Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.1991, Side 13

MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 1991.
13
Við krefjumst þjóðaratkvæðagreiðslu
„Kannski að afla að ígildi tveggja skuttogarakvóta fylgi fjárfestinga- og
kauparéttur á íslandi til handa erlendum fyrirtækjum?"
Lögfræðingur, er starfar hjá Fé-
lagi íslenskra iðnrekenda, skrifar í
Morgunblaðinu (13.6.) að það verði
að teljast mikill misskilningur að
evrópska efnahagssvæðið sér for-
salur að EB, eins og margir halda
fram. Um þetta segir Þröstur Ólafs-
son, hagfræðingur, EES-sinni og
aðstoðarmaður utanríkisráðherra
í sama blaöi: „... að EES væri auð-
veldasta leiðin til aö aðlagast Evr-
ópu og að allar aðrar leiðir væru
mjög torfærar" (20.6). Við sem ekki
viljum „aðlagast Evrópu", samein-
ast henni eða neyðast til þess að
ganga í ríkjabandalag, heldur fyrst
og fremst eiga tvíhhða viðskipti og
samskipti við Evrópuríki trúum
ekki hveiju sem er. Líklega trúum
við horíki lögfræðingnum né hag-
fræðingnum. Líklega leggjum við
bara sjálfstætt mat á EES og EB
og segjum: - Hvort tveggja felur í
sér slíka takmörkun sjálfræðis að
stoðum verður smám saman kippt
undan fullveldi landsins.
Rökin eru fjölmörg og hafa verið
tíunduö, t.d. í greinum Hannesar
Jónssonar, Jóhannesar S. Snorra-
sonar, Magnúsar Norðdahl, Krist-
ínar Einarsdóttir o.fl. í umræddu
dagblaði. Meðal annars hafa menn
fett fingur út í 1400 forskriftir um
efnahagsmálin og lagabálk sem er
6-7 sinnum gildari en allt íslenska
lagasafnið. Um þetta segir lögfræð-
ingurinn í grein sinni: „Auövitað
(!) er það skilgreiningaratriði hvað
átt er við með yfirþjóðlegu valdi. í
öhu falh má fullyrða að EES feli
frekar í sér samþjóðlegt vald.
Samningurinn verður býsna vel (!)
afmarkaður og hið samþjóðlega
vald felst í því að framfylgja reglum
hans (!), en þær hafa allar þátttöku-
þjóðirnar samþykkt fyrirfram (það
bætir innihaldið!). I þessu felst
mikill kostur fyrir smáþjóð eins og
ísland (!).“ Svigamál er mitt.
Þetta er væntanlega lögfræðin
sem aðlagar þjóðina að Evrópu.
KjaUarinn
Ari Tr. Guðmundsson
jarðfræðingur
Svo er það kansl-
arinn fyrrum
Það hafa lengi verið hugsjónir
íhaldsmanna (með undantekning-
um) og krata í stórveldum Evrópu
að sameina helst alla álfuna undir
forystu öflugustu ríkjanna og
öflugustu fyrirtækjanna er mörg
hver hafa miklu meiri veltu en
nemur öllum fjárlögum ísl. ríkis-
ins. Willy Brandt er jafnheitur tals-
maður þessa og Mitterrand en til
þeirra hafa margir íslenskir stjórn-
málamenn á sama væng sótt sér
hugmyndastyrk. Kanslarinn fyrr-
um segir EB tryggja smáþjóðunum
sömu völd og sömu áhrif á fram-
vindu mála (og skiptingu gæöanna,
gleymdi hann þeim) og stóru aðild-
arríkjunum. Ekki útskýrði hann
hvernig það gerist. Líklega var það
jafnréttið og þessi trygging sem
rústaði stóran hluti dansks málm-
iðnaðar (hann var „óhagkvæmur")
og kom í veg fyrir að dönsk meng-
unarlög næðu að minnka sóöa-
skapinn í hafinu allt um kring
smáþjóðina. Það eru líklega völd
íra sem viðhalda versnandi og
mesta atvinnuleysi i norðanverðri
Evrópu, á írlandi. Austurríkis-
menn eru að tapa sínum þungaiðn-
aði, bændur flosna upp og gerast
„ferðaþjónustutæknar" vegna þess
að landsmenn þeirra vilja það og
tryggja framgang mála í Brussel.
Willy Brandt veit að það er meiri-
hlutastefna í EB að hafa jaðarsvæði
sem hráefna- og orkulindir, flár-
festingasvæði og ferðaslóðir. Þann-
ig er ísland skoðað í gegnum papp-
írsflóðið í Brussel og þannig er litið
til hluta af Austur-Evrópu. Á þess-
um svæðum, þar sem einkum búa
smáþjóðir, er ekki alþýða manna
sem ræður framtíð sinni, heldur
fólk sem verður að þiggja fé úr „fá-
tækrasjóði" en sér á eftir auðinum
til miðsvæðisins; gullna þríhyrn-
ingsins London-Frankfurt-Milanó-
London. Þetta viljum við ekki og
það þarf ekki Willy Brandt til þess
að reyna að draga fjöður yfir allt
þetta með orðum um gildi og völd
smáþjóða í EB. Danskir ráðamenn
vilja nú þegar að EB falli frá
markmiði sínu um sambandsríkið
mikla.
