Dagblaðið Vísir - DV - 12.02.1991, Page 25

ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 1991.
25
Lífsstíll
Bensínverð á íslandi:
í miðjum hópi
Evrópulanda
Landinn hefur löngum kvartað
undan háu bensínverði hér á landi
og fmnst ríkið leggja óhóflega mikia
skatta á bensín sem hleypa upp verð-
inu. Vel má vera að skattar ríkisins
á bensín séu háir. Hitt er staðreynd
að ísland er ekki lengur í hópi þeirra
landa í Evrópu þar sem bensínverðið
er hæst.
Ítalía er með langhæsta bensín-
verðið í Evrópu, en þar'kostar lítrinn
af súperbensíni 75 krónur. í landinu
þar sem verðið er lægst, munar
helming, sé borið saman við Ítalíu.
Bensín er ódýrast í Lúxemborg en
þar kostar lítrinn af blýlausu 36
krónur og lítrinn af súperbensíni 40
krónur.
Danmörk er eina landið af Norður-
löndunum þar sem bensín er ódýrara
en á íslandi. Bensín er dýrast í Nor-
egi af fyrrnefndum löndum, og jafn-
framt næstdýrast allra landa Evr-
ópu. Segja má að ísland sé frekar í
hærri kantinum miðað við önnur
Evrópulönd. Athuga ber að allar töl-
urnar í töflunni hér til hliðar eru
námundagildi, það er að segja rúnn-
aðar af í hálfa eða heila krónu.
ÍS
Bensínverðið í Vestur-Evrópu
ÍSLAND
HOLLAND
NOREGUR
SVlÞJÓÐ
FINNLAND
Blýl. 58
Súper 61
Blýl. 53
Súper 55,50
Blýl. 63
Súper 69
Blýl. 63,50
Súper 66,50
Blýl. 63
Súper 68,50
ENGLAND
- > ■
:
ÞYSKALAND
AUSTURRlKI
SPÁNN
FRAKKLAND
SVISS
Blýl. 50
Súper 52,50
ÍRLAND
Blýl. 60
Súper 61
BELGfA
Blýl. 50
Súper 53,50
LUXEMBORG
Blýl. 36
Súper 40
PORTÚGAL
Blýl. 58,50
Súper 63
Blýl. 55,50
Súper 57
Blýl. 43
Súper 46,50
Blýl. 72
Súper 75
Blýl. 44
Súper 47
DANMORK
Blýl. 51,50
Súper 58.50
Blýl. 52
Súper 51,50
Blýl. 43,50
Súper 47,50
fTALfA
GRIKKLAND
Blýl. 45
Súper 48,50
Vátryggingar
póstsendinga
Póstur og sími og Tryggingamið-
stöðin hafa gert með sér samkomulag
um að sérstakar vátryggingar fyrir
böggla, ábyrgðarsendingar og EMS-
forgangspóst, verði seldar á öllum
pósthúsum. Nú geta þeir sem vilja
tryggt póstsendingar sínar.
Hægt er að tryggja sendingarnar
fyrir allt að 150 þúsund krónur. Ið-
gjaldið fer eftir vátryggingarupphæð,
frá 300 til 500 krónur. Prentaö hefur
verið sérstakt tryggingarskírteini
fyrir þessa þjónustu og sér af-
greiðslufólk um að fylla það út að
beiðni tryggingartaka. Með þessu er
reynt að minnka fyrirhöfn þeirra
sem vilja kaupa sérstaka tryggingu
fyrirpóstsendingarsínar. ÍS
í dag er ekki óliklegt að einhver eti sig mettan af þessu góðgæti, saltkjöti, baunum, rófum, lauk og pylsum.
Verðkönnun á saltkjöti, baunum og rófum:
Mikill verðmunur
V V __
á milli verslana
veri er með lægsta kílóverðið á baun-
um. Kjörbúð Hraunbæjar og Kjöt-
borg Asvallagötu eru með nokkru
hærra verð á samanburðartegund-
unum.
Telja verður eðlilegt að minni
verslanir séu með eitthvað hærra
verð heldur en stórmarkaðirnir og
stærri verslanir, en athygli vekur þó
hversu miklu munar á kílóverði á
rófum. Munur á hæsta og lægsta
verði á saltkjöti í könnuninni var
36%. Munur á hæsta og lægsta verði
á baunum var 156%. Munur á hæsta
og lægsta verði á rófum var enn
meiri eða 169%.
