Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1987, Blaðsíða 32

32
FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1987.
Hér á landi var staddur franskur
skylmingameistari, að nafrii Jean-
Pierre Réniez, til að halda námskeið
í japönsku skylmingaafbrigðunum
kendo, iaido (borið fram jædo) og jodo
á vegum Shobukan félagsins á íslandi.
Réniez hefur stundað japanskar
skylmingar um árabil og rekur skylm-
ingaskóla í París. Hann var búsettur
í um tíu ár í Japan þar sem hann
stundaði nám hjá einum mesta skylm-
ingameistara Japana á þessari öld sem
lést nú nýlega í hárri elli. Réniez varð
Japansmeistari í jodo árið 1979 og er
einn örfárra Vesturlandabúa sem hlot-
ið hafa renshi-meistaragráðu japanska
kendo-sambandsins.
Skylmingar eru þjóðaríþrótt í
Japan
Kendo, iaido og jodo eru ævafom
afbrigði japanskra skylminga sem hafa
haldist óbreytt síðan á 16. öld.
. Japanir telja skylmingamar einn
dýrmætasta þátt menningar sinnar og
hafa að sama skapi verið tregir til að
kynna þær útlendingum. Heíúr
kennslan að mestu farið fram í lokuð-
um skylmingaskólum.
Iðkun skylminganna er samtvinnuð
trúarbrögðum Japana og á lítið skylt
við þá mynd sem gjarnan er dregin
upp af þeim í kvikmyndahúsum Vest-
urlanda.
Eftirmynd hinna fornu Sam-
uraja
Á miðöldum var það aðeins viss
hópur manna, svonefndir Samurajar,
sem vom hátt metnir í virðingarstiga
þjóðfélagsins, sem höfðu leyfi til að
bera sverð og beita því. Siðíræði þeirra
var nátengd meðhöndlun sverðsins og
enn þann dag í dag viðgengst sú sið-
fræði að miklu leyti. Aðalatriðið í
siðfræíi Samurajanna var réttsýni,
trygglyndi og það að gera skyldu sín-
ar. Sverðið var sál Samurajans og
hann mátti því aðeins beita því að
hann hefði æma ástæðu til því ef
málstaðurinn var ekki réttlætanlegur
varð Samurajinn að láta lif sitt íyrir
eigin hendi.
Beiting sverðsins miðaðist því að
vera reiðubúinn að verja göfugan
málstað eða heiður. Vel metinn Sam-
uraji leysti mál sín án þess að nota
sverðið.
Samurajamir klæddust fyrr á öldum
sérstökum búningi sem hafði mjög
vandað og stílhreint yfirbragð og við
iðkun skylminganna í dag klæðast
menn enn sams konar búningum.
Beiting sverðsins
Ævafomt og verðmætt sverð telst til
eins af þremur dýrgripum keisara-
krúnunnar og er sverðið táknrænt
fyrir eldinguna. Hinir tveir dýrgripim-
ir em spegill, sem er tákn sólarinnar,
og gimsteinn, sem er tákn tunglsins.
Það sverð, sem notað er við æfing-
ar, er alveg bitlaust og er eingöngu
notað í iaido þm- sem menn gera æfing-
amar einir en skylmast ekki saman.
Svo er einnig notast við eftirlíkingu
úr tré án þess þó að mótleikarinn sé
nokkum tíma snertur með því. Þegar
bardagi er æfður er notuð önnur eftir-
líking sverðs úr bambus sem einnig
er alveg hættulaus.
Skaftið á sverðinu er óvenjulega
langt enda er það notað við hinar
ýmsu aðstæður á ólíklegustu vegu.
I iaido er mönnum er kennt að með-
höndla sverðið og leika þeir ætíð án
mótleikara en læra að bregðast við
óvæntri árás ímyndaðra andstæðinga
eða andstæðings, hvort sem komið er
að viðkomandi standandi, liggjandi
eða sitjandi. Að þessu leyti er þjálfun-
in markviss sviðsetning raunverulegra
atburða en ekki bara ómarktækar
sveiflur.