Grænlenskur fiskur
fyrir fullveldið
íslenskir ráðamenn vilja leysa
einn hnútinn sem myndast hefur á
þráðinn milli EFTÁ-ríkjanna og
EB-ríkjanna með því að samþykkja
gagnkvæmar veiöiheimildir. Eins
og þær séu einhver nýlunda. Þarf
aðeins 30 þúsund tonn af loðnu sem
EB kaupir af þriðja aðila, Græn-
landi, til þess að EB-fyrirtækjunum
og íbúunum séu heimil hér öll
umsvifin er lagabálkarnir í Brussel
heimila. Eða er verið aö blása upp
einhverja blöðru kringum fisk-
veiðimálin til að fólk taki ekki eftir
öllu sem fylgir? Kannski að afla að
ígildi tveggja skuttogarakvóta fylgi
fjárfestinga- og kauparéttur á ís-
landi til handa erlendum fyrirtækj-
um? Veit ekki einhver eitthvað um
það; t.d. Eyjólfur Konráð, og upp-
lýsir segjum íslenska sjómenn um
það.
Það er vinsælt hjá EB-sinnum að
tala um að aðrir en þeir vilji halda
landinu aftur í forneskju. Hverju
er svo sem hægt að svara slíkum
þéttingsrökum? Ef tímar flölþjóða-
risa eru framtíðin og framfarir fel-
ast í að hræra nú enn duglegar í
fátækrasúpunni í Evrópu sem hef-
ur ekki minnkað eftir stofnun EB,
heldur súrnað, er svo sem sama
hvað skynsemin er kölluð.
Hitt er alveg víst að ef svo illa fer
að íslenska ríkisstjórnin og flokkar
sem að henni standa leyfa sér að
undirrita EES-samninginn, er það
stjórnarskrárréttur fólks að krefj-
ast þjóðaratkvæðagreiðslu um
hann og langs undirbúningstíma
að henni. Lýðveldið var stofnað eft-
ir slíka skoðanakönnun og það fer
vel á því að mylja undan því ef
meirihuti landsmanna samþykkir
undirritun samningsins. En svo
væri það auövitaö (eins og lögfræð-
ingurinn segir) stórglæsilegt og
lýðveldisforkólfunum sæmandi að
hafa bullandi meirihluta fyrir því
að hafna EES-samningnum. Og
auðvitað þyrfti að hafa Alþingi sem
þorir að fara eftir niðurstöðum at-
kvæðagreiðslunnar. Síðast en ekki
síst væru tilþrif í því aö hafa for-
seta sem aðeins fullgildir lög er
ekki skerða fullveldi landsins sem
fólk treysti honum til að vera full-
trúi fyrir.
Ari Trausti Guðmundsson
„Ef tímar fjölþjóðarisa eru framtíðin
og framfarir felast í að hræra nú enn
duglegar í fátækrasúpunni í Evrópu,
sem hefur ekki minnkað eftir stofnun
EB, heldur súrnað, er svo sem sama
hvað skynsemin er kölluð.“
Herseta í hálf a öld
„Fyrsta Keflavikurgangan var farin 19. júní 1960 og síðan hafa verið
gengnar tíu göngur."
Á þessu sumri eru liðin 50 ár síð-
an bandarískur her kom til lands-
ins þann 7. júlí 1941. Enn er ekkert
fararsnið á bandaríska herliðinu
og íslensk stjórnvöld hafa ekki sýnt
nein merki um að þau haii í hyggju
að binda enda á veru þess hér.
Allan síðasta áratug höfum við
orðið vitni að gífurlegri vígvæð-
ingu. Nægir þar að nefna endurnýj-
un og stóraukningu flugflota hers-
ins, nýjar ratstjárstöðvar, olíuhöfn
í Helguvík svo aðeins fátt eitt sé
talið. Þessum framkvæmdum er að
ljúka en á sama tíma hafa aðstæður
í heiminum líka gerbreyst þannig
að hemaðarplönin sem lágu til
grundvallar þessum mannvirkjum
eru nú orðin úrelt.
Breytingar
Þíðan sem hófst í samskiptum
stórveldanna um miðjan níunda
áratuginn hefur gert það að verk-
um að forsendur vígbúnaðarkapp-
hlaupsins eru brostnar. Það er eng-
inn óvinur lengur. í kjölfar leið-
togafundarins í Reykjavík haustið
1986 voru stigin stór skref í átt til
afvopnunar í Evrópu.
Stórveldin gerðu samning um að
taka niður meðaldrægu flaugarn-
ar, sem hafði verið mótmælt kröft-
uglega með fjöldamótmælum um
alla Evrópu frá því að ákveðið var
að setja þær upp um 1979. Því fylgdi
svo áframhaldandi afvopnun, bæöi
einhliða og samkvæmt samning-
um.
