Dagblaðið Vísir - DV - 08.04.1988, Side 2

2
FÖSTUDAGUR 8. APRÍL 1988.
Hlítum dómnum en munum
grípa til annarra aðgerða
- segir Svanhildur Kaaber, formaður Kennarasambands íslands
- Mistókst verkfallsboðun stjórnar
Kennarasambandsins vegna van-
þekkingar ykkar á þessum málum?
„Ég tel alls ekki að svo haíl verið
vegna þess að við teljum, nú þegar
niðurstaða félagsdóms liggur fyrir,
að allra formsatriða hafi fyllilega
verið gætt. Ég vil benda á að þessi
verkfallsboðun fór fram undir nýjum
lögum, rúmlega ársgömlum, sem
nær engin reynsla er af, því aðeins
einu sinni hefur verið boðað til verk-
falls undir þeim. Og ég vil taka fram
að það var ekki Kennarasambandið
sem það gerði. Við höfum aldrei boð-
að sjálfstætt til verkfalls fyrr en nú,
en vorum með í verkfalli Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja 1984. Al-
menningur ruglar okkur stundum
saman við Hið íslenska kennarafé-
lag.“
- Með úrskurði félagsdóms kemur í
ljós að lögin virðast gölluð, fyrst
hægt er að túlka þau svo gersamlega
tvo vegu. Eru jjau þá ónothæf?
„Lögin eru mjög opin og þau taka
alls ekki af öll tvímæli um þetta at-
riði, það er alveg ljóst. Ég vil einnig
taka fram að viö höfum allan tímann
sem samningaviðræður hafa staðið
yfir - kröfugerð okkar var lögö fram
milli jóla og nýárs - gert okkar ýtr-
asta til aö reyna að ná samkomulagi
um kjarasamninga fyrir kennara.
Því var það, þegar ákvörðun var tek-
in um verkfallsboðunina, að miðað
var við að ná samkomulagi'og því
var þetta oröað svo hjá okkur að
verkfall yrði boðað með löglegum 15
sólarhringa fyrirvara hefðu samn-
ingar ekki tekist fyrir 25. mars.“
- Þið segið i fréttatilkynningu að af
dómsskjölum félagsdóms megi draga
þá ályktun að ef hann hefði ekki get-
að hengt hatt sinn á það atriði sem
hann gerði þá hefði hann bara fundið
eitthvað annað, svo sem að atkvæða-
greiðsla ykkar hefði ekki verið
leynileg. Þið kallið þetta aðdróttun,
hvers vegna?
„í sambandi við þennan félagsdóm
er um tvö mál að ræða. Það kemur
fram í dómsskjölum. Annars vegar
þetta með boöun verkfallsins 11.
apríl sem hefur verið lýst ólögmætt
og sem við munum hlíta þrátt fyrir
að við teljum að allra formsatriða
hafi verið gætt við verkafallsboðun-
ina. Hitt málið, sem er ekki síður
alvarlegt, er að af dómsskjölum
dómsins má draga þá ályktun að ef
verkfallsboðunin hefði ekki verið
dæmd ólögmæt, eins og gert var, þá
hefði verið fundið að öðru við fram-
kvæmd atkvæðagreiðslunnar. Það
kemur fram í skjölunum að atkvæða-
greiðslan hafi ekki verið leynileg.
Formið á atkvæðagreiöslunni, sem
við notuðum, er sama form og notað
hefur verið við allar opinberar at-
kvæðagreiöslur opinberra starfs-
manna um langt árabil. Þess vegna
teljum við þessa aðdróttun mjög al-
varlega. Sú hártogun og sá orðheng-
ilsháttur og sú óbilgirni sem
ríkisvaldið beitir í máhnu er á þann
veg að ekki verður annað sýnt en að
það sé að gera að engu sjálfstæðan
samningsrétt opinberra starfsmanna
og sjálfstæðan samningsrétt sem
umrædd lög númer 94 frá 1986 áttu
að tryggja. í mínum augum er þetta
því stórmál sem snertir miklu fieiri
en Kennarasambandið."
- Hvernig fór atkvæðagreiðslan hjá
ykkur fram?
