lesendabréfum blaösins. Og
blaðið sá sér ekki fært aö birta aörar
greinarumefniö.
Þaö eitt aö reka þá tegund mál-
frelsis að sumir boðberar einhverra
skoöana fái aö rita tugi greina um
eitthvert eitt hugðarefni sitt, og
síöan fáir eða engir að bæta þar um,
mætti ræöa á ansi stórum grundvelli.
Það atriði dygöi í margar kross-
farargreinar sumra frelsisunn-
enda(?). — Og er meira mál en svo
að ég treysti mér að ræöa þaö hér.
— En það var heldur hitt: Hvemig
sumar skoðanir úr raunveruleik
þjóöfélagsins fá hreinlega ekki inni í
öllu þessu skoöanafrelsi sem viröist
annars vera töfraorö Morgun-
blaðsins? Þaö er atriði sem vert er
að staldra aöeins viö.
Fóstureyðingar eru
alvarlegt mál
Eg held aö engum manni, sem á
annaö borö eitthvað hugsar um hag
náungans, geti dulist aö fóstur-
eyðingar eru alvarlegt mál. Svo
alvarlegt að umræða um þaö geti
ekki verið bönnuö í þeim fjölmiölum
sem vilja láta taka sig alvarlega.
Hér er um líf sjö hundruö Islendinga
aö ræða á hverju ári.
Eg veit vel að flestir fylgismenn
þessara svokölluöu eyöinga (?) vilja
ekki heldur hafa umræöuna um hiö
raunverulega viöfangsefni. Þaö má
alls ekki nefna í eyru sumra né í
Kjallarinn
MAGNÚS H.
SKARPHÉÐINSSON
FYRRV. VAGNSTJÓRI SVR
Morgunblaöiö þaö sem máliö snýst
um: líf og tiifinningar hinna ófæddu
bama. Því líkt og Morgunblaöið
hefur gefiö út að oröin friður og
friöarbarátta séu niöurrifsorö sem
guðhrætt og lýöræðiselskt fólk megi
aldrei láta sér um munn fara þá má
aldrei nefna í fóstureyðingarum-
ræðunni líf og skynjun þessara
ófæddu manna. Því fóstureyðingar-
sinnar, meö liösauka Morgun-
blaðsins nú, mega ekki heyra minnst
á að þetta sé sjálfstætt líf. Þetta sé|
bara einhver ófullkominn vefur sem
enga skynjun hafi og því síður
nokkra persónu.
Að banna alla frekari um-
ræðu
Eg veit vel að þetta er mjög við-
kvæmt mál. Og einmitt þess vegna er
nauðsynlegt aö ræða um þaö af var-
fæmi. — En samt megum við ekki
láta umræðuna fara að snúast um
eitthvað allt annaö en þaö sem skipt-
ir máli. Og enn síður að banna alla
umræðu um fóstureyðingar á grund-
velli þess aö þetta stuði svo marga.
Þetta sé nú svo hræðilegt og ógeös-
legt aö þaö megi ekki nefna þaö. En
einmitt þangaö er skoöanafrelsi
Moggans nú komiö. Og það hvort
sem menn taka sér orðin umburðar-
lyndi og frelsi í munn oft á dag eöa
ekki.
Og alls ekki heldur sama
hvaða skoðanir eiga ■ hlut
Menn geta síöan velt hinu fyrir sér
hvort þaö sé tilviljun aö svona
pólitískt einlitir boðberar fái aö ryöja
inn tugum greina í Mbl., óáreittir,
þegar litlum sem engum andmælum
er síöan hleypt inn á eftir. Imyndum
okkur t.d. bara það hvort ég fengi að
rita svona ca fimmtán greinar hér í
blaöið um þá mannfyrirlitningu sem
felst í utanríkisstefnu Islands á flest-
um sviöum? — Og síöan litlum sem
engum andmælendum hleypt inn á
eftir? Eg held aö ég þurfi ekkert aö
svara þeirri spurningu fyrir les-
endur. Enda fengi ég eflaust grein-
ina ekki birta á eftir.
Nei, þetta eru engar tilviljanir.
Þaö sér hver maöur í hendi sér.
Þetta er ekkert annaö en hluti
þessarar svokallaðrar frjálsu blaöa-
mennsku nú á tímum. Að nefna suma
hluti aldrei sínu rétta nafni. Hvort
sem þaö eru barnadeyðingar eöa
bara sífellt aukin hernaöarumsvif
hins bandaríska hers hér á landi.
Það gæti brenglað heimsmynd þá er
Morgunblaöiö matreiðir svo smekk-
lega ofan í landsmenn þá 6 daga vik-
unnar sem þaö kemur út, þó svo und-
arlega vilji til aö óvenjuskýrar
lýsingar á ömurlegum örlögum
nokkurra samviskufanga í Austur-
Evrópu séu á boðstólum í flestum
tölublöðum blaösins sem út koma.
En það er líklega önnur saga sem
ekki er hættandi á aö ræða hér.
Glöggt dæmi um
skoðanakúgunina í
íslenskum fjölmiðlum
En aö takmarka alla umræðu um
þjóömál eöa bara hvaöa mál sem er
við ákveðnar skoðanir eða krossfara
er ekki sæmandi neinum alvöru fjöl-
miðli. Og enn síöur er það sæmandi
aö hengja sífellt einhverjar leiörétt-
ingar eöa „frekari áréttingar” í
sama tölublaöi aftan viö greinar sem
þá á annað borö fást birtar. Þetta
tvennt er eitt af augljósari ein-
kennum þeirrar skoðanakúgunar
sem íslenskir greinahöfundar hafa
sífellt yfir sér í íslenskum fjölmiöl-
um. En þaö er svo aftur stærra mál
er snertir eignarhald á fjölmiðlun-
um og ákveðna hagsmuni sem þeir
eru settir til aö vaka yfir, hvers
vegna þetta er svona?
Magnús H. Skarphéðinsson.