Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1990, Page 31

FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 1990.
Menning
39
^Hvers á Jón Leifs að gjalda?
Sinfóníuhljómsveit íslands hélt tónleika í
Háskólabíói í gærkvöldi undir- stjórn Petri Sak-
ari. Einleikari á þessum tónleikum var Bryndís
Halla Gylfadóttir en hún hóf störf sem fyrsti
sellóleikari hljómsveitarinnar nú í haust. Á efn-
isskránni voru verk eftir Jón Leifs, Robert
Schumann og Anton Bruckner.
Hughreysting eftir Jón Leifs er fyrir strengia-
sveit og síðasta fullgerða verkið sem hann
samdi. Þetta er sérlega stílhreint verk og gullfal-
legt í einfaldleika sínum og látleysi. Jón Leifs
þróaði sitt eigið tónamál sem ekki aðeins er
frumlegt og sérstakt fyrir hann heldur einnig
ágætlega heppnað frá tæknile'gu sjónarmiði.
Kjarni þess eru einfaldir þríhljómar sem er skip-
að saman á óvenjulegan hátt. Litbrigði hljóm-
anna er það sem Hughreysting snýst um og er
þar af nógu að taka. Því miður komst ekki mik-
ið af þessu á framfæri í flutningi hljómsveitar-
innar að þessu sinni. Það virtist vera stöðugt
vandamál að spila ekki falskt og óhreinar fer-
undir og fimmundir skræktu á tónleikagesti
lengst af. Innkomur vöfðust einnig mjög fyrir
hljómsveitinni og var með ólíkindum hvað
mönnum gekk stundum illa að vera samtaka.
Er þó ekki hægt að segja að verkið sé flókið í
Tónlist
Finnur Torfi Stefánsson
hljóðfalli. Þegar grundvallaratriði eins og þessi
eru ekki í lagi er til lítils að vænta túlkunar,
enda var henni ekki til að dreifa. Þetta er ekki
í fyrsta skipti sem Sinfóníuhljómsveitin kastar
til höndum þégar íslensk tónlist er annars veg-
ar. Má frekar segja að það sé regla en undan-
tekning. Hvort þessu ræður minnimáttarkennd
eða aulaháttur skal ekki fullyrt en hitt má segj-
ast að verkefnaval hljómsveitarinnar er 1
mennt ekki á þeim staðli að það gefi henn, ui
efni til að setja sig á háan hest gagnvart Jóni
Leifs.
Sem betur fer birti yfir stemmningunni þegar
Bryndís Gylfadóttir tók til við sellókonsert
Schumanns. Flutningur Bryndísar á þessu verki
var eins þokkafullur og framkoma hennar er.
Hún á marga strengi í hörpu sinni og getur ver-
ið í senn flngerð og.kraftmikil, öguð og tilfinn-
ingarík og gefur þetta leik hennar vídd og dýpt.
Verkið er mjög góð tónsmíð, hugmyndaríkt og
fagurt eins og við mátti búast af þessu gáfaða
tónskáldi. Gallar hljómburðarins í Háskólabíói
verða áberandi í verki eins og þessu þar sem
tiltölulega lágværu einleikshljóðfæri er teflt
gegn hljómsveitinni. Svörun úr sal virðist mjög
lítil og erfitt fyrir hljómsveitarmenn að gera sér
grein fyrir hver styrkur þeirra er gagnvart ein-
leikaranum. Kom það stundum fyrir að ekki
heyrðist nægilega vel í sellóinu.
Eftir hlé var flutt Sinfónía nr. 5 eftir Bruckn-
er. Þetta er laglega skrifað verk og af góðri þekk-
ingu en er heldur ófrumlegt og sálarlaust. Það
er hins vegar laust við belging og sýndar-
mennsku og er skylt að þakka það. Versti ókost-
ur verksins er hversu langt það er og ekki skrý-
tið þótt vinir tónskáldsins hafi freistast til að
stytta það í -flutningi fyrr á árum. Nú er tón-
skáldið látið og vinalaust og þurfa því tónleika-
gestir að umbera verkið í allri sinni óstyttu
lengd og er það töluverð raun. Flutningur hljóm-
sveitarinnar var svolítið misjafn. Sumt hljómaði
ágætlega en annað miður. Var stundum eins og
hljómsveitarmenn misstu niður athyglina eða
dottuðu á verðinum og var það svo á köflum
með áheyrendur líka.
