Dagblaðið Vísir - DV - 23.08.1990, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022-FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Klukkan tifar
Bandaríkin hafa sýnt mátt sinn við Persaflóa. Hraði
herflutninganna hefur komið á óvart. Einnig var óvænt,
hversu mikinn herafla þeim hefur tekizt að flytja á vett-
vang. Þótt önnur ríki hafi sýnt lit, eru það Bandaríkin,
sem hafa reynzt brjóstvörnin gegn Saddam Hussein.
Þetta breytir valdastöðunni. í vetur virtust Bandarík-
in vera meira eða minna utangátta, þegar Vestur-
Þýzkaland og Evrópubandalagið tóku forustu í málum
Austur-Þýzkalands og Austur-Evrópu. Eftir veturinn
var sagt, að Bandaríkin væru bara eitt veldi af mörgum.
Þá var hka bent á Sovétríkin og sagt með nokkrum
rétti, að hernaðarlegur máttur væri lítils virði í saman-
burði við efnahagslegan mátt. Upp væri runninn tími
efnahagsvelda á borð við Vestur-Þýzkaland og Japan,
sem verðu tiltölulega litlu fjármagni til hermála.
Nú hafa menn hins vegar vaknað upp við, að endir
kalda stríðsins jafngildh’ ekki, að hinn mikh kaupsýslu-
friður sé runninn upp. Um allan heim er mikið af her-
skáum smákóngum, sem safna hættulegum vígtólum
og leita færa til að kúga umheiminn með vopnaskaki.
Atlantshafsbandalagið er komið nálægt leiðarenda í
ætlunarverki sínu í varðveizlu friðar í Evrópu. í stað
þess að leggja bandalagið niður, kemur sterklega til
greina, að það víkki verksvið sitt og hefji friðargæzlu í
tengslum við ohuframleiðslusvæði Miðausturlanda.
Ekki er hægt að láta Bandaríkin bera þorra byrðanna
af því að mæta harðstjóra, sem skekur efnavopn, safnar
sér í kjarnavopn og tekur útlendinga að gíslum. Vestur-
Evrópa og Japan verða að taka sjálf þátt í að gæta eigin
hfshagsmuna. Hver veit, hvar sprengja Saddams fellur?
Tíminn vinnur gegn Bandaríkjunum og bandamönn-
um þeirra. Ef Saddam Hussein heldur Kúvæt og reynir
að þreyja þorrann, fer að bresta í bandalaginu gegn
honum. íran og Sýrland eru til dæmis ekki líkleg til að
verða í langvinnu vinfengi við Vesturlönd.
Líklegt er, að göt komi á hafnbannið. Við sjáum nú
þegar, að Jórdanía reynir að brjóta það. Einnig getur
komið að því, að trúhneigðir furstar á Arabíuskaga
þori ekki lengur að hafa vantrúarher í löndum sínum
og vilji heldur reyna að semja við Saddam Hussein.
Á næstu vikum mun Saddam Hussein safna saman
Vesturlandabúum, sem ekki hafa gefið sig fram í Kú-
væt, og koma þeim fyrir í nágrenni hernaðarlegra mikil-
vægra staða í írak, svo sem flugvalla, herstöðva, efna-
verksmiðja og tilraunaverkstæða kjarnorkuvopna.
Að því loknu er næsta víst, að Saddam Hussein hefur
tryggt sig í sessi. Hann heldur herfangi sínu í Kúvæt
og bíður betra færis til næstu árásar, þegar hann hefur
náð sér í kjarnorkuvopn. Núverandi pattstaða jafngildir
þess vegna ósigri bandalagsins gegn honum.
Með hverjum deginum, sem líður, verður erfiðara að
taka hina brýnu ákvörðun um að eyðileggja flugvelli,
herstöðvar og vopnasmiðjur íraks, flugflota þess og
skriðdrekaflota. Með hveijum deginum, sem líður, verð-
ur erfiðara að rjúfa hina óhagstæðu pattstöðu.
Bandaríkin hafa unnið kraftaverk með því að koma
100 þúsund manna herliði í skyndingu til Miðaustur-
landa. Samstaða heimsins gegn Saddam Hussein er
næsta eindregin. Sovétríkin eru í báti með Vesturlönd-
um og sama er að segja um Tyrkland og Egyptaland.
Allt þetta verður til einskis, ef Saddam Hussein fær
svigrúm til að halda áfram að undirbúa næstu lotu í
stríði sínu, sem er stríð siðleysis gegn siðmenningu.
Jónas Kristjánsson
Flokkurinn hefur enga sannfæringu um grundvallaratriði - stefnir ekki að neinu, ætlar sér ekkert - annaö en
að sitja að völdum, segir m.a. í grein Guðmundar. - Frá siðasta flokksþingi Framsóknarflokksins.
Framsókn og
lýðræðið
í sveitarstjórnarkosningunum
áriö 1970 fékk Framsóknarflokkur-
inn 18,8% atkvæöa á landinu öllu.
í Reykjavík fékk hann 17,2% fylgi.
í sveitarstjórnarkosningunum í
vor fékk flokkurinn 12,1% atkvæða
á landinu öllu. í Reykjavík var fylgi
hans 8,3%.
