Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1992, Síða 14

14
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RViK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
PrentunrÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
77/ varnar genginu
Hagfræðingar á vegum aðila vinnumarkaðarins hafa
reiknað út líkleg áhrif gengisfellingar, allt frá um 5 pró-
sent gengisfellingu krónunnar upp í jafnvel 20 prósent.
Gefið var, að niðurstöðurnar sýndu, að verðbólgan færi
af stað og höfuðstóll erlendra lána stórhækkaði. For-
svarsmenn Vinnuveitendasambands og Alþýðusam-
bands eru ekki meðmæltir gengisfellingu, heldur skuli
leitað annarra leiða. Þó eru uppi sterkar kröfur um
gengisfellingu, meðal annars frá forystu útvegsmanna.
Nýafstaðið fiskiþing „útilokar ekki, að óhjákvæmilegt
verði að lækka gengi krónunnar“.
Fiskiþing leggur eins og aðrir mesta áherzlu á lækkun
kostnaðar sjávarútvegsins. Það sé vænlegasta leiðin til
þess, að atvinnulífið hfi af þann vanda, sem við er að
glíma, og til þess að tryggja, að atvinnuástand geti orð-
ið sæmilegt, eins og þar segir. Hins vegar sé ljóst, að
um svo geigvænlegar fjárhæðir sé að ræða, að tvísýnt
sé, að niðurfelling skatta og lækkun þjónustugjalda
nægi, að sögn fiskiþings. Þess vegna kunni að vera nauð-
synlegt að leita fleiri leiða.
Mönnum er yfirleitt ljóst, að gengi krónunnar verður
ekki varið, nema öflugar aðgerðir komi til. Um þær er
nú leitað samstarfs. Bæta þarf samkeppnisstöðu at-
vinnuveganna, og það verður því aðeins gert, að launa-
og verðlagsbreytingar innanlands verði minni en í við-
skiptalöndum okkar nú og á næsta ári. Skráð gengi
krónunnar yrði þannig varið með þvi að raungengið
lækkaði, sem sé samkeppnisstaðan batnaði með lækkun
kostnaðar hér á landi.
Fast meðalgengi krónunnar hefur verið meginfor-
senda stöðugleikans í verðlagsmálum, sem hér hefur
ríkt að undanfömu. En hið skráða gengi stenzt ekki
öllu lengur að því er tekur til stöðunnar í sjávarútvegi,
sem á næsta ári verður rekinn með 8 prósent tapi sam-
kvæmt Þjóðhagsstofnun. Fall pundsins kemur einnig
illa við okkur, og það hvetur til gengislækkunar. Enginn
vafi er, að það stefnir í, að skráð gengi krónunnar verði
fellt innan tíðar, náist ekki fljótlega samkomulag um
aðgerðir til að draga úr kostnaði atvinnulífsins. Þetta
er rætt opinskátt. Steingrímur Hermannsson sagði í
umræðum fyrir skömmu, að „leiðrétta“ yrði gengið, sem
væri vægast sagt afar veikt. Skrá ætti gengið „rétf ‘ til
stuðnings atvinnu og atvinnuvegum. Talsmenn ríkis-
stjórnarinnar hafa andmælt þessu.
Sá er háttur ráðherra í öllum löndum að hafna öllu
tali um hugsanlega gengisfelhngu fram í rauðan dauð-
ann. Annað finnst þeim ekki ábyrgt í ljósi þeirra gífur-
legu hagsmuna, sem um ræðir. Þetta gerist einnig hér
eins og til dæmis um þessar mundir. Ríkisstjórnin virð-
ist ætla sér að varðveita gengið, en stefna stjórnarinnar
í efnahags- og atvinnumálum er á fallanda fæti. Æskileg-
ast væri að sjálfsögðu, að samstaða næðist í þjóðfélaginu
um að komast hjá gengisfelhngu, verðbólgu og skulda-
aukningu af hennar völdum.
Umræður um breiða samstöðu hér á landi til að rétta
við atvinnulífið taka að miklu leyti mið af samkomu-
lagi, sem nýlega varð í Svíþjóð milli stjómar og stjórnar-
andstöðu um að skera niður útgöld ríkisins og létta
álögum af atvinnurekstri. Þetta var tahn eina færa leið-
in til að halda uppi gengi sænsku krónunnar í þeim
sviptingum, sem verið hafa að undanfömu.
Við getum reynt leiðir „þjóðarsáttar“, en tíminn er
naumur og gengislækkunarkröfurnar vaxandi.
