Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1987, Síða 13

ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1987.
13
Þýðvevskt þus
Menning
Patrick Siiskind
llmurinn.
Kristján Árnason þýddi.
Forlagið 1987.
Ilmurinn er metsölubók og ekki
ómerkilegri heimild en San Fran-
cisco Chronicle er á bókarkápu
kölluð til vitnis um að höfundur sé
„á bekk með fremstu höfundum
samtímans“. Fleiri hafa stór orð
um að' hér sameinist fagurbók-
menntir og spennusaga í einu
stórbrotnasta listaverki seinni
tíma. Og hvers má sín þá einn rit-
dómur í DV á íslandi? Á maður
ekki bara að klappa saman lófun-
um og gleðjast yfir því að allir skuh
nú loks hafa sameinast um að lesa
sömu bókina?
Hvað er svona sérstætt við Ilm-
inn? Af hveiju dettur fólki í hug
að kaupa bók um brjálaðan og lykt-
arlausan kryppling frá 18. öld, sem
hefur þá ástríðu að geta búið til
ilmvatn með lykt fagurra og
óspjallaðra meyja? Ekki veit ég það
- nema hér sé á ferð sama náttúran
og fær fólk til að horfa á augu Ro-
berts de Niro skjóta raunveruleg-
um gneistum í misheppnaðri
djöflamynd.
Einu sinni sá ég í kvikmyndahúsi
snotra mynd um mann í strætis-
vagni sem tók eftir laglegri dömu
fremst í vagninum og elti hana þeg-
ar hún fór út og hélt þvi áfram um
stræti og torg þangað til hann loks
náði henni til þess eins að spyija
hvaða ilmvatn hún notaði. I ljós
kom aö þetta var ilmvatnsauglýs-
ing og hin eiginlega mynd var ekki
byijuð.
Krydd og fnykur
Ilmurinn ætti að hafa svipað aug-
lýsingagildi og þessi myndræma
því aö þar virðast allir ilmvatns-
framleiðendur Frakklands hafa
tekið höndum saman um að fá
Þjóðverjann Patrick Suskind til að
skrifa ekki ólæsilega bók um ilm-
vatnsmenningu, sögu ilmefnanotk-
unar, ilmefnavinnslu og áhrif
óhkra ilmvatnstegunda á mann-
fólkið. Eins má ímynda sér að
ferðamálaráð Grassebæjar hafi
styrkt fyrirtækið í von um að fólk
kæmi þangað aö kynna sér sögu
handverks við ilmvatnsgerð. Til
þess að frásögnin verði ekki of lík
venjulegum auglýsingabæklingi er
svo hrúgað inn á þriðja tug morða
í einni kippu í næstsíöasta hluta
bókarinnar svo lesandinn fær um-
saminn hroll skilvíslega í kroppinn
rétt áður en hann lýkur lestrinum
og minnir þá kannski hálfpartinn
að allt hitt hafi verið nauðsynlegur
undanfari. Sem það ekki er.
Höfundur hefur augljóslega
kynnt sér ástand mannhfs á þeim
tíma sem hann fjallar um. Hann
hefur skoðað sögulegt kort af Par-
ís, þar sem fyrsti hluti bókarinnar
gerist, aflaö sér þekkingar á kjör-
um almúgans, iðnnema, brodd-
borgara og betlara jafnt sem
annarra, og sett sig inn í helstu tíð-
indi úr umræðuheiminum til þess
að krydda sögu sína með. En í stað
þess að láta slíkar upplýsingar
mynda eðlilega umgjörð er mikil
áhersla lögð á það sem er undarlegt
og óvenjulegt frá okkar sjónar-
horni en hefur verið hversdagslegt
og eðlilegt fyrir íbúa staðarins.
Þannig er endalaust talað um óþef-
inn í París - en þar hefur fyrst og
fremst verið óþefur ef 20. aldar
maður hefði álpast í bæinn með
tímavél. Fólk á 18. öld hefur tæpast
gengið um borgina alla daga og
Bókmenntir
Gísli Sigurðsson
haldið fyrir nefið. Ekki frekar en
sveitafólk kippir sér upp við fjósa-
lykt sem gerilsneyddum kaupstað-
arbúum þykir óþolandi fnykur.
Plattilraunir
í sama stíl er klaufaleg tilraun til
að koma þeim boðskap til skila að
þus afturhaldsseggja sé ahtaf eins.
Til að sýna fram á þetta talar Bald-
ini ilmvatnssali um hraðabrjálæöið
og kvartar yfir því að fólk þurfi nú
að æða til Ámeríku á einum mán-
uði - og lesanda stekkur varla bros.
Baldini býður einnig upp á mik-
inn fróðleik um ilmvötn, blöndun
og sölu, en lærisveinn hans og aðal-
söguhetja okkar vill læra meira.
Hann leggur því af stað áleiðis til
Grasse þar sem er miðstöð ilmefna-
vinnslu.