í iaido em fjórar grunnhreyfingar
viðhafðar sem byggjast á eftirfarandi:
Hópur nemenda á námskeiðinu sýndi tilþrif í meðferð sverðsins. Það er athyglisvert að þessi japanska bardagalist byggir á aldagamalli siðfræði sem
enn er í heiðri höfð.
Tryggvi Sigurðsson kennir japanskar skylmingar hér á landi og er í forsvari j skylmingaafbrigðinu kendo eru menn vel brynvarðir i tilkomumiklum
fyrir kennslu í því þeim. Hér leiðbeinir Réniez Tryggva og nemendum hans búningum og leggja óspart til andstæðingsins.
um rétta beitingu sverðsins.
að draga sverðið úr slíðrum og leggja
til, munda sverðið og leggja til, þurrka
af sverðinu og slíðra það svo að lokum.
Fágaðar hreyfingar
Það sem vekur athygli þegar á er
horft er hversu fágaðar og hnitmiðað-
ar hreyfingamar eru. Ekkert ber á
offorsi eða þjösnaskap enda er það
skilyrði að vera rólegur og yfirvegaður
og einbeita sér vel að því sem verið
er að gera. Snerpan þarf að vera góð
og vöðvamir eiga að vera tiltölulega
afslappaðir en ekki samanherptir. Öllu
máli skiptir að vera vel á verði.
Kendo er hin eiginlega japanskra
skylmingalist þar sem tveir eigast við
hverju sinni og em þá höggin hik-
laust látin dynja á mótleikaranum og
af þeim sökum em báðir aðilar vand-
lega brynvarðir í tilkomumiklum
búningum sem eiga rætur sínar að
rekja tvær aldir aftur í tímann. í kendo
felst mikil hreyfing sem eflir þol og
styrk og eftir því sem líður á viður-
eignina reynir á líkamsstyrkinn.
Fágaðar hreyfingar em þó enn sem
fyrr í fyrirrúmi og leikurinn virkar
fyrir bragðið léttur og snarpur.
Enn eitt afbrigðið sem kennt er hér-
lendis er jodo sem, eins og iaido, er
æft eftir ákveðnu hreyfingamynstri,
án raunvemlegs mótleikara.
Jodo merkir aðferð stafsins vegna
þess að fyrir utan sverðið bám menn
tréstaf, einkum þeir sem á öldum áður
gegndu eins konar löggæslustörfum.
Stafurinn var þá notaður til að kom-
ast hjá ónauðsynlegum blóðsúthell-
ingum því heimspekin í kringum
sverðið á miðöldum var sú að ef sverð-
ið var dregið úr slíðrum bar viðkom-
andi skylda til að beita því. Sú regla
stemmdi stigu við ónauðsynlegum
blóðsúthellingum.
Ekki íþrótt í venjulegum skiln-
ingi
Skylmingameistarinn Jean-Pierre
Réniez tók skýrt fram að japönsk bar-
dagalist flokkaðist ekki undir íþróttir
í heíðbundnum skilningi þess orðs
vegna þess að hin aldagamla siðfræði
-mælir svo fyrir að þegar bardagalistin
sé ekki notuð í hemaði skuli hún
stunduð á friðsælan hátt. Fyrst og
fremst er lögð áhersla á að rækta sjálf-
an sig, menn eiga að virða andstæð-
inginn og líta á hann sem vin sem
hjálpi til við að ná íúllkomnun í bar-
dagalistinni. Skylmingamar henta
karlmönnum jafnt sem kvenmönnum
á öllum aldri.
Einn kostur við iðkun skylminganna
er sá að með tímanum verða menn
sífellt færari og sem dæmi um það
nefiidi Jean-Pierre Réniez að þrátt fyr-
ir að hann sjálfur hefði verið Japans-
meistari í jodo hefði hann aldrei haft
betur á móti sínum færa skylminga-
meistara og kennara í Japan sem náði
níutíu og tveggja ára aldri - og geri
aðrir betur.
Texti Dröfn Hreiðarsdóttir DV-myndir Sveinn Þormóðsson