Haukur Helgason
LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1992.
Dómsmálaráðu-
neyti, CIA og FBI í
hár saman út aC
írakshneyksli
Hver eftir annan flaska banda-
rískir forsetar á því hvemig þeir
flækja Bandaríkin í mál landanna
við Persaflóa. Jimmy Carter átti
sér ekki viðreisnar von eftir að
bandaríska sendiráðsfólkið í Te-
heran var tekiö í gíslingu. Ronald
Reagan fyrirgerði virðingu og
áhrifum eftir að Íran-Contra
hneykslið varð uppskátt. Og þegar
verst gegnir fyrir George Bush í
erfiðri kosningabaráttu berast
böndin að honum og nánustu sam-
starfsmönnum hans að hafa reynt
að hindra rannsókn á ólöglegu fjár-
streymi frá Bandaríkjunum til aö
efla vígbúnað Saddams Husseins í
frak og leitast við að afvegaleiða
sakamálsrannsókn svo að maður
yrði þar dæmdur fyrir ranga sök.
Einmitt þegar Bush er um hálfum
öömm tug prósenca á eftir Bili
Chnton í skoðanakönnunum á fylgi
við forsetaefni fyllast bandarískir
fjölmiölar af fregnum af illvígum
átökum milli æðstu manna ekki
þýðingarminni stofnana en dóms-
málaráðuneytisins, leyniþjón-
ustunnar CLA og alríkislögregl-
unnar FBI þar sem hver reynir að
bjarga eigin skinni og ýta sök yfir
á hinn. Um það er að tefla hver
hafi leynt gögnum fyrir saksóknur-
um og þingnefndum, gefið villandi
eða rangar upplýsingar og þar fram
eftir götuniun. Og við það vakna
spumingar um yfir hvað hafi átt
að hylma og hver hafi gefið fyrir-
mæhn um aö virða réttar starfs-
reglur að vettugi og jafnvel bijóta
lög til að hindra að óþægilegur
sannleikur yrði leiddur í ljós.
Fréttaskýrendur eru famir að
halda því blákalt fram að fmm-
kvæði að slíku framferði löggæslu-
stofnana hafi ekki getað komið frá
öðram en æðstu stjómvöldum.
Upphaf málsins er að 4. ágúst
1989 lögðu menn frá FBI hald á
skjöl útibús ítalska ríkisbankans,
Banca Nazionale del Lavoro í Atl-
anta í Georgíu. Varð það gert að
ábendingu tveggja starfsmanna
bankans. Við athugun á skjölum
bankans kom í ljós að hann hafði
annast stórfeUt fjárstreymi til
stjómvalda í írak, alls yfir fjóra
miUjarða doUara í beinum lánum
og lánsábyrgðum. Á yfirborðinu
vom lánin veitt tíl að fjármagna
sölu á bandarískum komvömm til
íraks og var því mikUl hluti þeirra
með útflutningsábyrgð ríkissjóðs
Bandaríkjanna.
í febrúar í fyrra var mál höfðað
gegn útibússtjóra ítalska bankans
í Atanta, Christopher P. Drogoul.
Hann var ákærður fyrir að hafa
svikið fé af aðalbankanum í Róm.
í sumar ákvaö sakbomingurinn að
játa sekt sína en það hefði þýtt að
rannsókn málsins næði ekki lengra
og dómari fjallaði um það án kvið-
dóms. En við yfirferð gagna máls-
ins vöknuðu gmnsemdir hjá alrík-
isdómaranum sem fékk það til
meðferðar. Hann komst að þeirri
niðurstöðu að óhugsandi væri að
menn í ítalska aðalbankanum eða
bandaríska bankaeftirlitið hefðu
ekki komist á snoðir um svona
stórfeUd viðskipti.
Þar á ofan kom á daginn að emb-
ættismenn, bæði í dómsmálaráðu-
neytinu í Washington og Hvíta hús-
inu, höfðu haft afskipti af rannsókn
málsins. Dómsmálaráðuneytið
bannaði tíl dæmis saksóknuram í
Atlanta að senda menn til Ítalíu að
kanna vitneskju yfirstjómar BNL.
í júlí fór meirihluti dómsmála-
nefndar fuUtrúadeUdar Banda-
ríkjaþings fram á að William Barr
dómsmálaráðherra skipaöi óháðan
setudómara tíl að rannsaka málið.
Hann neitaði.
