Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1992, Qupperneq 28

28
LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1992.
LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1992.
37
Forsetakosningamar í Bandaríkjunum á þriöjudaginn:
Tvaer kynslóðir takast á
„Bill Clinton veit aö hann þarf að
hamra járnið meðan það er heitt. Það
verður því mikil tiltekt í Hvíta hús-
inu þegar Clinton kemur til valda.
Þetta er fyrsta tækifæri okkar kyn-
slóðar til að stjóma og víkja gömlu
mönnunum frá,“ segir Bruce Reed,
einn fremsti ráðgjafi Clintons í for-
setakosningunum.
Þessi orð lýsa í fyrsta lagi bjartsýn-
inni sem ríkt hefur í herbúðum Clint-
ons fram á þennan dag. Svo kann að
fara að Reed og aðrir stuðningsmenn
sjái drauminn verða að engu næst-
komandi þriðjudag því George Bush
er ekki eins auðsigraður og lengi leit
út fyrir.
Hins vegar sýnir þetta að menn
ætlast til að Clinton gangi skörulega
til verks komist hann í Hvíta húsið.
Það er gömul reynsla úr stjómmál-
unum að nýir menn verða að láta
hendur standa fram úr ermum fyrstu
Forsetakosningarnar í Bandaríkjunum
— niðurstöður skoðanakannana Gallup fyrir CNN-fréttastofuna —
30. sept.
25. okt. 30. okt.
mánuðina sem þeir eru í embætti því tímabilið líður án þess að nokkrar
annars fer allt í útideyfur og kjör- breytingar verði.
Bill Clinton:
Munaðarleysingi
á leið í Hvíta húsið
Bill Clinton er fæddur í Hope,
smábæ í Arkansas, 19. ágúst árið
1946 og yrði því fyrsti forseti
Bandaríkjanna af eftirstríðsára-
kynslóðinni.
Fullt nafn: William Jefferson
Blythe IV.
Foreldrar: Faðir hans hét Roger
Chnton en hann lést áður en sonur-
inn fæddist. Bill tók upp eftimafn
föður síns á unglingsárum en
Blythe er eftimafn stjúpa hans.
Móðir Chntons er Virginía Kel-
ley, 69 ára gömul og fjórgift. Æsku-
ár hans voru mjög erfið og heimilið
lengi í hálfgerðri upplausn vegna
óreglu. Roger, yngri bróðir hans,
hefur setið í fangelsi fyrir auðgun-
arbrot og hann er eiturlyfjasjúkl-
ingur. Liðsmenn George Bush hafa
rannsakað fjölskylduna sérstak-
lega í von um að flnna þar eitthvað
misjafnt til að klína á Clinton en
ekki haft árangur sem erfiði.
Menntun: Clinton lauk árið 1968
BA-prófi í stjórnvísindum og al-
þjóðastjórnmálum frá háskólanum
í Hot Springs í Arkansas. Eftir það
fór hann til náms í Oxford á árun-
um 1968 th 1970. Þar tók hann þátt
í mótmælum gegn hernaði Banda-
ríkjamanna í Víetnam. Árið 1973
lauk Clinton lögmannsprófi frá
Yale-háskóla.
Hermennska: Clinton var skráð-
ur í þjóðvarðliðiö árið 1969 en
gegndi ekki þjónustu. Hann kom
sér undan herþjónustu með áðstoð
frænda síns sama ár.
Stjórnmálaafskipti: Afskipti af
Bill Clinton. Saxófónleikur er eitt helsta áhugamálið. Af tónlistarmönnum
er Elvis Presley í mestu uppáhaldi. Simamynd Reuter
stjórnmálum hófust árið 1972 í Tex-
as þegar Chnton vann að kjöri
George McGovem til forseta-. Hann
reyndi árið 1976 að komast á ríkis-
þingið í Arkansas en féh. Hann var
vahnn ríkisstjóri áriö 1978 en féh
1980, kjörinn ríkisstjóri að nýju
árið 1982 og alltaf eftir það.
