Dagblaðið Vísir - DV - 12.07.1990, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 12. JÚLl 1990.
Fréttir
Jón Magnússon, verjandi Ragnars Kjartanssonar í Hafskipsmálinu:
Var upphaflega fyrst
og fremst pólitískt mál
- segir endurskoðenduma bera mesta ábyrgð
„Þetta var fyrst og fremst pólit-
ískt mál 1 upphafi, fjölmiðlafár og
pólitískt mál. Það átti að ná í ákveð-
inn einstakling af ýmsum ástæð-
um. Þegar upp er staðið situr sá
einstaklingur sem sendiherra í
París,“ sagði Jón Magnússon
hæstaréttarlögmaður þegar hann
var spurður hvert hefði verið upp-
haf Hafskipsmálsins.
„Málið magnaöist upp. Andstæð-
ingar Sjálfstæðisflokksins, sérstak-
lega alþýðuflokksmenn og alþýðu-
bandalagsmenn, höfðu forgöngu
um að blása málið upp á Alþingi.
Þeir tóku það ítrekað upp í utan-
dagskrárumræðum og voru með
fullyrðingar um að það væri svo
og svo stórt afbrot í gangi. Það var
verið að reyna að koma höggi á
Sjálfstæðisflokkinn. Það voru rak-
in flokksleg tengsl Ragnars, Björg-
ólfs Guðmundssonar og Páls Braga
Kristjónssonar og eins bankastjóra
Útvegsbankans. Reynt var að rekja
þetta allt saman og látið sem flokk-
urinn bæri ábyrgð á þessu. Þaö
má vel vera að einhveijir sjálfstæð-
ismenn hafi orðið fallegir í framan
þegar menn, sem voru þeim lítt
þóknanlegir, lentu í þessum
skakkafóllum. Ég held þeir hafi
verið fáir og lítt málsmetandi
menn.“
Hallvarði var bent á
„Öll vandamál, sem hafa komið
upp í málinu, stafa af því að menn
hafa ekki viljað taka tillit til rétt-
mætra ábendinga ákærðu og verj-
enda þeirra. Þannig var Hallvarði
Einvarðssyni saksóknara bent á að
það væri fráleitt að hann gæti gefið
út ákæru í málinu. Það var gert
með eðlilegum fyrirvara til að hægt
væri að fá annan mann. Um það
var beðiö en því var hafnað. Þess
vegna tafðist máhð í rúmt ár.“
Sá endurskoðandi, sem fyrstur
kom að málinu, var Valdimar
Guðnason. Jónatan Þórmundsson
fékk síðar Stefán Svavarsson og
Atla Hauksson til að skoða málið.
- Gerði Jónatan mistök þegar
hann ákærði?
„Ég vil ekki kasta neinni sök á
Jónatan Þórmundsson. Hann hafði
faglegt mat ákveðins endurskoð-
anda sem hann bað um umsögn á.
Þetta mat er að mínu viti einn
versti hluti málsins og það gerði
það að verkum að máhð náði því
umfangi sem það náöi. Þama var
um að ræða mjög brenglaða vinnu
hjá þessum endurskoðanda. Leik-
maður í bókhaldi, eins og ég, sá að
þama vom hlutir sem ekki gátu
staðist. Hann mat skipastól Haf-
skips á brotajámsverði og taldi
Helga Magnússon, endurskoðanda
Hafskips, hafa átt að færa ársreikn-
ing Hafskips fyrir áriö 1984 miðað
við nauðungarsöluverð sem Eim-
skipafélagið fékk skipin á þegar
Hafskip var orðið gjaldþrota. Það
sjá ahir að þetta er bara kjánaskap-
ur. Ég veit ekki hvað manninum
gekk til. Þetta er svo fjarri því að
vera faglegt mat. Hann gerði
- brettaeign félagsins að verulegu
umtalsefni og taldi fráleitt hvemig
bretti vom færð. Hann kannaöi
ekkert varðandi bretti og vissi ekk-
ert um hvað var verið ræða. Dóm-
urinn kemst að þeirri niðurstöðu
að þetta hafi verið eðlilega fært.
Enda var búið að sýna fram á það
með gögnum. Hann kom að málinu
með ákveðnu hugarfari og hann
vinnur út frá ákveðnum forsend-
Jón Magnússon, hæstaréttarlög-
maöur og verjandi Ragnars Kjart-
anssonar.
um. Hann kemur að því svona,
vinnur ekki heimavinnuna, skilar
gallaðri vinnu og rannsóknarlög-
reglumennirnir gerðu vitleysur.
Þeir hnepptu menn í gæsluvarö-
hald og svona hélt þetta áfram.