Spennandi prakkari
Siðferði mannanna verður okkur oft umhugsunarefni og það getur verð-
ið skemmtilegt að velta því fyrir sér hvernig aðrar skepnur horfa á okk-
ur. Lesendur Markúsar Árelíusar eru leiddir í gegnum söguna með aug-
um sögukattarins Markúsar Árelíusar sem veltir mannlífinu fyrir sér
með félögum sínum á skemmtilegan hátt. Hann er heimilisköttur og kynn-
ir til allar helstu persónur og ketti sögunnar.
Markús Árelíus er mikill prakkari og uppátæki hans falla ekki öll í
góðan jaröveg hjá nágrönnum hans. En þrátt fyrir það er hann mikið
gæðablóð og vinnur sér ýmislegt til frægðar sem kemur sér vel þegar
Bókmenntir
Anna Hildur Hildibrandsdóttir
nokkrir bæjarbúar gera aðför að honum og vilja losa samfélagið viö hann.
Siðferði mannanna er líka þegar öllu er á botninn hvolft ekki svo merki-
legt: „Þeir banna okkur köttunum það sem þeim sjálfum leyfist. Ekki nóg
með þaö. Fullorðið fólk harðbannar börnunum sínum sitt af hverju sem
það gerir sjálft." (58) Það er spennandi barátta sem er háð á milli þeirra
sem vilja vernda frelsi kattanna og hinna sem vilja skerða það. Fyrir
kettina er það auðvitað óbærileg tilhugsun að þurfa að lúta reglum sem
skerða frelsi þeirra. Viðskipti og viðhorf Markúsar til hundanna gera því
ágæt skil, en þar er oft að finna sprenghlægilegar lýsingar. Inni á milli
á Markús líka oft í spennandi baráttu við fjórfætlingana, t.d. í viöureign-
um sínum við villikött og mink.
Sagan er eins konar reynslusaga kattar. Viðskipti hans við menn og
dýr dregin fram í gamansamri frásögn þar sem víða er komið við. Katta-
mál og mannamál eru jafngild tungumál í sögunni sem gefur köttunum
færi á að tala beint. Þannig eru mörk raunveruleikans aðeins teygö til
að þjóna tilgangi sögunnar. Húmorinn er í fyrirrúmi og þótt fengist sé
við siðferðið er enginn predikunartónn fyrir hendi. Það er vel til fundið
að setja köttinn Markús Árelíus í aðalhlutverk og 'geta þannig leikið sér
meö það sjónarhorn sem við horfum á okkur sjálf frá. Höfundinum, Helga
Guðmundssyni, ferst verkið vel úr hendi í þessari fyrstu barnabók sinni.
Skemmtilegar og líflegar blýantsteikningar Ólafs Péturssonar falla líka
vel að textanum og undirstrika glettinn og hlýlegan frásagnarmáta sög-
unnar.
Markús Árelius
Höfundur: Helgi Guómundsson
Myndskreytingar: Ólafur Pétursson
Útgefandi: Mál og menning - 1990
Fjölmiðlar
Frönsk karlmennska
í Sjónvarpinu í gær by rjaði ný
þáttaröð semheitir Evrólöggur. Mér
skilst að þetta séu sjö þættir frá sjö
löndum og hver og einn sé sjálfstæö
saga. Nema hvað, í gær var sá fyrsti.
Hann hét Mannrán i París og er
franskur eins og nafniö gefur til
kynna. Ég hlýt eiginlega að hafa
misskiliö tilgang þessa þáttar þvi ég
hélt í fávisku minni aö þar sem þetta
væri um löggur, ætti þátturinn að
innihalda einhvern vott af spennu
eða æsingi. En það var langt frá
þvi. Tveir franskir löggumenn að
elta harðsvíraða bófa, en eltinga-
leikurinn varð aldrei neitt vegna
kvensemi og bólfimi löggumann
anna. Þeir máttu ekki sjá kven-
mannshné, þótt það væri í buxum,
án þess að gleyma bófunum sem
þeiráttuaðelta.
Það er annars undarlegtilhneig-
ing hjá frönskum kvikmynda- og
sjónvarpsþáttagerðarmönnum að
smyrja ótæpilega undir ímynd fran-
skrar karlmennsku. Þetta er ekki
fyrsti sjónvarpsþátturinn sem ég
hef séð þar sem annars sæmilegur
söguþráður er eýðilagður af hallær-
'islegum uppákomum i rúmínu og
ímyndaðri kvenhylli franskra karl-
manna. En, það eru sex þættir eftir
og ég bíð og vona eftir einhverju
bitastæðara.
