Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1987, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1987.
Neytendur
Eggjabændur þinga þungir á brún. Frá samráðsfundinum á sunnudag.
DV-mynd GVA
Verðhækkun á eggjum:
Otöglegt samráð?
Eins og fram kemur í fréttum DV
í dag hafa egg hækkað í verði um
hundrað krónur kílóið. Þessi verð-
hækkun kemur í kjölfar fundar sem
eggjabændur héldu með sér á sunnu-
daginn var. Á fundinum var ætlunin
að kanna samstöðu meðal framleið-
enda um að hækka verð, um kvóta-
skiptingu og hvort grundvöllur væri
fyrir því aö setja á stofn sameiginlega
dreifingarmiðstöð.
Þótt eggjabændur séu sundurleitur
hópur náðist samstaða um hækkun,
enda fer sá tími í hönd þegar eggja-
neysla er hvað mest, en það eru jóhn.
Forsaga þessa máls er sú að eggja-
verð, sem hafði verið nokkuð stöð-
ugt, hefur farið mjög lækkandi
undanfarnar vikur. Var svo komið
að egg fengust í stórmörkuðum á
60-70 krónur kílóið (í kílói eru u.þ.b.
16-18 egg). Verðið var því oröið full-
lágt að mati framleiðenda.
Verðlagning á eggjum er frjáls og
lýtur því verðlagning lögmálum
markaðarins, þ.e. framboði og eftir-
spurn. Undanfarið hefur verið of-
framboð á eggjum og framleiðendur
því reynt að koma sinni vöru út með
því að bjóða hana á sem lægstu verði.
Nú hefur hins vegar náðst sam-
staða meðal framleiðenda um verð
með fyrrgreindum afleiðingum. Þar
sem verðlagning á að heita frjáls í
þessari grein vaknar hins vegar sú
spurning hvort eggjabændur séu
Innkaupaferðir til útlanda:
Ferðin greiðir sig sjálf
Okkar barst fréttaskeyti frá Félagi
íslenskra stórkaupmanna um versl-
unarferðir til útlendra stórborga. í
því koma fram nokkrar athyglis-
verðar staðreyndir.
Félag íslenskra stórkaupmanna
gerir því skóna að um 5 þúsund ís-
lendingar komi til með að fara utan
í haust í verslunarferðir. Sé gert ráð
fyrir því aö hver þeirra eyði að jafn-
aði 40 þúsund kr. í innkaup telur
félagið aö verslun hérlendis verði af
um 200 milljónum króna. Þannig
verði íslenska ríkiö af 40 miUjónum
í formi söluskatts. Annað eins tapist
vegna ógreiddra aðflutningsgjalda.
í fréttaskeytinu er tekið dæmi um
vöru sem er svo dýr hér á landi að
mismunurinn nægir til að greiða
ferðakostnað. Það eru geislaspilarar
en þessi tæki hafa átt vaxandi vin-
sældum að fagna undanfarið. Ef
keyptur er einn slikur í erlendri stór-
borg og tíu diskar með þá munar
15.000 krónum á verði þar og hér. Þá
er miðað við að spilarinn kosti um
10-12.000 kr. úti og diskur um 750 kr.
Verð á þessum vamingi hér er hins
vegar þannig að spilarinn kostar um
20.000 og diskurinn um 1.350 kr.
Verðið er þannig til komið:
Kaupverð geislaspilara kr. 5.yX)
CIF kostnaður, 15% kr. 765
Tollur, 40% kr. 2.345
Vörugjald, 30% kr. 2.465
Verslunarkostnaöur, 50% kr. 5.338
Söluskattur, 25% kr. 4.003
Samtals verð kr. 20.016
CIF verö disks kr. 400
Tollur, 50% kr. 200
Verslunarkostnaöur kr. 480
Söluskattur, 25% kr. 270
Samtalsverð kr. 1.350
í fréttaskeytinu kemur fram að
hlutur ríkisins af einum geislaspil-
ara og tíu diskum sé um 15.000 kr.
Það vekur hins vegar athygh neyt-
endasíðu að verslunarálagning
hérlendis nemur um tíu þúsund
krónum sem verður einnig að teljast
nokkuð há álagning.