Breytingarnar í Austur-Evrópu,
upplausn Varsjárbandalagsins, og
sú staðreynd að Sovétríkin eru
ekki lengur stórveldi á heimsmæli-
kvarða heldur ríki sem stendur á
brauðfótum, hefur leitt af sér meiri
breytingar sl. fimm ár en nokkur
KiaUariim
Ingibjörg Haraldsdóttir
formaður miðnefndar Samtaka
herstöðvaandstæðinga
hefði getaö séð fyrir. Verið er að
loka herstöðvum um allan heim.
Sovéski herinn er farinn frá Tékkó-
slóvakíu og Ungverjalandi og um
tvö hundruð þúsund bandarískir
hermenn eru á förum frá Þýska-
landi.
Breytinganna sér einnig stað hér
norðurfrá þó í minna mæh sé. Sem
dæmi má nefna að aðeins var flo'gið
í veg fyrir 45 sovéskar herflugvélar
við landið árið 1990 á móti 170 árið
1985. Umferð sovéskra kaíbáta um
hafsvæðið umhverfis ísland er nær
engin skv. fréttabréfi Öryggismála-
nefndar. Bandaríkin hafa líka
dregið verulega úr vígbúnaði sín-
um á höfunum. Sóknarstefnu Re-
agans var lagt í sparnaðarskyni.
Hætt var við að byggja herflugvöll
fyrir Nató i Aðaldal og hafinn er
samdráttur í herstöðinni í Keflavík
bæði í mannafla og tækjum.
Engin nothæf plön
Þessara breytinga hefur lítt orðið
vart í íslenskri stjórnmálaumræðu.
í kosningunum í vor var eftirtekt-
arvert að flokkarnir minntust
varla á herstöðvamálið. Hefur
þetta sjaldan verið eins áberandi
og nú. Samdrátturinn sem orðið
hefur í herstöðinni er alfarið verk
Bandaríkjahers sjálfs og reyndar í
óþökk íslenskra stjórnvalda, sem
sendu skósvein sinn bónarveg til
Bandaríkjanna nú í byrjun árs til
að reyna aö hindra að fækkað yrði
í starfsliðinu hjá hernum.
Engin nothæf plön liggja fyrir um
uppbyggingu atvinnulífs á Suður-
nesjum þegar herinn fer og íslensk-
ir stjórnmálamenn hafa ekkert
rætt um fyrstu skrefin til þeirrar
framtíðar, að ísland verði herlaust
og hlutlaust. Eftir hálfrar aldar
hersetu virðast þeir hræðast þá
staðreynd að sá dagur kunni að
koma að herveldið þurfi ekki leng-
ur á íslandi að halda og kalli lið
sitt heim.
Keflavíkurganga
Samtök herstöðvaandstæðinga
hafa ákveðið að reyna að ýta við
stjórnmálamönnum og almenningi
í þessu máli og nota til þess 30 ára
gamla leiö: Keflavíkurgöngu.
Fyrsta Keflavíkurgangan var farin
19. júní 1960 og síðan hafa verið
gengnar tíu göngur undir kjörorð-
inu um herlaust, hlutlaust land.
Með Keflavíkurgöngu sem farin
verður undir kjörorðinu: „í átt til
afvopnunar" undirstrikum við það
að ef við íslendingar viljum teljast
friðarins fólk hljótum við að beita
okkur fyrir því að herstöðinni á
Miðnesheiði verði lokað.
Við getum ekki beðið eftir því að
herinn hrekist á brott vegna eld-
goss eins og reyndin hefur orðið á
Filippseyjum. Hér er einnig um
umhverfisvernd að ræða því gífur-
leg mengun fylgir herstöðinni,
bæði mengun jarðvegs og and-
rúmslofts. Fram hafa komið áætl-
anir um að haldin veröi heræfing
hér á landi í sumar, „Norðucvík-
ingur 91“, sem yrði hhðstæð heræf-
ingunni sem hófst á þjóðhátíðar-
degi íslendinga 1989. Það er því
nauðsynlegt að friðarsinnar hér á
landi láti til sín heyra. Gangan
verður laugardaginn 10. ágúst
næstkomandi og hafa samtökin nú
opnað skrifstofu að Þingholtsstræti
6 þaðan sem undirbúnsigi verður
stjórnað. Hann er nú að hefjast af
fullum krafti og er mikil þörf fyrir
sjálfboðaliða. Ég vil hvetja alla þá
sem vilja leggja sitt af mörkum til
friðar í heiminum að koma til liðs
við samtökin til að vinna sem best
að þessu verkefni.
Ingibjörg Haraldsdóttir
„Samdrátturinn sem orðið hefur 1 her-
stöðinni er alfarið verk Bandaríkjahers
sjálfs og reyndar í óþökk íslenskra
stjórnvalda,..