ÍS

Verslun Saltkjöt Rófur Baunir
Hagkaup 429 kr. kg 45 kr. kg 152 kr. kg
Mikligarður 448 kr. kg 44 kr. kg 216 kr. kg
Bónus 399 kr. kg 43,50 kr. kg 122,50 kr.kg
Fjarðarkaup 430 kr. kg 44 kr. kg 140 kr. kg
Austurver 480 kr. kg 79 kr. kg 85 kr.kg
Kjötborg, Ásvallagötu 527 kr, kg 98 kr. kg 218 kr. kg
Kjörbúð Hraunbæjar 543 kr, kg * 117 kr. kg 186 kr. kg
•
í dag er sprengidagur og þá er til
siðs að borða yfir sig af saltkjöti og
baunum. Samkvæmt gömlum sið,
sem fyrr á tímum var í heiðri hafður
hér á landi, var sprengidagur síðasti
dagurinn sem neyta mátti kjöts áður
en fasta hófst. Sú fasta stóð fram að
páskum og því varð fljótt vinsælt að
borða yfir sig af kjöti, fyrir magra
daga föstunnar.
íslendingar halda enn fast við þann
sið að borða yfir sig af saltkjöti og
baunum á þessum degi. Hins vegar
fer minna fyrir því að menn fasti á
sjálfri fóstunni. En hvað skyldi kosta
í matinn á sprengidaginn? Blaða-
maöur Neytendasiðu gerði verð-
könnun á saltkjöti, rófum ogbaunum
í sjö verslunum. Miðað er við kíló-
verð. Niðurstöðuna má sjá á með-
fylgjandi töflu.
Verslunin Bónus er með lægsta
Neytendur
verðið á saltkjöti og rófum. Munur á
kílóverðinu á rófum er þó varla
marktækur á milli verslana Bónuss,
Hagkaups, Fjarðarkaupa og Mikla-
garðs. Matvöruverslunin í Austur-
Kjötát á sprengidag:
Sprengidagur er úr kaþólskum
siö, síðastí dagurinn sem borða
mátti kjöt áður en langafasta skall
yfir. Það hefur í aldaraðir verið sið-
ur hér á landi aö boröa yfir sig af
kjötmeti á þessum degi. Elstu dæmi
um þennan sið úr heimpdum eru
úr orðabók Jóns Ólafssonar
Grunnvíkings sem er liklega frá
árinu 1735.
í þeirri bók heldur Jón því fram
að orðið „sprengikvöld" sé alþýðu-
orð um meiri háttar matarveislu.
Af því raá ráða að siðurinn var al-
mennur hér á landi. Þó er talið aö
hann hafi farið að breiðast út mun
fyrr, eða eftir miðja ijórtándu öld.
Fátt er um skrifuð rit frá þeím tíma,
og það gæti veriö ástæðan fyrir því
að dagsins er ekki getið í heimild-
um fyrr.
íslendingar viröast abnennt álíta
að nafn dagsins sé dregið af því að
landsmeim eti yfir sig af kjöti svo
við liggi aö þeir springi. Sennilega
er oröið þó ekki dregið af því en
sprengidagur náði hér samt fót-
festu.
Hitt er öllu líklegra, eins og Árm
Björnsson þjóðháttafræðmgur hef-
ur bent á, að sprengidagur sé dreg-
ið af þýska orðinu „Sprengetag".
Sprengetag var dagur í kaþólskum
sið þegar vigðu vatni var stökkt
yfir söftiuð og matvæli. Sprengetag
var að þýskum sið á svipuðum tima
á árinu og sprengidagur er nú el’tir
íslensku almanaki. Árni Björnsson
hefur fært rök fyrir því að orðið
hafi borist lungað til lands með
Hansakaupmönnum sein voru tíðir
gestir hér á landi á 16. og 17. öld.
Aimennt er talið aö þessi skýring
sé sennilegust um uppruna nafns-
ins „sprengidagur". Hins vegar var
ekki alltaf borðað saltkjöt og baun-
ir á þessum degi heldur ýmiss kon-
ar kjöt eins og hangikjöt, nauta-
kjöt, pylsur. Saltkjötið hefur hins
vegar verið að vinna á. Núoröið
setja menn samasemmerki á milli
saltkjöts og bauna annars vegar og
sprengidags hins vegar.