Samkvæmt þessu er það hárrétt
niðurstaða Félags íslenskra stór-
kaupmanna að ferðakostnaður borgi
sig upp með kaupum á einum geisla-
spilara og tíu diskum, sé miðað við
framangreint verð. Þaö gleymist hins
vegar að geta þess í skeytinu að ef
keypt er í ríkjum Evrópubandalags-
ins gefst ferðalöngum kostur á að fá
virðisaukaskatt felldan niður á þeim
vörum sem þeir kaupa í viðkomandi
landi. Neytendasíða veit ekki hversu
hár virðisaukaskattur er lagður á
geislaspilara en sé það haft í huga
að slík tæki ganga gegnum mörg
framleiðslustig (virðisaukaskattur
eykst með hverju þeirra) er hugsan-
legt að hann nemi allt að 36% af verði
vörunnar. Ef reiknaö er með aöeins
20% virðisaukaskatti fást því endur-
greiddar 2.400 kr. af spilara sem
kostar 12.000 kr. og 1.500 kr. af tíu
diskum. Þá sparast 18.900 kr. sé þessi
vara ekki keypt hér á landi, en það
nægir ekki aðeins fyrir flugmiða og
hóteh heldur einnig bjórkohu á nota-
legum pöbb í Glasgow. -PLP
Geislaspilari - sé slíkur keyptur ásamt diskum sparast nóg fyrir feröinni.
ekki með þessu að bijóta gegn lögum,
en í lögum um ólögmæta viðskipta-
hætti segir að allt samráð um verð
sé óheimilt. DV spurði Jóhannes
Gunnarsson, formann Neytenda-
samtakanna, um þetta:
„Við mótmælum harðlega þar sem
ólöglega er staðið að verki. Verðlagn-
ing er frjáls en þama er um samráð
að ræða. Við hljótum að krefjast þess
að menn láti af þessari ætlan. Einnig
teljum við að verðlagsyfirvöldum
beri að hafa afskipti af þessu.“ Jó-
hannes sagðist einnig ekki sjá annað
en bændur væru með þessum að-
gerðum að biðja um opinbera mið-
stýringu á eggjaverði.
I orðum Jóhannesar hér á undan
kemur fram sú skoðun Neytenda-
samtakanna aö verðlagsyfirvöldum
beri að grípa inn í þvi samráð um
verð er ólöglegt. Nánar um það á
féttasíðum DV í dag.
-PLP
Ef kjötið er seigt
Ávöxturinn kiwi, þessi htli brúni,
loðni og fallega græni að innan, er
ekki aöeins góður í ávaxtasalatið
og til að skreyta með. Hann er einn-
ig hægt að nota til þess að meyra
með kjöt.
Leggið niðursneitt kiwi á buffið
ef þið hafið grun um aö það sé
kannski seigt undir tönn. Látiö
bíða í kæhskáp í 1-2 klt. Takið þá
ávöxtinn af kjötinu og bætið út í
sósuna þegar hún er búin til eða á
pönnuna þegar búið er að steikja
kjötið. Það gefur frísklegt og gott
bragð.
Það er raunar einnig hægt að
nota hunangsmelónu til að meyra
kjötið en hunangsmelónur eru gul-
ar á litinn að utan.
Bæði melónur og kiwi fást hér á
mjög viðráðanlegu verði, kiwi
raunar mjög ódýrt, aht niður í 135
kr. kg. -A.BJ.
Raddir neytenda
Útgjoldin
„Þessi mánuöur hefur verið
óvenjulegur útgjaldamánuður. Ein-
hvem veginn hefur mér tekist að
halda öhu í lágmarki. Samt komum
við frá Grikklandi/Hohandi 9. októb-
er og þurftum að byrja á því að kaupa
í matinn eins og lög gera ráð fyrir.
Mig langar að endurtaka hvað ég var
ánægð með aUt skipulag og ráöstefn-
una sjálfa hjá þeim grísku og einnig
aUa hina EAPS ritarana sem voru
þarna, eins og ég reyndar skrifaði
um í síöasta mánuði."
Þannig hefst nóvemberbréfið frá
vinkonu okkar, I. J.H., sem hefur sent
okkur thskrif þegar hún sendir upp-
lýsingaseðilinn sinn. I.J.H. fór á
alþjóðaþing ritara í Grikklandi í sept-
ember eins og hún hefur þegar sagt
frá.
í lágmarki
Aö þessu sinni er hún ánægð með
útgjöldin í október en meðaltals-
kostnaður hjá henni var rúml. 5.600
kr. á mann sem sýnir að vel hefur
verið haldið á málunum. Svo heldur
bréfið áfram.
„Eins og venjulega voru skattarnir
kr. 21.796, happdrætti og gíróseðlar
kr. 3.050, bensín kr. 900, enda Ren-
aultinn sparneytinn. Framköllun á
þrem ffimum 2.500 kr„ hreinsun á
herrafótum, pilsi, 2 kjólum og peysu
kr. 1.825. Það þykir sennilega ekki
dýrt í dag. Það var heldur ódýrara
að láta framkalla filmur í Hollandi.
Rennilás á vinnugalla hjá skósmið á
Langholtsveginum kr. 1.000. En mér
finnst bíómiðinn dýr á kr. 250.
Með skammdegiskveðju,
I.J.H.