í alþingiskosningunum árið 1971
fékk Framsóknarflokkurinn 25,3°/o
atkvæöa og 17 þingmenn kjöma. í
síðustu þingkosningum var fylgi
flokksins 18,9% og þingmennimir
aðeins 13.
Samkvæmt síðustu skoðana-
könnunum, sem DV og Skáís hafa
gert, er þingfylgi Framsóknar-
flokksins nú 15-16%.
í ríkisstjórn í tvo áratugi
Þessar tölur sýna, svo ekki verð-
ur um villst, aö Framsóknarflokk-
urinn hefur verið á niðurleið síð-
astliöin tuttugu ár og er enn. Ætla
mætti að flokkur, sem orðið hefur
fyrir slíkum skakkaföllum, yrði
látinn taka afleiðingunum og sætta
sig við hlutverk í stjórnarandstöðu.
Vemleikinn er hins vegar allur
annar eins og alþjóð veit. Fram-
sóknarflokkurinn hefur setið nær
samfellt í ríkisstjórn allt frá því að
kjósendur hófu að flykkjast frá
honum fyrir tveimur áratugum.
Þeir sem ganga að kjörborðinu í
fyrsta sinn í þingkosningunum í
vor hafa alla ævi búið við stjórn
sem framsóknarmenn hafa setið í.
Sú spuming vaknar hvort hér sé
ekki um að ræða veilu í lýðræðis-
skipan okkar. Er eðlilegt að stjórn-
málaflokkur, sem er á stöðugri niö-
urleið í tvo áratugi, hafi allt það
tímabil úrslitaáhrif á málefni lands
og þjóðar?
Leiðirtil spillingar
Matthías Johannessen ritstjóri
vikur aö þessu efni í pistli í Morg-
unblaðinu síðastliðinn sunnudag.
Hann bendir á að það sé sérkenni
miðflokka að skipta litum í stjórn-
málum, horfa bæði til vinstri og
hægri í senn - og hafna ævinlega
þar sem völdin era. „Það hefur
Framsóknarflokkurinn gert ára-
tugum saman og vafasamt hvort
svo lítill flokkur eigi að hafa svo
KjaUarinn
Guðm. Magnússon
sagnfræðingur
mikil völd svo langan tíma. Eitt-
hvað er nú bogið við slíkt lýð-
ræði,“ skrifar hann.
Og Matthías bætir við: „En við
verðum víst að umbera fylgikvilla
þess, hvað sem öðra líður. En ekki
er það heilsusamlegt að 17% séu
meirihluti langtímum saman. Það
hefur óhjákvæmilega spillingu í fór
með sér.“
Er ekki ástæða til að íhuga þessi
orð vandlega?
Án stefnu
Það er einkenni Framsóknar-
flokksins að hann hefur enga
stjórnmálastefnu. Flokkurinn hef-
ur enga sannfæringu um grund-
vallaratriði. Hann stefnir ekki að
neinu, ætlar sér ekkert - annað en
að sitja að völdum.
Til skamms tíma flaggaði flokk-
urinn einhveiju sem kallað var
samvinnustefna. Forystumenn
Framsóknar töluöu um þaö á tylli-
dögum að þeir væru samvinnu-
menn. Nú hefur samvinnustefnan
verið lögð á hilluna, enda komið á
daginn að hún gengur ekki upp þar
sem lögmál samkeppni og frjálsra
viðskipta fá að njóta sín. Kaup,-
félögunum hefur verið lokað og
samvinnuhreyfmgunni breytt í
hlutafélag sem forystumenn Fram-
sóknar stjóma og ætla vafalaust
að eignast með tímanum.
Hafi einhverjir kosið Framsókn-
arflokkinn til að efla hina dular-
fullu samvinnustefnu er sú réttlæt-
ing ekki lengur fyrir hendi. Nú
kjósa þeir einir Framsóknarflokk-
inn sem vilja láta reka á reiðanum
og neita að horfast í augu við þau
vandasömu úrlausnarefni sem
blasa við.
Einn flokk til ábyrgðar
Ein ástæðan fyrir því að lítill
hentistefnuflokkur eins og Fram-
sóknarflokkurinn hefur getað
skapað sér oddaaðstöðu í íslensk-
um stjómmálum er sú að kjóserid-
ur hafa ekki treyst sér til að efla
einn flokk til ábyrgðar.
Næði Sjálfstæðisflokkurinn
meirihluta á Alþingi mundi það
knýja aðra stjórnmálaflokka til að
skerpa málefnagrundvöll sinn.
Þeir yrðu að bjóða upp á valkost
við sjálfstæðisstefnuna. Henti-
stefna dygði ekki.
Afleiðingin yrði annaðhvort sú
að Framsóknarflokkurinn kæmi
fram í dagsljósið með heillega
stjómmálastefnu eða gufaði upp.
Og óneitanlega er seinni kostur-
inn raunhæfari - og betri! - en hinn
fyrri.
Guðmundur Magnússon
„Er eðlilegt að stjórnmálaflokkur, sem
er á stöðugri niðurleið 1 tvo áratugi,
hafi allt það tímabil úrslitaáhrif á mál-
efni lands og þjóðar?“