Nanna Sigurdórsdóttir
HÚSEIGN Á TÁLKNAFIRÐI
Kauptilboð óskast í vélaverkstæðishús við Strandveg á Tálknaf-
irði, samtals 428 m3 að stærð. Brunabótamat er kr. 3.201.000.
Húsið verður til sýnis í samráði við Stefán Skarphéðinsson, sýslu-
mann á Patreksfirði, (sími 94-1187). Tilboðseyðublöð eru afhent
á staðnum og á skrifstofu vorri að Borgartúni 7, Reykjavík.
Skrifleg tilboð óskast send skrifstofu vorri að Borgartúni 7, Reykja-
vík, fyrir kl. 11.00 þann 18. desember 1990.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTUNI 7. 105 REYKJAVIK
Nauðungaruppboð
annað og síðara
á eftirtöldum eignum
fer fram að Bjarnarbraut 2,
Borgarnesi, fimmtud.
13. des. 1990 kl. 10.00:
Berugata 26, Borgarnesi, þingl. eig-
andi Ásmundur Olafsson. Uppboðs-
beiendur eru Utvegsbanki Islands og
Landsbanki Islands.
Björk, Reykholtsdalshreppi, þingl.
eigendur Jón Péturss./Þórvör E. Guð-
mundsd. Uppboðsbeiðandi er inn-
heimtumaður ríkissjóðs.
Borgarbraut 39, Borgamesi, talinn
eigandi Ólafur H. Jóhannesson. Upp-
boðsbeiðandi er Fjárheimtan hf.
Brákarbraut 7, Borgamesi, þingl. ei-
gengur Eggert Hannesson/Þórey Val-
geirsd. Uppboðsbeiðendur em Lög-
mannsstofan sf., Reynir Karlsson hdl.
og Steingrímur Eiríksson hdl.
Böðvarsgata 12, Borgamesi, þingl.
eigandi Hörður Jóhannesson. Upp-
boðsbeiðendur em Ólafur Sigurgeirs-
son hdl., Signður Thorlacius hdl. og
Landsbanki íslands.
Kolsstaðir, Hvítársíðuhreppi, þingl.
eigandi Bjöm Emilsson o.fl. Uppboðs-
beiðendur em innheimtumaðm’ ríkis-
sjóðs og Sigríður Thorlacius.
Kveldúlfsgata 15, Borgamesi, þingl.
eigandi Agúst Guðntundsson. Upp-
boðsbeiðandi er Iðnlánasjóður.
Laxeyri, Hálsahreppi, þingl. eigandi
Fiskiræktarstöð Vesturlands. Upp-
boðsbeiðendur eru Hróbjartm Jóna-
tansson hdl. og Jón Kr. Sólnes hii
Reitm-, Reykholtsdalshreppi, þingl.
eigandi Þórður Þórðarson. Uppboðs-
beiðandi er Búnaðai’banki Islands.
Steinsholt, Leirár- og Melahreppi,
þingl. eigandi Ólafrn H. Ölafsson.
Uppboðsbeiðendm em Tryggvi
Bjamason hdl., Gylfi Thorlacius hrl,
Fjárheimtan hf. og Landsbanki ís-
lands.
Vatnsendahlíð 5, Skorradalshreppi,
þingl. eigendm Stefán Jónsson/Om
Stefánsson. Uppboðsbeiðandi er Lög-
mannsstofan Linnetsstíg 1.
SÝSLUMAÐUR MÝRA- OG BORGARFJARÐARSÝSLU
Veöur
Minnkandi noröan- og norðvestanátt, ennþá all-
hvöss austantil á landinu en mun hægari eftir því
sem vestar dregur, aðeins gola eða kaldi á Vestfjöró-
um. Norðan- og austanlands verða él i dag en léttir
til i kvöld, viða léttskýjað á Suðurlandi. Frost 4-9 stig.