Marvin H. Shoop, dómari í Atl-
anta, hélt sinni athugun áfram.
Hann bað saksóknara að sýna fram
á að Drogoul einn væri sekur og
engin leyniþjónusta tengdist mál-
inu. Dómsmálaráðimeytið ritaði
CIA og bað um bréf í þá vem. Það
bréf er enn með leyndarstimpli en
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
ráðuneytið bað um annað bréf sem
unnt væri að senda dómaranum
og birta síðan.
En við það fengu menn hjá CIA
eftirþanka. Allt í einu þóttust þeir
hafa fundið ný gögn sem segöu aUt
aðra sögu en þeir höfðu tjáð í fyrra
bréfi. Henry Gonzales, formaður
bankamálanefndar FulltrúadeUd-
ar, skýrði frá meginefni nýrrar
skýrslu CIA á deUdarfundi 14. sept-
ember í haust. Þar er upplýst að
írakar báðu snemma um staðfest-
ingu yfirmanna BNL í Róm á lána-
samningum, fengu samþykki
þeirra og undirritanir fóra síðan
fram í Róm.
Með þessu var málatUbúnaður
dómsmálaráðuneytisins gegn
Drogoul falhnn um sjálfan sig og
ráðuneytið því uppvíst að því að
klína á hann sök sem varðað gat
áralöngu fangelsi, ábyrgðin var
ekki hans heldur yfirboöaranna.
Maðurinn tók aftur játningu sína
og Shoob dómari úrskurðaði sig frá
máhnu. í fimmtán síðna hvassyrt-
um úrskurði segir hann: „Ljóst er
aö á æðstu stöðum í dómsmála-
ráðuneyti Bandaríkjanna, utanrík-
isráöuneytinu, landbúnaöarráðu-
neytinu og hjá leyniþjónustustofn-
unum vom teknar ákvaröanir um
að móta þennan málarekstur og að
legið hefur verið á vitneskju gagn-
vart saksóknurum á staðnum.. .til
að stýra saksókninni."
í fyrstu viku þessa mánaðar kom
upp hálfopinbert rifrildi milh yfir-
manna í CIA og dómsmálaráðu-
neytinu. Leyniþjónustumenn
kváðust hafa óskað að breyta fyrra
bréfi sínu til ráðuneytisins í ljósi
frekari gagnaöflunar en ráðuneyt-
ismenn hafi fengið sig til að gera
þetta ekki. Ráðuneytismenn þræta
fyrir slíkt.
Á laugardag í fyrri viku kunn-
gerði yfirmaður alríkislögreglunn-
ar, FBI, að hann hefði fyrirskipað
rannsókn á meðferð dómsmála-
ráðuneytisins á skjölum frá CIA
sem mál BNL vörðuðu. Mánudag-
inn á eftir létu menn í ráðuneytinu
berast til fréttamanna að þar væri
hafin sakamálarannsókn á hendur
Sessions fyrir misnotkun á opin-
bem fé og fleiri sakargiftir.
Formenn þingnefnda hafa enn
krafist að Barr dómsmálaráðherra
skipi óháðan setudómara en hann
þverskahast. Em því horfur á að
annaðhvort dómsmálanefnd eða
leyniþjónustunefnd öldungadehd-
ar hefji þingrannsókn á málavöxt-
um.
Spumingamar, sem vaknað hafa,
að sögn Jims Hoaglands hjá Was-
hington Post eru meðal annars
þessar: Var bankaeftirlitinu skipað
frá og með 1987 að láta fjárstreymið
frá BNL th íraks afskiptalaust af
, ,þj óðaröryggisástæðum", það er
vegna aðildar CLA? Var ítahustjórn
fengin til að láta nota BNL th að
koma bandarísku fjármagni til ír-
aks meðan stjórnir Reagans og
Bush unnu aö því að efla hemaðar-
mátt Saddams Husseins gegn íran?
Svo mikið er víst að minnst af
bandaríska korninu fór til íraks,
skipsfarmamir vom seldir til
Austur-Evrópulanda og Arabaríkja
og vopn keypt fyrir andvirðið.
Reikninginn greiða svo bandarísk-
ir skattborgarar að mestu, vegna
ríkisábyrgðarinnar.
Magnúst T. Ólafsson
Robert Gates, yfirmaður CIA, þóttist ekkert vita um hvers vegna undir-
menn sínir hefðu gerst tvísaga þegar þingnefndarformaður krafði hann
sagna. Símamynd Reuter