Tekjur: Chnton hefur um 33 þús-
und dali í árslaun og hafa þau ekki
hækkað mörg undanfarin ár. Hhl-
ary kona hans hefur og umtals-
verðar tekjur sem virtur lögmaður.
Eignir eru litlar, aðeins hlutabréf
í nokkrum fyrirtækjum.
Fjölskylda: Kona Clintons er Hill-
ary, fædd Rodham, skólasystir
hans frá Yale. Þau eiga dótturina
Chelsea, þrettán ára. Þau eru bapt-
istar.
Áhugamál: Áhugamáhn eru lest-
ur, skokk, póker og saxófónleikur.
í kosningabaráttunni hefur Clinton
nokkrum sinnum gripið saxófón-
inn og leikið fyrir stuðningsmenn
sína.
Chnton er mikill aðdáandi Elvis
Presley og hefur gaman af gömlu
rokki. Þess utan hlustar hann á
jass.
Styrkur: Clinton hefur um sig
mikla hjörð vina og ráðgjafa. Hann
á auðvelt með að umgangast fólk,
er mælskur og óragur í póhtískum
deilum.
Chnton þykir vinnusamur og
áhugi hans á stjónmálum virðist
takmarkalaus. Það er líka talið
honum til tekna að vera vel kynnt-
ur meðal áhrifamanna og þó er eig-
inkonan, Hhlary, talin styrkasta
stoðin.
Veikleikar: Veikleikamir eru að
vhja gera öllum til geðs. Stefnan
virðist því oft óljós og flöktandi.
Af þessu er kominn áburðurinn um
vingulshátt. Hann á það th að gefa
flókin svör í mörgum hðum við ein-
fóldum spurningum. Almenningur
skilur ekki alltaf hvað hann er að
fara. Reynsluleysi í utanríkismál-
um veikir og stöðu hans í barátt-
unni við George Bush. Sögur um
kvennafar skaða hann einnig.
Sigrar: Stærsti sigurinn til þessa
er útnefningin í forsetaframboð í
sumar.
Ósigrar: Versti ósigur Clintons
var þegar hann féll úr embætti rík-
isstjóra í Arkansas árið 1980.
Kröfur um breytingar
Clinton í hag
Margir Bandaríkjamenn vhja
breytingar. Fjögur ár enn hjá Bush
í forsetaembættinu þýða að ekkert
breytist. Þetta er atriði sem vinnur
með Chnton og hefur skilað honum
langt í kosningabaráttunni.
Aðrir segja að Bandaríkjamenn
vhji ekki breytingar þegar á hólminn
er komið. í það minnsta hinir
íhaldssamari úr röðum kjósenda
hugsa sem svo að þeir viti hvað þeir
hafi og því sé ekki vert að taka
áhættu. Á þessu græðir Bush.
Þeir sem þekkja Clinton segja að
hann muni einbeita sér að fáum at-
riðum í landsstjóminni en láta önnur
sitja á hakanum. Utanríkismáhn eru
meðal þess sem hann mun örugglega
ýta th hhðar og eftirláta þau utanrík-
isráðheranum. Uppáhaldsmáhn eru
mennta- og heilbrigðismál. Þá er hk-
legt að umhvefismál verði í brenni-
deph og á einhvem veg verður að
standa við loforðin um að bæta efna-
hagsástandið.
Því er spáð að stih Chntons verði
ahur annar sem hjá Jimmy Carter
þótt þeir séu oft bornir saman. Cart-
er hafði mörg jám í eldinum og mis-
tókst í flestu. Og allar byggja þessar
vangaveltur á því að Clinton nái kjöri
sem er aUs óvíst ef htið er til nýjustu
skoðanakannana.
Verði Bush endurkjörinn er við-
búið að hann reyni að breyta um
stefnu. Hann verður umfram aUt að
bæta úr efnahagsástandinu og hefur
í þeim efnum lofað að beita James
Baker fyrir vagninn. Baker er hins
vegar ekki áfjáður í að sinna innan-
ríkismálum.
