Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1989, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 1989.
Utlönd
Hardlínumadur í Moskvu víkur
Harölinumanninum Lev Zaikov var i gær vikiö úr embætti leiðtoga
Moskvudeildar kommúnistaflokksins. Símamynd Reuter
Harðlínumaðurinn Lev Zaikov, Ieiðtogi konunúnistafloklcs Moskvu og
aöili í stjómmálaráöi sovéska kommúnistaflokksins, hefur verið setttur
af sem flokksleiötogi í Moskvu. í hans stað var skipaður Júri Prokofyev
sem talinn er til umbótasinna.
Zaikov tók við leiðtogaembætti flokksins í Moskvu af Boris Jeltsin, hin-
um róttæka umbótasinna á þingi, þegar hann var rekinn fyrir aö gagn-
rýna hraöa umbótastefnu Gorbatsjovs forseta. Erlendir fréttaskýrendur
og stjómmálafræðingar era sammála um að ástæðan fýrir því að Zaíkov
var ýtt til hhðar nú er þörfin á nýjum hugmyndum fyrir bæjar- og sveitar-
stjómarkosningar sem fram eiga aö fara í marsmánuði. Reuter
Stjórnarmyndunarerfidleikar í Líbanon
Forseti Lábanons, Rene Muawad, kvaðst í gær eíga í erfiðleikum með
stjómarmyndun en hann og tilvonandi forsætisráðherra landsins, Selim
Hoss, reyna nú að koma á fót einingarstjórn sem hefði þaö meö höndum
aö binda enda á borgarastyrjöld þá sem ríkt hefur i Líbaríon í fjórtánár.
Fréttaskýrendur segja að Hoss bíði nú svars stærsta flokks kristinna
falangista um aðild að stjóminni. Aöild þeirra er nauðsynleg eigi að koma
áfótstjómílandinu. Reuter
Fundu olíu í Barentshafi
Sovétmenn hafa nú í fyrsta sinn
fundið olíu í Barentshafi og er hún
ó sovésku yfirráðasvæði. Ekki er
enn ijóst hversu mikil olían er.
Bæði Norðmenn og Sovétmcnn
hafa leítaö mikið að oliu i Barents-
hafi en hingaö til hafa þeir bara
fundið gas. í sumar var tilkynnt
um mikinn gasfund Sovétmanna
fyrir vestan Novaja Semlja. Olía
fannst bæði fyrir norðan það svæði
og einnig fyrir norðan eyjuna
Kolgujev.
Gas- og olíufundimir í Barents-
hafi sýna að þört' er á skýrri skipt-
ingu hafsins milli Noregs og Sovét-
ríkjanna, aö því er Norðmönnum
þykir. Nýjar samningaviðræður
um skiptinguna heflast um áramót-
in. Ummæh Gorbatsjovs Sovétforseta þykja benda til að Norðmenn geti
vonast eftir undirritun samninga í suraar. ntb
BARENTSHAF
Novaja
Semlja
o
Vorkuta
1 Arkhangelsk
^ SOVÉTRfKIN
Sovétmenn hafa nú fundið bæði
oliu og gas i Barentshafi.
PalmemáHnu ekki áfrýjað
Sænski ríkissaksóknarinn mun ekki áfrýja Palraeraálinu til hæstarétt-
ar. Christer Pettersson verður formiega sýknaður en hann er enn grunað-
ur um morðið á Olof Palme og lögreglan kannar nú nýjar upplýsingar
sem henni hafa borist um Pettersson.
aður af öllum lögfræðingum sem dæmt hafa í málinu.
Lögreglunni hafa borist nokkrar nýjar upplýsingar síðan yfirréttur
sýknaði Pettersson. Era það bæði upplýsingar um persónu hans og einn-
ig um meint tengsl hans við morðstaðinn. Ef eitthvaö nýtt kemur fram
sem skiptir máli getur ríkissaksóknari krafist þess að málið verði tekið
upp að nýju.
