Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1990, Blaðsíða 23

MIÐVIKUDAGUR 31. OKTÓBER 1990.
39
Félagslegt slys
Nú er veriö að endurskoða trygg-
ingarlöggjöíina. Fá félagsleg verk-
efni eru mikilvægari en þetta. Og
fljótt á litið er hér um góða vinnu
að ræða. Agnúar eru sniðnir af og
mál úr fortíðinni eru sett inn í
veruleikann í dag. Þetta verk er
vissulega tímabært og nauðsynlegt
í þróun velferðarþjóðfélagsins.
Sagan er kolsvört
En þegar kemur að því í tillögun-
um hver á að borga kemur upp
sama tilhneigingin og stundum áð-
ur. í stuttu máh er það ráð tekið
að skerða annan lífeyri (séreign)
aldraðra til þess að borga með því
aðra þætti tryggingabótanna. Það á
að tekjutengja lífeyrisgreiðslumar
og skerða þar með enn þann lífeyri
sem fólk hefur safnað í lífeyrissjóð-
unum.
Fyrir þessu eru auðvitaö færð
rök. En þessi rök endurspegla þó
fyrst og fremst það lífseiga viðhorf
þeirra sem með þessi mál fara að
tryggingabætur skuli aðeins og
fyrst og fremst vera til nauðþurfta.
Það á að tryggja það að lífeyris-
þegar svelti ekki. í þeim tilgangi
er gripið til þess ráðs að eyðileggja
tilgang lifeyrissjóðanna. í stuttu
máh er boðskapurinn þessi: í vel-
ferðarþjóðfélaginu íslandi deyr
enginn úr hungri. Og ef of naumt
er skammtað þá á fólk kost á að fá
„framfærslu" á félagsmálastofnun-
um.
Og það sitja ekki allir við sama
borð. Það er hinn almenni launa-
maður sem situr í súpunni eins og
áður.
Sagan á þessu sviði er kolsvört.
KjaHaiiim
Hrafn Sæmundsson
atvinnumálafulltrúi
Áður en verðtrygging var tekin upp
var gerð eignaupptaka hjá fólki
sem átti sparifé. Og þar lentu aldr-
aðir undir hnífnum fyrst og fremst.
Þúsundir aldraðra töpuðu öllum
arði af ævistarfi sínu. Margir áttu
ekki fyrir útforinni þrátt fyrir ára-
tuga sparnað th elháranna. Ungu
kynslóðirnar fengu þennan sparn-
að óverðtryggðan til að byggja upp
húsnæði eða í aðra neyslu. Sú kyn-
slóð, sem þarna var rænd á mis-
kunnarlausan hátt, hefur nú að
stórum hluta búsetu í kirkjugörð-
um landsins.
Og upp úr þessu tímabili komu
lífeyrissjóðirnir. Og þegar á leið
voru þeir verðtryggðir. Næsta kyn-
slóð byrjaði aftur að safna til ehiár-
anna. Fólk fór að hta bjartari aug-
um til elliáranna hvað efnahag
snertir. Og fólk greiddi ár eftir ár
og áratug eftir áratug hluta af laun-
um sínum th að tryggja afkomu á
lífeyrisaldri. Ég segi 10%, aðrir
segja 4%. Loksins átti það að vera
tryggt að fólk þyrfti ekki að stimpla
sig út á lífeyrisaldri til að setjast í
einangrun og velta hverjum eyri
fyrir sér.
Fólk lifir lengur
Það fólk, sem nú leggur th aö
sparnaður aldraðra í lífeyrissjóð-
unum verði að litlu gerður, var víst
sama fólkið sem fyrir skömmu
lagði það til að töku lífeyris yrði
frestað th 70 ára aldurs. Það er
spurningin hvort það þurfi ekki að
athuga þann grunn sem þetta fólk
stendur á. Það virðist ekki vita um
neina þróun í kringum sig.
Við búum í einu fuhkomnasta
velferöarþjóðfélagi heimsins. Og
við erum einnig eitt ríkasta landið
í heiminum. Af þessu leiðir að fólk
verður eldra. Og það heldur heils-
unni lengur. Þetta er bjarta hhðin.
En þetta kostar líka margt. Við er-
um í miðri efnahagslegri þróun
sem hefur thhneigingu til að
minnka vægi mannlega þáttarins í
atvinnulífmu.
Æ oftar kemur það fyrir aö fólk
fari af vinnumarkaði á stimplunar-
degi lífeyrisaldurs. Æ oftar fer fólk
enn fyrr af vinnumarkaði vegna
skipulagsbreytinga og kröfunnar
um meiri framleiðni. Það er vand-
séð aö þessi þróun stöðvist þótt allt
ætti að gera til þess að svo verði.
Og það kemur í ljós á næstu árum
hvort við verðum okkar eigin herr-
ar í þeim samruna og tengingu sem
er að verða í efnahagsmálum Evr-
ópu. Það er margt óljóst í þeim efn-
um.