Peroterbesti
liðsmaður Bush
Bush á að mörgu leyti óhægara um
vik en Clinton að láta th sín taka.
AUar líkur era á aö fulltrúadehd
þingsins verði áfram skipuð demó-
krötum að meirihluta, en kosið er til
þings samtímis forsetakjörinu. Clin-
ton má því búast við friðsamari sam-
búð við þingmenn en Bush hefur
mátt þola.
Þriðji maðurinn, miUjarðamæring-
urinn Ross Perot, á ekki raunhæfa
möguleika á að ná kjöri en hann
gæti samt ráðið úrslitum. Stjórn-
málaskýrendur segja að sigri Bush
þá verði hann sóma síns vegna að
fara á fund Perots og þakka honum
sérstaklega. Framboð Perots hefur
orðið th að dreifa óánægjufylginu
sem annars hefði haUað sér að Clin-
ton. -GK
Ross Perot þykir hafa sterka einræðistilhneigingu, ofsóknarhugmyndir og er meinilla við nærgöngular spurn-
ingar.
Ross Perot:
Hestar og hraðbátar
eru aðaláhugamálin
Forsetaframbjóðandinn Ross Pe-
rot olh tölverðu fjaðrafoki þegar
hann ákvað að bjóða sig fram til
forseta fyrr á þessu ári. Skoðanak-
annanir sýndu að hann hafði for-
skot á Bush og CUnton í tveimur
stærstu fylkjum Bandaríkjanna.
Héldu menn að nú væri komið að
því að blað yrði brotið í sögu for-
setakosninga þar í landi en enginn
óháður frambjóðandi hefur orðið
forseti. Perot eyðir um 3 mihjörð-
um íslenskra króna í kosningabar-
áttuna úr eigin vasa. Hann hætti
viö framboð sitt í júh en hætti síðan
við að hætta í október en er tahnn
hafa misst af lestinni.
Fullt nafn: Henry Ross Perot.
Fæddur: 27. júní 1930 í Texarkana,
Texas.
Foreldrar: Faðirinn var bómullar-
kaupmaður en móðir hans kenn-
ari.
Menntun: Gekk í menntaskóla í
Texarkana og í akademíu banda-
ríska sjóhersins í Maryland 1953.
Snemma þótti bera á forystuhæfi-
leikum eða vhja th forystu en hann
var ætíð valinn formaður bekkjar-
deilda og skólafélaga.
Herþjónusta: Fimm ára herskylda
í sjóhernum.
Starfsferill: Sölumaður hjá IBM
1957-1962. Hann stofnaði eigið fyr-
irtæki, Electronic Data Systems,
1962 og átti meðal annars í sam-
starfi við bandarísku leyniþjón-
ustuna. Perot var heitur stuðnings-
maður Richards Nixon og naut fyr-
irtæki hans góðs af því á ýmsa
vegu, th dæmis skattaafsláttar.
Hann seldi General Motors fyrir-
tæki sitt 1984 fyrir um 25 milljarða
króna og hluti í GM, og var í stjóm
GM frá 1984-1987 þegar hann var
keyptur út úr fyrirtækinu vegna
deilna við stjórnendur þess um
leiðir. 1988 stofnaði hann fyrirtæk-
ið Perot Systems og rekur það í dag.
Laun: Óþekkt, rekur eigið fyrir-
tæki.
Eignir: Metnar á um 180 milljarða
íslenskra króna.
Fjölskylda: Hann kvæntist Margot
Birmingham 1956. Þau eiga einn
son og fjórar dætur, Ross jr.,
Nancy, Suzanne, Carolyn og Cat-
herine.
Einkenni: Lágvaxinn, snöggkhppt-
ur og frekar reigður, skapmikhl,
ráðríkur og örvhentur, talar með
miklum Texashreim.