Þegar dómur yfirréttar gengur í gildi 1. desember getur Pettersson kraf-
ist skaðabóta fyrir þær þjáningar sem hann þurfti að umbera þá tíu
mánuði sem hann sat inni. Venjulegar bætur í slíkum tilfellum eru 10
þúsundsænskarkrónurámánuði. tt
Spáð í kosmngamar á Indlandi
Kosningar hófusf i stærsta lýðræðisriki í heimi, Indlandi, í dag. Á þess-
ari mynd má sjá einn frambjóðanda Kongress-flokksins fara ferða sinna
á fílsbaki. Simamynd Reuter
Sflörnufræðingar og spámenn spá nú um úrslit í þingkosningunum sem
hófust á Indlandi í dag. En spekingamir hafa ekki komið sér saman um
hvort Rajiv Gandhi forsætisráðherra muni halda sæti sínu aö loknum
kosmngunum. Lachman Das Madan, sflörnufræðingur frá Nýju Dehlí sem
margir sflómmálamenn hafa leitað tú síðustu vikur, hallast aö því aö
Kongress-flokkur Gandhis muni bíða ósigur i kosningunum en það er
einnútt það sem flestar skoðanakannanir spá nú. Annar þekktur sflömu-
fræðingur Indveija, Jagjit Uppal, er á öndverðum meiði og segir hann
aðGandhiséætlaðaðkomasttilvaldaáný. Reuter
Víða mátti sjá kertaljós á Wenceslas-torgi í gær þegar tugir þúsunda Tékka komu saman til að mótmæla stefnu
Stjórnvalda. Simamynd Reuter
Tékknesk yfirvöld:
Lofa breytingum
- ágreiningur meðal ráðamanna?
Tékknesk yfirvöld áttu viðræður
við fulltrúa stjómarandstöðunnar í
fyrsta sinn í gær í kjölfar stöðugra
mótmæla og kröfugangna íbúa
landsins síðustu daga og hétu breyt-
ingum. En á sama tíma og ráðamenn
tala við andófsmenn hafa þeir gefið
í skyn að þeir geti bmgðist harkalega
við síauknum götumótmælum. Telja
margir fréttaskýrendur þetta til
marks um skiptar skoðanir og jafn-
vel ágreining innan flokksforystu
kommúnista í Tékkóslóvakíu.
Er rúmlega tvö hundrað þúsund
Tékkar gengu um götur Prag og ann-
arra borga í gær og kröföust breyt-
inga lofaði forsætisráðherrann, La-
dislav Adamec, reglubundnum við-
ræðum sflórnar og sflómarand-
stöðu. Hann sagði að fulltrúar ann-
arra en kommúnista fengju sæti í
ríkissflóminni, hét breytingum á for-
ystuhlutverki kommúnistaflokksins
og að hafin yrði opinber rannsókn á
ofbeldisverkum öryggislögreglunn-
ar. Þessi yfirlýsing er í algerri mót-
sögn viö fyrri yfirlýsingar sflórn-
valda þar sem aögerðir lögreglunnar
síðustu daga hafa verið réttlættar.
Fulltrúar Vettvangs borgaranna,
hins nýja stj órnarandstööuhóps
Tékkóslóvakíu, segja að loforð
sflómvalda um rannsókn á aðgerð-
um lögreglu gangi ekki nógu langt;
þeir vilja rannsókn hlutlauss aðila.
Fyrstu viðbrögð sflómarandstöð-
unnar í kjölfar viðræðnanna í gær
einkenndust af varkárni. „Viðræð-
umar vora eingöngu fræðandi og
gætu á engan hátt breytt afstöðu
okkar,“ segir í yfirlýsingu Vettvangs
borgaranna. Ekki hefur verið ákveð-
ið hvenær næsti fundur fer fram.