Jónatan Þórmundsson vildi sýna
vönduð vinnubrögð. Hann kallaði
til sín tvo virta endurskoðendur til
að athuga vinnubrögð hins. Vanda-
máhö er að þeir unnu ekki heldur
heimavinnuna. Þeir gerðu ekki það
sem fariö var fram á. Þeir skiluðu
umsögn um vinnubrögð hins. Dóm-
urinn átelur vinnubrögð þessara
tveggja endurskoðenda."
Jónatan var í tímaþröng
„Það sem má segja rnn Jónatan
er aö hann átti að senda máhð til
baka og biðja þá um að gera það
sem þeir áttu að gera. Hann var
kominn í tímaþröng. Búinn að gefa
upp tímamörk í fjölmiölum og
hann var kominn langt fram yfir
þau. Hann gaf út ákæru byggða á
því sem þessir menn höfðu gert.
Þama varð Jónatan alvarlega á í
messunni. Hann tók gagnrýnis-
laust umsögn sérfræðinga sem var
mjög takmörkuð. Endurskoðendur
eru ekki lögfræðingar og því ekki
sérfræðingar í ákæruréttarfari og
sakamálum. Fjölmargt, sem þeir
sögðu, kemur sakamáh ekkert
við.“
Endurskoðendurnir bera
höfuðábyrgð
- Var hann með léleg gögn þegar
hann ákærði?
„Það sem skorti var það að þeir
sem hann leitaði til ynnu heima-
vinnuna. Þessir endurskoðendur
bera höfuðábyrgð á því hversu
mikil ófreskja þetta mál varð.“
- Nú er dómsniðurstaða komin og
þið viljið ekki að máhnu verði
áfrýjað. Hvað er næst, skaðabóta-
mál?
„Mér er persónulega alveg sama
hvort þessu máh verður áfrýjað
eða ekki. Ég á ekki von á að það
komi önnur niðurstaða, hvað minn
skjólstæðing varðar, í Hæstarétti
en kom í sakadómi. Þetta mál er
orðið eins og draugur og það er
best og ódýrast að jarðsyngja
drauginn núna.
Það er fráleitt að það sé nauðsyn-
legt aö áfrýja. í fyrsta lagi er um
fjölskipaðan dóm að ræða, það voru
þrír dómendur. Bæði sækjandi, það
er sérstakur saksóknari, og veij-
endur lýstu allir yfir trausti á dóm-
inn og telja að málsmeðferð hans
hafi verið til fyrirmyndar. Er hk-
legt að einhver önnur niðurstaða
komi í Hæstarétti? Til þess getur
ahtaf dregið. Ég tel, miðað við þá
niðurstöðu sem liggur fyrir, að það
sé fremur óhklegt að ætla aö það
geti orðið meiri háttar frávik.“
Með brenndar hendur
„Máhð hefur nú staðið í tæp fimm
ár og alhr sem nálægt því hafa
komið, þá sérstaklega hinir
ákærðu, hafa liðið mjög mikiö
vegna þessa langa tima sem þetta
hefur tekið. Það hefur kostaö aha
þá, sem nálægt því hafa komið,
mjög mikið. Lögmennimir, sem
hafa verið með þyngstu vömina í
máhnu, hafa látið frá sér önnur
verkefni og þurfa að byggja sína
hluti upp á nýjan leik. Þeir sem
komu að máhnu af hálfu ákæru-
valdsins fara heldur betur með
brenndar hendur í burtu.
Hvaða réttlæti er verið að fuh-
nægja? Það hggur fyrir, miðað við
dóminn, að flestahir eru sýknaðir
og hinir fengu óverulegt áfehi.
Það tekur nokkra mánuði fyrir
venjulegan mann að lesa í gegnum
þær 11.000 blaösíður sem fylgja
máhnu th að hann átti sig á því.
Það hggur fyrir að Hæstaréttar bíð-
ur, ef málinu verður áfrýjað, að
íimm hæstaréttardómarar hafa
það sem ársverk að fjalla um Haf-
skipsmáhð. Við erum aö tala um
eitt ár sem meirihluti hæstaréttar-
dómara yrði frá öðrum málum. Eru
þau áhtaefni, sem eru í dómi Saka-
dóms Reykjavíkur, þess eðhs að
það afsaki tugmihjóna útgjöld
skattgreiðenda og það afsaki að
æðsti dómstóh landsins verði tek-
inn úr sambandi í heht ár?“
-sme
í dag mælir Dagfari
Islensk aukabúgrein
Stjómmálamenn hafa í mörg und-
anfarin ár tahð þaö vænlegt th at-
kvæðaveiða að stinga upp á nýjum
atvinnutækifærum eins og það
heitir. Þetta á auðvitað einkum við
þingmenn landsbyggðarinnar sem
lofa kjósendum sínum betri tíð í
atvinnumálum í von um að fá at-
kvæði þeirra í staðinn.