Áhugamál: Hestar og hraðbátar
sem hann breytir th að gera enn
hraðskreiðari. Hann er einnig safn-
ari og á eina eintakið af Magna
Carta, skrá Jóhanns landlausa frá
1215 um aukin lýðréttindi th handa
Bretum utan Englands. Hann er
mikill aðdáandi Margaretar Thatc-
her.
Uppáhaldstónlist: Engin eftirlætis-
tónlist.
Uppáhaldsmatur: Chhi og grill-
steikur.
Styrkur: Gífurleg persónuleg
auðæfi og sjálfsöryggi. Hann er
góður kappræðumaður og þykir
eiga sérstaklega auðvelt með að
gera flókna hluti einfalda. Hann
krefst mikihar hollustu af starfs-
mönnum sinna og tekst einnig að
laða hana fram. Hann bannar
skeggvöxt karlmanna sem eru í
vinnu hjá honum og krefst þess að
þeir gangi í dökkbláum jakkafótum
alla daga.
Veikleiki: Hefur enga póhtíska
reynslu.
Mesta afrek: Það tók hann aðeins
áratug að byggja upp fyrirtæki sitt,
EDS, úr nánast engu, 1000 dohara
láni frá konu sinni, í að verða mihj-
arðafyriræki.
Mestu vonbrigði: Dró sig út úr for-
setaslagnum í júlí og olli tugþús-
undum stuðingsmanna miklum
vonbrigðum.
Þekktustu orð: Ef þið viljið að ég
geri það skal ég sjá um það (loforð
um að leysa öh vandamál Banda-
ríkjannahrattogvel). -hlh
Kosningafundir í Bandaríkjunum eru liflegir en ekki er allt sem sýnist því frambjóðendur hætta sér sjaldan á fund
þar sem ekki er tryggur meirihluti stuðningsmanna. Framboðsfundirnir verða því skrautsýningar sem fáir taka
mark á. Ross Perot á ekki skipulagðan flokk að baki sér og þvi heldur hann fáa fundi með væntanlegum kjósend-
um en einbeitir sér þess í stað að auglýsingum í sjónvarpi. Símamynd Reuter
George Bush:
Liðtækur kylfingur en
skortir framtíðarsýn
Fæddur: 12. júní 1924 í bænum
Mhton í Massachusetts.
Fullt nafn: George Herbert Wal-
ker Bush.
Foreldrar: Prescott Sheldon
Bush, bankastjóri á Wall Street og
öldungadehdarþingmaður fyrir
Connecticut, og Dorothy Walker.
Menntun: Lauk menntaskóla-
námi frá Phhhps Academy í Ando-
ver í Massachusetts árið 1942.
Stundaði nám í hagfræði í Yale
háskólanum og lauk BA-prófi árið
1948.
Herþjónusta: Gekk í sjóherinn á
átján ára afmæhsdegi sínum 1942
og gegndi herþjónustu til ársins
1945. Bush var yngsti orrustuílug-
maðurinn í sjóhernum, fór í 58
árásarferðir. Japanir skutu hann
niður yfir Kyrrahafinu en honum
var bjargað um borð í bandarískan
kafbát. Bush var sæmdur fjórum
heiðursmerkjum fyrir her-
mennsku sína.
Starfsferill: Sjálfstæður atvinnu-
rekandi í ohuvinnslu í Texas á ár-
unum 1948 th 1962. Hann var m.a.
meðeigandi og stofnandi Zapata
olíufélagsins sem var leiðandi í
nýrri bortækni á hafi úti. Bush var
kjörinn í fuhtrúadehd bandaríska
þingsins árið 1966 og sat þar í fiög-
ur ár, til ársins 1970. Hann bauð
sig einnig tvisvar fram th öldunga-
dehdarinnar en tapaði í bæði skipt-
in. Á árunum 1971 til 1972 var Bush
sendiherra Bandaríkjanna hjá
Sameinuðu þjóðunum. Næstu tvö
árin gegndi hann formennsku í
Repúblikanaflokknum og á árinu
1974 hélt hann th Kína. Þar sat
hann á sendiherrastóh th 1975. For-
stjóri leyniþjónustunnar CIA var
hann 1976 til 1977, varaforseti 1981
th 1989. Hann var kjörinn 41. for-
seti Bandaríkjanna í nóvember
1988.