Á leiðinni dvelst honum nokkuð
á eldijaUaöræfum Frakklands í
Freud-kristevískum draumi um að
komast aftur inn í móðurlífiö:
„Honum leið guðdómlega vel.
Hann lá á afskekktasta fjalli Frakk-
lands fimmtíu metra niðri í jörð-
inni eins og hann væri í sinni eigin
gröf. Aldrei á ævinni hafði hann
fundið til shks öryggis - ekki einu
sinni í móöurkviði.“ (bls. 90.)
Eftir táknræn sjö ár í þessu
standi fer hann aftur til byggða og
þá fær höfundur tækifæri til að
viðra niðurstöður sínar af rann-
sóknum á hugmyndum vísinda-
manna. Og það er skemmst frá því
að segja að vísindamenn voru af-
skaplega hreint fáfróðir og ímynd-
uðu sér alls konar vitleysu sem
Nauðungaruppboð
á fasteigninni Sætúni, Djúpavogi, þingl. eign Ásgeirs Hjálmarssonar, fer
fram á skrifstofu embættisins, Strandgötu 52, Eskifirði, þriðjudaginn 24.
nóv. nk. kl. 11.15. Uppboðsbeiðandi er innheimta ríkissjóðs.
________________Sýslumaðurinn I Suður-Múlasýslu.
Nauðungaruppboð
annað og síðara á fasteigninni Bláskógum 9, Egilsstöðum, þingl. eign
Margrétar Einarsdóttur, fer fram á skrifstofu embættisins, Strandgötu 52,
Eskifirði, þriðjudaginn 24. nóv. nk. kl. 11.00. Uppboðsbeiðandi er Ólafur
Gústafsson hrl.
_____________,__________Bæjarfógetinn á Eskifirði.
OPIÐ HÚS
Vikulega:
Kynning og skýringar fyrir
almenning á stjörnukortum
og stjörnukortagerð.
Öllum heimil þátttaka með-
an húsrúm leyfir.
Stjörnukortarannsóknir
Sími 79763
Patrick Siiskind.
þeir sönnuðu með plattilraunum,
rétt eins og velgjörðamaður öræfa-
mannsins sem „læknar" hann af
jarðgufueitrun með því að láta lofta
um hann í eina viku í sérsmíðuðu
vísindatæki. Fyrir þetta verður
hann frægur maður en við lesend-
ur vitum að það sem skipti sköpum
var að hann gaf sjúklingnum mat,
þvoði honum, klippti hár, neglur
og skegg og geröi hann þannig að
heilbrigðum manni.
Ilmur rósarinnar
Fleiri delludæmum er hrúgað á
þennan ólánlega vísindamann og
lesanda dettur í hug að af þessu
megi draga þann lærdóm að mörg
lygin sé nú sögö í nafni vísindanna.
Sú túlkun fæst staðfest þegar hinn
meinti vísindamaður verður upp-
vís að því að trúa á allsherjarlækn-
ingamátt þeirra tíma sólblóma-
fræja eða hvaöa ginseng það nú er
sem læknar alla kvilla núna. Ef
kaflinn um heimsku vísinda-
mannsins á að vera hlægilegur
mistekst sú fyndni algjörlega af því
að höfundur er svo djúpt hneyksl-
aður á fáfræðinni og ánægður með
sjálfan sig að vita rniklu meira en
fyrri tíðar menn.
Úr klóm vísindamannsins fer
hinn námfúsi lærlingur til Grasse
að fullkomna sig í iðn sinni. Fróð-
leikurinn um ilmvötn heldur áfram
þar sem frá var horfið í Paris og
höfundur hættir ekki sínum sögu-
legu fróðleiksmolum og heimilda-
skrifuum um ilmvatnsgerð fyrr en
á bls. 138 (bókin er 180 bls.). Þá
verður líka gaman í svolitla stund
þangað til við kynnumst möguleg-
um hámarksáhrifum hins full-
komna ilmvatns á bls. 168: Tíu
þúsund manns hella sér umsvifa-
laust út í taumlaust kynsvall og
ölæði hver innan um annan ef þeir
aðeins finna hinn rétta ilm!
Og svo er manni boðið upp á þaö
úr blaðinu Corriere della Sera í
Mílanó að hin fullkomna bók ætti
að heita Ilmur rósarinnar - vænt-
anlega á þeim forsendum að
Ilmurinn og Nafn rósarinnar, eftir
Umberto Eco, eigi svo margt sam-
eiginlegt!
Þýðing Kristjáns Ámasonar er
vönduð og afrek í þeim skilningi aö
íslenskuna hefur hingað til skort
orðaforða fyrir fræðilega umræðu
um ilmvötn. Sjálfur er ég að hugsa
um að fullkomna áhrif bókarinnar
og láta nú verða af því að kaupa ilm-
vatn handa konunni minni. GS
KÚLULJÓS
Hringbraut 121 Simi 10600
Rafdeild, 2. hæð. Beinn simi 62-27-32