Akureyri snjóél -7
Egilsstaðir hálfskýjað -8
Hjarðarnes léttskýjað -7
Galtarviti skýjað -5
Kefla víkurflugvöllur skýjað -7
Kirkjubæjarklaustur heiðskírt -9
Raufarhöfn snjóél -8
Reykjavik léttskýjað -10
Vestmannaeyjar léttskýjað -9
Bergen slydduél 1
Helsinki rigning 4
Kaupmannahöfn þokumóða 5
Osló skýjaö 3
Stokkhólmur skýjaó 6
Þórshöfn snjókoma -3
Amsterdam þokumóða 4
Barcelona léttskýjað 6
Berlin þokumóða -1
Chicagó heiðskírt -6
Frankfurt heiðskírt -6
Glasgow rigning 3
Hamborg skýjað 2
London skýjaó 6
Los Angeles skýjað 19
Lúxemborg heiðskírt -5
Madrid léttskýjað 0
Malaga skýjað - 11
Mallorca hálfskýjað 3
Montreal skýjað -2
New York hálfskýjað 6
Nuuk snjókoma 3
Paris heiðskírt -4
Valencia þokumóð? 5
Vín skýjaö -3
Winnipeg skýjaó -2
Gengið
Gengisskráning nr. 235. - 7. des. 1990 kl. 9.15
Einingkl. 12.00 Kaup Sala Tollgengi
Dollar 54,610 54,770 54,320
Pund 106,197 106,508 107,611
Kan. dollar 46,970 47.108 46,613
Dönsk kr. 9,5556 9.5836 9,5802
Norskkr. 9,3767 9,4042 9,4069
Sænsk kr. 9,7762 9,8049 9,8033
Fi. mark 15,2606 15,3053 15,3295
Fra. ffanki 10,8428 10,8746 10,8798
Belg. franki 1,7756 1,7808 1,7778
Sviss. franki 43,1700 43,2964 43.0838
Holl. gyllini 32,5981 32,6936 32,5552
Vþ. mark 36,7744 36,8822 36,7151
it. líra 0,04881 0,04895 0,04893
Aust. sch. 5,2281 5,2434 5,2203
Port. escudo 0,4165 0,4177 0.4181
Spá. peseti 0,5755 0,5772 0.5785
Jap. yen 0,41473 0,41595 0,42141
irskt pund 98,071 98,359 98,029
SDR 78,4587 78.6886 78,6842
ECU 75,6048 75,8263 75,7791
Símsvari vegna gengisskráningar 623270.
Fiskmarkaðimir
Faxamarkaður
6. desember seldust alls 138.202 tonn.
Magní Verðíkrónum
tonnum Meðal Lægsta Hæsta
Blandað 0,238 30,00 30,00 30,00
Grálúóa 0,050 45,00 45,00 45,00
Karfi 17.772 46,01 42,00 48,00
Keila 0,398 40,56 38,00 44,00
Langa 1,730 76,00 76,00 76,00
tax 0,507 54,01- 45,00 69,00
Lúða 1,046 356,77 300.00 440,00
Lýsa 0.309 58,76 50,00 58,00
Skötuselur 0,077 113,05 65,00 435,00
Steinbítur 6.961 78,83 59,00 80,00
Þorskur, sl. 63,077 91.84 88,00 101,00
Þorskur, ósl. 0,059 77,00 77,00 77.00
Ufsi 30,338 43,51 41,00 47,00
Undirmál 6,873 84.92 54,00 87.00
Vsa.sl. 8,068 107,48 91,00 137,00
Ýsa.ósl. 0,697 110,36 110,00 111,00
Fiskmarkaður Hafnarfjarðar
6. desember seldust alls 17,513 tonn.
Vsa, ósl. 1,587 77.98 50,00 87,00
Ufsi 0,279 47,00 47.00 47.00
Skötubörð 0,026 138,00 138,00 138.00
Smár, þorskur 1,265 73,00 70,00 76.00
Steinbítur 0,255 63,00 63,00 63,00
Keila 0,149 42.84 40,00 43,00
Karfi 0,152 25.00 25,00 25,00
Vsa 3,015 127,34 89,00 130,00
Þorskur 7,378 101,43 88,00 106,00
Skata 0,023 79,00 79,00 79,00
Lúða 0,361 287,70 280,00 320.00
Langa 0,878 70.00 70,00 70,00
Keila.ósl. 2,145 40,00 40,00 40,00
Fiskmarkaður Suðurnesja
6. desember seldust alls 18,605 tonn.
Undirmál. 0,030 70,00 70,00 70,00
Vsa 5,869 132,01 74,00 141,00
Keila 0,850 42,59 40,00 44,00
Ufsi 1.500 48,00 48,00 48,00
Þorskur 8,989 90,78 77,00 100,00
Lúða 0,750 391,41 375,00 400,00
Langa 0,617 70,00 70,00 70,00
Endurski
í skam