Laun: Um það bh 270 þúsund
doUarar á ári, eða tæpar fimmtán
milljónir íslenskra króna. Hann
hefur þar að auki ýmis fríðindi, svo
sem Boeing 747 breiðþotu, þyrlur,
sumardvalarstað forsetaembættis-
ins í Camp David, o.s.frv.
Fasteignir: Hann á sumarhús á
stórri lóð við ströndina í Kenne-
bunkport í Maine. Þá á hann bygg-
ingarlóð í Houston í Texas.
Heimihsfang: Hvíta húsið, 1600
Pennsylvania Avenue í Washing-
ton DC. Lögheimih eiga Bush-
'hjónin aftur á móti á hótelinu Ho-
ustonian í Houston og þar greiða
þau atkvæði.
Kirkjudeild: Biskupakirkjan.
Fjölskylda: Kvæntur Barböru
Bush, fæddri Pierce. Þau gengu 1
hjónaband árið 1945 og eiga fióra
syni, George, Jeb, Neh og Marvin,
og eina dóttur, Dorothy. Bama-
börnin eru orðin tólf.
Sérkenni: Hár og grannur, notar
lesgleraugu. Hann er eirðarlaus og
ofvirkur á stundum, talar í sundur-
shtnum setningum með mörgum
innskotum. Örvhentur.
Áhugamál: Golf, tennis, skokk,
hraðbátar, stangaveiði og skeifuk-
ast. Bush þykir vel hðtækur kylf-
ingur og hann hefur ahtaf hraðan
á þegar hann sphar. Hann fer
gjarnan áfián holur á tæpum
tveimur klukkustundum.
Uppáhaldstónlist: Sveitatónlist.
Uppáhaldsmatur: Tex-mex og
svínakjöt. Bush þykir barbíkjú, aö
hætti Texasbúa, einnig ákaflega
gott og þegar hann er „heima“ í
Houston lætur hann aldrei undir
höfuð leggjast að fara á Otto’s, lít-
inn og heldur óásjálegan barbíkjú-
stað skammt frá hótelinu sínu.
Myndir af forsetanum eru þar um
alla veggi.
Styrkur: Baráttuglaður, trygg-
lyndur og vinakær, fullur starfs-
orku, með langa pólitíska reynslu,
einkum í utanríkismálum, með
glæstan hermannsferh að baki og
í góðu hkamlegu ásigkomulagi.
Veikleikar: Hefur líth tengsl við
líf venjulegs fólks, of trygglyndur
í garð samstarfsmanna sinna,
skortir póhtíska framtíðarsýn,
slæmur ræðumaður.
Stærsti sigur: Að koma saman
alþjóðlegri samfylkingu gegn Sadd-
am Hussein íraksforseta og innrás
heria hans í Kúveit.
Stærsti ósigur: Braut kosninga-
loforð sitt um að hækka ekki
skatta.
George Bush Bandaríkjaforseti þykir of trygglyndur i garð samstarfs-
manna sinna.
skástur?
Arrna T. Pálinadóttir, DV, New York:
„Clinton er maöurinn."
„Bush hefur á aðdáunarverðan
hátt leitt Bandaríkjamenn í gegn-
um erfiða tíma.“
„Perot er sá eini með viti.“
„Clinton er svo heiðarlegur þegar
kemur aö persónulegum málum."
„Bush laug að alþjóð í máh sem
snerti okkur öll.“
„Mér er alveg sama hver verður
forseti. Þeir eru allir óspennandi.1'
„Perot hefur fiölmiðlana 1 vasan-.
um, er stórfyndinn og hugmynda-
ríkurenyrðialdrei góður forseti."