„Hún fór fram með þeim hætti aö
kjörgögnum var dreift í skólunum
af trúnaðarmönnum, en kjörstjórn
hefur aðsetur hér á Grettisgötunni
og hún fór nákvæmlega yfir allar
kjörskrár. Kjörgögn eru atkvæðaseð-
ill með leiðbeiningum, lítið umslag
sem merkt er atkvæðaseðill. í það er
atkvæðaseðillinn settur en síöan er
litla umslagiö sett í stærra umslag
með nafni þess er kýs og viðtakanda.
Fulltrúi borgarfógeta fylgdist ná-
kvæmlega með yfirferð kjörskrár
áður en atkvæöaseðlar voru sendir
út og síðan með flokkun og talningu
atkvæða."
- Ertu að segja að félagsdómur sé þá
hlutdrægur i úrskurði sínum?
„Ég ætla ekki að segja neitt um
það, mér þykir alveg nóg að það komi
fram sem við höfum þegar sagt. Við
munum hlíta dómnum en við teljum
samt sem áöur að formsatriða hafi
veriö gætt við boðun verkfalls Kenn-
arasambandsins."
- Þykir þér sem stjórn Kennarasam-
bandsins hafi beðið ósigur i þessu
máli?
„Mér þykir vissulega erfitt að
kyngja því að Kennarasambandið
skuli þurfa að sætta sig við þetta á
þann hátt sem raun ber vitni. En
Kennarasambandið hefur alltaf vilj-
að vinna lögum samkvæmt og því
munum við hlíta þessum dómi og þá
grípa til annarra aðgerða þegar tæki-
færi gefst tíl.“
- Hvaða aðgerða?
„Það mun koma í ljós þegar þar að
kemur. Hins vegar er ljóst að viö
höfum ekki það í höndunum sem viö
ætluðumst til með verkfallsboðun-
inni 11. apríl. Eftir ítarlegar umræð-
ur í trúnaðarráöi sambandsins, sem
jafnframt er samninganefnd þess,
komumst við að þeirri niðurstöðu að
ekki væri fært að láta aðra atkvæða-
greiðslu um verkfall fara fram í vor.
En þaö vil ég undirstrika að verði
DV-yfirheyrsla
Sigurdór Sigurdórsson
ekki búið að semja við kennara þegar
skólahald hefst í haust hljótum við
að lýsa ábyrgðinni á því ástandi, sem
þá skapast í skólastarfi í landinu,
alfarið á hendur ríkisvaldinu. Það er
einnig ljóst aö takist samningar ekki
fyrir þann tíma munu kennarar
neyðast til að grípa til aðgerða á fyrri
hluta næsta skólaárs."
- Hvernig munið þið standa að næstu
atkvæðagreiðslu og verkfallsboðun?
„Það fyrsta sem nú verður gert er
að athuga nánar hvað felst í þessum
aðdróttunum um leynd atkvæða-
greiðslu. Við höfum þegar rætt um
mikilvægi þess að allir opinberir
starfsmenn, sem þurfa að semja und-
ir þessum lögum, fylki sér saman um
þau. Þeir verða að verja þann rétt
sem opinberir starfsmenn eiga að
hafa undir lögunum, sem er hinn
sjálfstæði samningsréttur.“
- Sérðu möguleika á að hægt sé að
láta fara fram atkvæðagreiðslu og
boða verkfall undir lögunum, eins og
félagsdómur túlkar þau, eða þarf að
breyta þeim?
„Það getur vel verið að það þurfi
aö breyta þeim í ljósi þess sem ég hef
rakið hér að framan um aðdróttanir
um leynd atkvæðagreiðslunnar."
- Ég veit að margir rugla saman
Kennarasambandinu og Hinu ís-
lenska kennarafélagi sem fór í
verkfall í fyrra. Maður verður var við
að talað er um að kennara séu öðrum
verkfallsglaðari og eru þá báðir hóp-
arnir lagðir undir einn hatt. Hefur
þú orðið vör við þetta?
„Ég vil ekki á nokkurn hátt taka
undir þetta. Ég vil hins vegar minna
á það að þessi réttur, þetta vopn sem
verkfallsrétturinn er, er eina löglega
tækið sem stéttarfélag getur beitt í
neyð. Ef stéttarfélög hefðu ekki
þennan rétt færi öll samningagerð
fram á forsendum atvinnurekenda.
Það væri afar alvarlegt mál. Dettur
einhveijum í hug að atvinnurekend-
ur myndu samþykkja hærri laun ef
þeir vissu ekki af þessu vopni hjá
verkalýðsfélögunum?"
