Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1990, Blaðsíða 34

46
LAUGARDAGUR 28. APRÍL 1990.
>
s»*

Frægasti Marlowe allra tíma er Humphrey Bogart. Kaldur, yfirvegaður gæl með tilsvörin á hreinu með kven-
hetjunni sem Lauren Bacall leikur. Þetta atriði er úr myndinni The Big Sleep.
Hámenntaður spæjari
í subbulegu umhverfi
- Sjónvarpið sýnir þáttaröð um Philip Marlowe
Sjónvarpið hefur tekið til sýn-
inga nýja þáttaröð um einkaspæj-
arann Philip Marlowe byggða á
smásögum eftir Reymond Chandl-
er. Spæjarann leikur Powers Boot-
he en hann hefur áður túlkað þessa
heimsfrægu sögupersónu í hlið-
stæðum myndaflokki. Ekki hafa
allir verið jafnsáttir við Boothe í
þessu hlutverki og bera hann sam-
an við fyrri hetjur og þá sérstaklega
Humphrey Bogart. Ekki ómerkari
leikarar en George Sanders, Dick
Powell, Humphrey Bogart, Robert
Mitchum, Robert Montgomery og
Elliot Gould hafa túlkað einka-
spæjarann þreytta. Þessir íjórir
fyrstnefndu léku í kvikmyndum
sem gerðar voru eftir vinsælustu
skáldsögmn Chandlers, The Big
Sleep og Farewll My Lovely. Hinir
tveir léku leynilögguna í kvik-
myndiun eftir The Lady in the Lake
og The long Goodbye.
Sama sagan kvik-
mynduð þrisvar
Árið 1942 lék George Sanders
Marlowe í kvikmynd sem hét The
Falcon Takes Over (Fálkinn tekur
völdin). Sú mynd var byggð á sögu
Chandlers Farewell My Lovely og
var hluti af seríu um fálkann sem
ýmsir leikarar léku og margir höf-
undar áttu hiut að.
Dick Powell tók að sér hlutverk
spæjarans árið 1944 í kvikmynd
sem hét Murder My Sweet sem
einnig var byggð á sögunni Farew-
ell My Lovely. Myndin þótti mjög
góð og PoweU ávann sér sess sem
góður leikari.
Þriðji leikarinn, sem fengist hef-
ur við Marlowe í kvikmynd byggðri
á sögunni Farewll My Lovely, er
Robert Mitchum. Sú kvikmynd,
gerð árið 1975, bar heiti sögunnar
óbreytt og þótti Mitchum takast vel
upp. Hið þreytta útlit Marlowes
átti vel við andlit Mitchum sem
hlaðið er augnpokum og hálflokuð-
um augum.
Bogart og Marlowe
Af því að Mitchum náði að túlka
hetjuna vel var gerð kvikmynd eft-
ir sögunni The Big Sleep með Mitc-
hum árið 1978. Brugðið var á það
ráð að láta myndina gerast í Lund-
únum samtímans. Það þótti mörg-
um fjarstæðukennt og báru mynd-
ina óspart saman við filmu Howard
Hawks sem gerð var árið 1944 með
Humphrey Bogart sem Marlowe
sem að margra mati er hinn eini
sanni.
í myndinni leikur Bogart spæjar-
ann og eiginkona hans, Lauren
Bacall, er kvenhetjan. Saga
Chandlers, meistaralegt handrit
rithöfundarins Williams Faulkner,
leikstjóm Hawks og leikur Bogarts
gera myndina einhverja allra
skemmtilegustu leynilöggumynd
sem gerð hefur verið. Myndin varð
víðfræg og síðan hafa flestir sett
samansemmerki milli Marlowe og
Bogarts.
Undarlegur Marlowe
Robert Montgomery leikstýrði
sjálfum sér í kvikmynd áriö 1946
sem gerð var eftir skáldsögunni
The Lady in The Lake. Hvorki
myndin né sagan þóttu þess virði
vera endurgerð á hvíta tjaldinu.
Einhver undarlegasti Marlowe í
kvikmyndasögunni er sjálfsagt
Elliot Gould sem betur er þekktur
sem gamanleikari. Árið 1973 gerði
Robert Altman kvikmynd eftir sög-
unni The Long Goodbye með Gould
í aðalhlutverkinu. Myndin þykir
afar léleg og sjálfsagt vilja bæði
Altman og Gould gleyma henni
sem fyrst. Kvikmyndaáhugamenn
segja að Altman nánast nálgist við-
fangsefni sitt með fyrirhtningu. í
þessari mynd bregður fyrir nokkr-
um þekktum andlitum og má Am-
old Schwarzenegger sem leikur eitt
sitt fyrsta kraftajötunshlutverk.
Hóf reyfarann
til virðingar
Höfundurinn Reymond Chandler
(1888-1959) byriaði ekki að skrifa
skáldsögur fyrr en hann var 45 ára.
Áður var hann blaðamaður og mis-
heppnaður framkvæmdastjóri.
Ásamt Dashiell Hammett, en það
annar frægur bandaiískur glæpa-
sagnahöfundur, hóf Chandler
bandaríska glæpareyfara til virð-
ingar. Fyrstu sögumar birtust í
tímaritinu Black Mask en í það
skrifuðu margir rithöfundar.
Chandler sagði sjálfur að sögumar
í tímaritinu hefðu sent morðið til
síns heima, til fólksins sem átti það
en þar er átt við íbúa glæpahverf-
anna. Áður hafði sögusvið leyni-
lögreglusagna mestan part átt
sögusviö sitt meðal venjulegs fólks.
Fyrsta skáldsaga Chandlers kom
út árið 1939 en alls urðu þær sjö.
Heiðarlegur
og vandur að-
virðingu sinni
Sögupersónan Marlowe segir
alltaf frá í fyrstu persónu og hann
lýsir framvindu málsins jafnóðum.
Marlowe er afskaplega heiðarlegur
maður, vandur að virðingu sinni
og sjálfum sér samkvæmur.
„Marlowe tekur ekki fé af neinum
á óheiðarlegan máta og tekur ekki
við móðgunum frá neinum nema
greiða til baka á maklegan og stiUt-
an máta,“ sagði Chandler um sögu-
persónu sína.
Marlowe sjálfur er á skjön við
subbulegt umhverfi sitt. Hann er
vel menntaður, góður taílmaður og
vitnar öðru hverju í T.S. Elliot eða
Browning. Sögurnar um Marlowe
þykja afar vel gerðar af hendi höf-
undar. Textinn er gangorður og líf-
legur og það má heita vörumerki
Chandlers en auk þess gerast sam-
töl vart betri í bókum. Marlowe er
þekktur fyrir sín snjöllu tilsvör
sem hafa einkennt söguhetjur
góðra leynilögreglusagna æ síðan.