„Clinton gat ekki einu sinni á
sómasamlegan hátt sfiómað einu
htlu fylki.”
; „Líttu á Ifiörtimabil Bush: hærri
skattar, aukin tíöni afbrota, fleiri
atvinnu- og heimilislausir. Getur
það versnað?“
„Ég kýs Clinton af því að hann
kemur best fyrir og er langmyndar-
legastur.”
„Ég þoh ekki snfiaðurslega íram-
komu Clintons."
„Bush ber hag þjóðarinnar fyrir
brjósti, ég kýs hann.“
„Auðvitaö kýs ég Perot. Hug-
myndir hans í efnahagsmálum
skara fram úr og svo er hann svo
þrælskemmtilegur og djarfur."
Þetta höföu New York-búar að
segj a þegar aðeins fiórir dagar voru
til forsetakosninganna í Bandarikj-
unum.
Bush, Clinton eða Perot. Þeir eiga
albr möguleika og von, mismikla
ef marka má nýjustu niðurstöður
skoðanakönnunar meðal líklegra
kjósenda þar sem Bush fékk 38 pró-
sent atkvæða, Clinton 41 prósent
og Perot 16 prósent. Lengst af mátti
ætla að Clinton væri svo til ömggur
um kosningu en á síðustu dögum
virðist sem Bush hafi sankað að sér
atkvæðum.
í undanfórnum forsetakosning-
um hefur dræm þátttaka verið
vandamál en nú benda líkur til að
metþátttaka verði. Hvað veldur?
Jú, áð þessu sinni hefur rík áhersla
verið lögð á aö virkja almenning
og á ólíklegustu vígstöðvum má
reka augun í áróður þess efnis.
Ameríski draumurinn
Flestum ter saman um að með
framboði sínu hafi Perot ekki ein-
ungis tekist að hrista upp í almenn-
ingi heldur einnig hinum frambjóð-
endunum tveimur. Ilann hafi með
framkomu sinni orðið til þess að
fleiri kiósi en eha og hafi sagt orð
að sönnu utn flölda mikilvægra
málefna. Hann sé sá eini sem ekki
hefur gert lítið úr andstæðingum
sínum og hann hafi látið frá sér
fara orð í tíraa töluð. Sjálfur segist
hann ætla að endurreisa ameríska
drauminn en vegna skorts á póh-
tískri reynslu eru margir þeirrar
skoðunar að hann eigi síður heima
í forsetaembætti en Itinir tveir.
Margir telja að ef unga fólkið og
minnihlutáhópar fáist til þátttöku
sé embættið í höndum Clintons.
Afstaða hans til fóstureyöinga gæti
skipt sköpurn en hann er hlynntur
því að konan fái að velja. Réttindi
kvenna eru þar i bronnideph. Hanh
lofar bótum i heilbrigðis- og trygg-
ingamálum og hefur sérsuiklega
tekiö á málefnum eyðnisjúklinga.
Og liann lætur sig umhverfisvernd
miklu varða. Sumir segja Clinton
of sfiórnmálasinnaöan og þannig
of takmarkaðan, Bush segir hann
á allra máh í öUum málum.
Þeh' sem hræðast breytingar vifia
Bush. Haim sé svo sterkur per-
sónuleiki og það viti þannig að
hverju það gengur. Svo virðist sem
hann eigi meira fylgi aö fagna með-
al eldri kynslóðarinnar. Unga fólk-
ið hræðist neikvæða afstöðu hans
til fóstureyðinga sem og framhald
þess sem á imdan er gengið. Marg-
ir tefia að hann hafi gengið skrefi
oflangt í árásum sínum á Clinton.
Svo eru enn aðrir sem telja engan
þessara þriggja aö embættinu kom-
inn og ganga meira að segja svo
langt að segja: „Hver er skástur af
djöflunum þremur?"