- Hvort hefurðu orðið meira vör við
andúð eða samúð á verkfallsboðun
ykkar og kjarabaráttu undanfarna
mánuði?
„Ég hef vissulega fundið fyrir
hvoru tveggja og tel það eðlilegt. Ég
man enda ekki til þess að þegar svo
hefur verið komið aö stéttarfélag
hefur orðið að grípa til neyðarréttar
síns, sem verkfallsvopniö er, hafi
ekki skapast um þaö umræður í þjóð-
félaginu með skiptum skoðunum.
Það tel ég fullkomlega eðlilegt."
- Var fullkomin eining innan fulltrú-
aráðsins um að fresta aðgerðum til
hausts, ef ekki semst fyrir þann tima?
„Það var fullkomin samstaða um
þær ákvaröanir sem teknar voru
innan fulltrúaráðsins. Að sjálfsögðu
urðu miklar umræður, enda alvöru-
mál sem um var aö ræða, og við
þurftum þennan mikla tíma til að
komast að niðurstöðu og um hana'
var samstaða."
- Þú hefur sagt að þið munuð ekki
skrifa undir samninga sem rýra kjör
kennara, eins og þú segir tilboð ríkis-
ins gera ef að því væri gengið. Þú
segir líka að þið munuð ekki skrifa
undir samninga sem færa ykkur
minni kaupmátt en var i haust er
leið. Er raunhæft að ætla að Kenn-
arasambandið geti náð þessu þegar
Verkamannasambandið í heild sinni
gat það ekki?
„Ég vona að það sé raunhæft. Ég
vil benda á að í þeim ramma að
samningi fyrir kennara, sem nú ligg-
ur fyrir, er ekki gert ráð fyrir neinni
launahækkun við undirskrift samn-
inga. Öll önnur verkalýðsfélög, sem
samþykkt hafa samninga, hafa feng-
ið launahækkun við undirskrift
samninga.“
- Geturðu útskýrt þann mikla túlk-
unarmun sem er hjá ykkur og fulltrú-
um ríkisins á kjarakröfum ykkar?
„Tölur eru alltaf þess háttar að
þeim verða að íylgja fullnægjandi
skýringar. Þeim tölum, sem fulltrúar
ríkisins hafa birt um laun kennara-
stéttarinnar, hafa ekki fylgt fullnægj-
andi skýringar, því þar er alltaf verið
að tala um meöaltalslaun heillar
stéttar. Þegar menn tala um laun
fiskvinnslufólks er ekki verið aö tala
um laun útgerðarmannanna á sama
tíma. Á sama hátt viljum við að talað
sé um laun kennara. Og í staö þess
að tala um meðaltalstölur á að tala
um launataxtana og ég vil í því sam-
bandi benda á aö laun kennara, sem
er að hefja starf og er með 3ja ára
háskólanám og full réttindi, eru 50
þúsund krónur á mánuði.“
- Þið hafið notað orðið óbilgirni um
framkomu samninganefndar rikis-
ins. Þetta er stórt orð, en er það rétt?
„Já, því miður verð ég að segja aö
svo sé. Á þeim samningafundum,
sem haidnir hafa verið, hefur nánast
ekkert þokast í samkomulagsátt. Ég
vil minna á að kröfugerð Kennara-
sambandsins byggist fyrst og fremst
á niðurstöðum nefndar sem skipuö
var afþessum samningsaöilum sam-
eiginlega. Þar átti fjármálaráðuneyt-
ið sinn fulltrúa og því verður
fiármálaráðuneytið aö taka fulla
ábyrgð á þeim niðurstöðum sem
starfskjaranefndin sendi frá sér og
kröfur okkar eru byggöar á.“
- Að lokum, Svanhildur, ertu sár per-
sónulega eftir þessi málalok?
„Ég veit ekki hvort orðið sár er
rétt. Ég er afskaplega leið yfir því að
þetta skuli hafa farið svona. Það
hryggir mig hversu lítils viröi öll
fógru orðin og loforðin, skýrslurnar
og nefndarálitin eru hjá ráðamönn-
um þegar á reynir. Það er greiniiega
ekki nóg að tala fjálglega, það verður
að bregðast við í verki og það er ríkis-
valdsins að gera það.“ -S.dór