En hvað sem þessari þróun líður
stendur hitt óhaggað að fólk lifir
lengur og á lengri tíma eftir að
starfsdeginum loknum, lengri tima
og betri tíma. Meginþorri fólks á
einn til tvo áratugi í sæmilegu fjöri
eftir að það hættir að vinna. Það
sem nú er verið að gera er að rýra
kjör fólks á þessum aldri. Að setja
það í geymslu. Að einangra það.
Missir ekki aðeins vinnuna
Þetta vil ég segja að sé vanhugsað
hermdarverk. Það er ekki tekið til-
lit th almennrar sanngirni og það
er skákað í því skjóli að þetta fólk
geti ekki borið hönd fyrir höfuð
sér. Það er máttlaust miðað við
aðra þrýstihópa sem ekki gefa einn
eyri eftir.
Til að skýra þetta nánar er rétt
að fara yfir það sem gerist þegar
fólk fer af vinnumarkaði. Það miss-
ir ekki aðeins vinnuna. Það missir
líka vinnufélagana og vinnuum-
hverfið. Það er líka algengt að maki
falli frá á þessum tímamótum. Og
margir eru einir. Þetta eru gríðar-
leg umskipti í lífi fólks. Á þessum
tímamótum er það félagsleg líf-
nauðsyn að fólk einangrist ekki.
Að fólk hafi næga peninga til að
taka þátt í sams konar lífi og það
gerði þegar það var í fullri vinnu.
Og fólk er búið að spara til að geta
þetta. Og nú á það að borga. Það á
að gefa eftir hluta af sparnaði sín-
um gegnum árin.
Þetta er gríðarleg heimska. Og
meira að segja fjárhagsleg heimska
líka. Ef fólk getur lifað góðu og
frjóu lífi á eftirlaunaaldri frestar
það ehinni alveg tvímælalaust. Það
kemur seinna inn í aðrar bætur
tryggingakerfisins og þjónustu rík-
is og sveitarfélaganna.
Það er skynsamlegt markmið í
velferðarþjóðfélaginu, bæði félags-
legt og fiárhagslegt, aö miða
eftirlaun fólks við sömu lífskjör og
það hafði á starfsaldrinum. Þetta
var að ganga'upp í gegnum lífeyris-
sjóðina. Þeir eru eign fólksins eins
og húsin og verðbréfin og banka-
innstæðurnar. Það kom engin til-
laga um að taka þær eignir til að
jafna út í tryggingarkerfinu.
Hrafn Sæmundsson
„Það er skynsamlegt markmið 1 vel-
ferðarþjóðfélaginu, bæði félagslegt og
fjárhagslegt, að miða eftirlaun fólks við
sömu lífskjör og það hafði á starfsaldr-
inum.“
M. Benz 307 D, árg. ’86, til sölu, hvít-
ur, ekinn 103 þús. km, nýsprautaðnr,
fallegur bíll, verð 1200 þús. + Vsk,
góður staðgreiðsluafslóttur, skulda-
bréf kemur til greina. Einnig M. Benz
200, árg. ’83, fallegur og góður bíll.
Upplýsingar í síma 91-618899.
Daihatsu Charade TX ’88 til sölu, vel
með farinn, ekinn 28 þús. km, hvítur,
útvarp/kassettutæki og vetrardekk.
Bein sala. Uppl. í síma 91-40257 eftir
kl. 17.
Suzuki Swift 1.3 GTi, ’88 til sölu, vel
með farinn, útvarp + kassetta, góð
dekk, litur rauður, ekinn 34 þús. Góð-
ur staðgreiðsluafsláttur. Upplýsingar
í síma 91-83986.
Smáauglýsingar
Þetta glæsilega eintak er til sölu. BMW
316 ’84, nýyfirfarinn hjá umboðinu,
bíll í toppstandi, ekinn 76 þús. km,
verð 580 þús. Uppl. í síma 91-11054.
Camaro Berlette, árg. ’84, til sölu, ekinn
31 þús. mílur. Uppl. á Bifreiðasölu Is-
lands, Bíldshöfða 8, sími 91-675200.
I jidurskin á
bilhurðum e>kur
önggi i umferöinni
Tilkynning til
launaskattsgreiðenda
Athygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að
gjalddagi launaskattsfyrir október er 1. nóvember nk.
Launskatt ber launagreiðanda að greiða til inn-
heimtumanns ríkissjóðs, í Reykjavík tollstjóra, og
afhenda um leið launaskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Fjöldi bílasala, bíla-
umboða og einstaklinga
auglýsa fjölbreytt úrval
bíla af öllum gerðum og
í öllum verðflokkum með
góðum árangri í DV-BÍLAR
á laugardögum.
Athugið að auglýsingar í
DV-BÍLAR þurfa að berast
í síóasta lagi fyrir kl. 17.00
á fimmtudögum.
Smáauglýsingadeildin er
hins vegaropin alla daga
frá kl. 09.00til 22.00 nema
laugardaga frá kl. 09.00 ti I
14.00 og sunnudaga frá
kl. 18.OOtil 22.00.
Smáauglýsing í
HELGARBLAÐ verðuraó
berast fyrir kl. 17.00
á föstudögum.
Auglýsingadeild