Óljóst er hvort loforð forsætisráð-
herrans nægir til aö lægja ólguna
sem nú ríkir í Tékkóslóvakíu. Ekki
hefur verið lofað frjálsum kosning-
um né afsögn ráðamanna eins og
Tvö hundruð þúsund komu saman
fóru þar fram fimmta daginn í röð.
kröfumenn hafa farið fram á í hverri
göngunni á fætur annarri.
Skiptar skoðanir?
Orð flokksleiðtoga kommúnista í
Prag í gær, Miroslav Stepan, stöng-
uðust á við mildan og friðandi tón
forsætisráðherrans í viðræðunum
við sfiómarandstööuna. „Viö verð-
um að koma á friði og ró í borginni
og í landinu öllu,“ haföi CTK, hin
opinbera fréttastofa, eftir Stepan í
gær er tvö hundrað þúsund borgarar
þyrptust út á götur Prag.
Og yfirlýsing Milos Jakes flokks-
leiðtoga ýtti enn undir getgátur að
skoöanir væra skiptar meðal ráða-
manna er hann sagði að umbætur
væra nauðsynlegar en að jafnframt
væru þeim sett „takmörk".
Enn mótmæla Tékkar
Tékkar þyrptust út á götur Prag í
gær, fimmta daginn í röð. Talið er
að allt aö tvö hundraö þúsund hafi
komið saman í höfuðborginni þegar
mest var. Kröfðust mótmælendur
þess að ráðamenn segðu af sér og
á götum Prag i gær þegar mótmæli
Símamynd Reuter
fóru fram á pólitískar umbætur.
Um alla borg mátti sjá kertaljós
flökta í golunni. Þúsundir sátu þétt
saman á Wenceslas-torgi og lásu
dreifibréf sflómarandstöðunnar þar
sem farið var fram á afsögn flokks-
forystunnar.
Mótmæhn í gær stóðu yfir í rúmar
flórar klukkustundir. Lögregla lét
litið á sér kræla þó að hún tæki sér
varðstöðu um opinberar byggingar.
Adamec hét því á fundi með sflómar-
andstöðunni að ekki kæmi til rósta
milli lögreglu og kröfumanna eins
og síðastliðið föstudagskvöld þegar
tugir slösuðust.
Stjórnarandstaðan hefur heitið því
að mótmæhn haldi áfram á götum
borganna.
Kosningar1991?
í Austur-Þýskalandi er búist viö að
kosningar fari fram vorið 1991, aö
þvi er kom fram í máh Seiters, ráð-
herra vestur-þýska kanslarans, í
gær. Seiter er nýkominn heim frá
viðræðum við austur-þýska ráð-
manna. Reuter
Gorbatsjov hvetur til umbóta
Mikhail Gorbatsjov Sovétforseti
sagði í gær að leiðtogar kommúnista
í Moskvu og ríkjum Austur-Evrópu
hefðu ranglega metið viðburði fyrir
áratug og aö nú þyrfti að hraða breyt-
ingum til að „vinna upp tapaðan
tíma“. Á fundi með blaðamönnum í
gær sagði forsetinn að tímanum hefði
verið sóað og aö hraöra og víðtækra
umbóta væri þörf.
Orð Gorbatsjovs era túlkuð sem
áskorun til leiðtoga ríkja Austur-
Evrópu um að hrinda í framkvæmd
víðtækum umbótum. Þó hann hafi
ekki nefnt Tékkóslóvakíu á nafn er
ljóst að hann var að vísa til trega
tékkneskra stjórnvalda til að breyta
stefnu sfiómarinnar. Yfirlýsing hans
kom á sama tíma og tvö hundruð
þúsund Tékkar gengu um götur Prag
til að kreflast póhtískra umbóta og
afsagnar ráðamanna.
Yfirlýsingar Sovétforsetans um at-
burðina í Austur-Evrópu síðustu vik:
ur hafa hingaö til einkennst af lofi á
umbætur og breytingar, s.s. þegar
landamæri Austur-Þýskalands voru
opnuð vestur á bóginn og Berlínar-
múrinn opnaður.
Reuter