Hefðbundinn landbúnaður hefur
átt í miklum vandræðum og öhum
verið ljóst árum saman að sá at-
vinnuvegur mundi veita sífellt
færri mönnum atvinnu. Þess vegna
hafa ráðherrar og þingmenn og
ýmsir sérfræðingar á þeirra vegum
sífeht verið að leita að nýjum
aukabúgreinum, sem svo eru kah-
aðar. Markmiðið er að halda fólki,
og þar með atkvæðunum, úti á
landsbyggðinni.
Fyrir allmörgum árum fengu
þessir kappar þá flugu í höfuðið að
ræktun loðdýra, minka og refa,
væri lausnarorðið. Loðdýrabú í ah-
ar sveitir!
Ekki var mikiö haft fyrir því að
kanna hvort dæmið gengi upp fjár-
hagslega. Hvort markaðurinn væri
th dæmis fyrir hendi, en þetta var
víst um það leyti sem umhverfis-
vemdarsinnar voru komnir í full-
an gang með áróöur sinn gegn því
að ríka fólkið, sem einkum keypti
vömr úr ekta skinni, gengi þannig
með afurðir úr dýraríkinu utan á
sér. Hvað þá að ástæða væri th að
ígrunda hvort verölag erlendis
væri og yrði þannig að þaö stæði
undir væntanlegum útgjöldum við
framleiðsluna eða hvort fagþekk-
ing væri forsenda góðs árangurs.
Nei, það var bara stokkið af stað
og stjómmálamennimir útveguðu
lán og aht í einu vom tugir ef ekki
hundruð manna komnir út í loö-
dýrarækt af fullum krafti. Sem
sagt: íslenska aðferðin í fram-
kvæmdum eins og hún gerist best.
Eftir margvíslegar hremmingar
og og síaukinn peningastraum frá
opinbera kerfinu, það er þeim sem
greiða skattana, em nú flest þessi
loðdýrabú á hausnum ef ekki þegar
orðin gjaldþrota. Loðdýrabænd-
urnir, sem trúðu stjómmálamönn-
unum og sérfræðingum þeirra,
sitja efitir í skuldasúpu. Ahir tapa
- nema auðvitað stjórnmálmenn-
imir.
Aðfarimar vom hhðstæðar í fisk-
eldinu. Aht í einu var fiskeldi
lausnarorðið. Hundmðum mihj-
óna var hellt í hverja fiskeldisstöð-
ina af annarri um allt land. Stjóm-
málamennimir hvöttu að sjálf-
sögðu mjög th slíkra aðgerða.
Nú verður hver fiskeldisstöðin
af annarri gjaldþrota, og það era
engar smáupphæðir sem þar fara
í súginn. Hundmð mhljóna er lág-
mark í hvert sinn. Sumir fara langt
yfir mihjarð. íslenska leiöin í öllu
sínu veldi.
Brátt líður að kosningum. í vetur
verður kosningaþing. Síðan hefst
sjálf baráttan um atkvæðin. Og þá
þarf að lofa. Fátt er hins vegar nm
nýjar aukabúgreinar sem þing-
menn geta slegið um sig með.
Og þó.
Dagfari sá það f blaðinu sínu um
daginn að markaðsverð á mikh-
vægri vöm væri geysihátt um þess-
ar mundir. Æstir veiðimenn væm
reiðubúnir að borga sextíu krónur
fyrir einn einasta ánamaðk.
Hvhík uppgrip! Hér er kjörið tæk-
ifæri fyrir aöþrengdan landsbyggð-
arþingmann að ná sér í atkvæði
með því að beijast fyrir nýrri
aukabúgrein í sveitum landsins.
Ánamaðkaframleiðslu!
Að vísu eru ýmsir gahar á slíkri
aukabúgrein frá sjónarmiði ís-
lensku leiðarinnar. Hér þarf enga
fagmennsku að sækja til útlend-
inga og því ekki hægt að gera mis-
tök á því sviði. Einnig er erfitt að
finna leiðir th þess að gera fjárfest-
ingarkostnaö og þar með fjár-
magnskostnað óheyrhegan.
Með góðum vhja má þó reyna.
Það er auðvitað hægt að byggja stór
hús fyrir ánamaðkana. Einnig má
reisa sérstakar fóðurstöðvar í
hverri sveit. Loks má miða fram-
leiðsluna við tvöfalda eða þrefalda
heimseftirspurn th þess að tryggja
að verðiö sé í lágmarki. Þannig
væri hægt að sjá th þess að þessi
nýja aukabúgrein yrði byggð upp í
samræmi við íslensku leiðina.
Áhugasamir landsbyggðarfram-
bjóðendur fá þessa hugmynd hér
með á silfurfati. Dagfari er viss um
að sá sem gerist forvígismaður
þessarar nýju aukabúgreinar, og
lofar th hennar framlagi úr opin-
berum sjóðum, mun fljúga inn á
þing næsta vor.
Dagfari