Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1992, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 10. DESEMBER 1992.
15
Samkeppnislög - skref
inn í nútímann
Alþingi er nú þessa dagana að
leggja síðustu hönd á frumvarp til
samkeppnislaga. Þessi löggjöf gjör-
breytir þeim viðhorfum sem ríkt
hafa til inngrips opinberra aðila í
starfsemi fyrirtækja á markaðn-
um. Þar verður lögð áhersla á að
stuðla að sem mestri samkeppni en
í núverandi löggjöf er áherslan á
mögulegu inngripi í verðlag.
Ýmis nýmæli laganna
Núverandi verðlagsráð er að
meirihluta til skipað samkvæmt til-
nefiiingu hagsmimasamtaka. Hiö
nýja samkeppnisráð verður hins
vegar óháð öllum hagsmunaðilum
og skipað beint af viðskiptaráðherra
án tilnefninga. Samkeppnisráð er
sá aðili sem ber mesta ábyrgð á
framkvæmd iaganna. Ákvörðunum
samkeppnisráðs má áfrýja til sérs-
takrar áfrýjunamefiidar sam-
keppnismála sem skipuð er sam-
kvæmt tilnefningu hæstaréttar. Það
er nýmæli og kemur inn í því skyni
að unnt sé að fá skjóta úrskurði í
mikilvægum málum.
Með lögunum er lagt almennt
bann við samkeppnishömlum
hvort þær felast í samræmdum
aðgerðum fyrirtækja á sama sölu-
stigi eða miÚi sölustiga. Undanþág-
ur frá banninu eru síðan afmarkað-
ar.
Ennfremur er tekið fram að fyrir-
tæki sem að einhveiju leyti er í
Kjallariim
Vilhjálmur Egiisson
framkvæmdastjóri Verslunar-
ráös íslands
vemdaðri starfsemi vegna opin-
bers einkaleyfis geti ekki niður-
greitt annan hluta rekstrarins sem
er í samkeppni á markaðnum.
Merkasta nýmælið í hinni nýju
löggjöf fjallar um eftirht með sam-
runa eða yfirtöku fyrirtækja. Hér
getur samkeppnisráð gripið inn í
ef gengið er gegn lögunum. Höfð
skal hhðsjón af því hvort viðkom-
andi fyrirtæki eru í alþjóðlegri
samkeppni. Mikilvægt er að fyrir-
tæki geta leitað áhts á því fyrirfram
hvort samruni eöa yfirtaka er and-
stæð lögunum.
„Núverandi verölagsráð er að meiri-
hluta til skipað samkvæmt tilnefningu
hagsmunasamtaka. Hið nýja sam-
keppnisráð verður hins vegar óháð öll-
um hagsmunaaðilum..
„Með samningnum fáum við bætta réttarstöðu fyrir innlenda að-
ila ...segir m.a. í greininni.
Þriggja ára erfiðum samningum um
stofnun hins Evrópska efnahagssvæðis er
lokið. Samníngurinn tryggir okkur aðgang
að stærsta markaði veraldar samfara fullu
forræði í eigin málum.
Heimurinn umhverfis okkur breytist
óðum.'Það væri tæpt að treysta aðeins á
velvild grannrikja í millirlkjaviðskiptum, án
þessaðeiga þar nokkur samningsbundin
réttindi. I huga mínum og annarra þeirra
sem lifað hafa og hrærst í rúm þrjú ár við
gerð þessa samnings leikur enginn vafi
því að hann er nauðsynlegur ef við viljum
tryggja (slensku þjóðinni viðunandi lífskjör
(framtíðinni. hessi bæklingur gefur stutt
yfirlit um meginatriði samningsins. Eínnig
hefur verið gengið frá ítarlegri greinargerð
og upplýsingaefm um alla helstu þætti
hans. Spilin eru á borðinu. Ég efast ekki um
álit þeirra sem kynna sér málið
fordómalaust.
Aukin réttindi á erlendri
grund
Umdehdasti kafli hinna nýju laga
fjallar um framkvæmd samkeppn-
isreglna vegna EES-samningsins.
Samkvæmt honum fá eftirhtsstofn-
un EFTA og framkvæmdastjóm
EB nokkurt formlegt vald til þess
að framfylgja þeim samningum
sem við höfum gert. - Samningur-
inn í heild færir okkur þó mun
meiri réttindi en við hefðum ann-
ars haft.
Án EES-samningsins hefðu þess-
ir aðilar farið sínu fram og dæmt
í málum íslenskra aðila án nok-
kurrar aöhdar okkar að málinu.
Með samningnum fáum við bætta
réttarstöðu fyrir innlenda aðha
bæði gagnvart erlendu dómsvaldi
og ný réttindi á erlendri grund.
Leikreglur framtíðarinnar
Hin nýju samkeppnislög em stórt
skref inn í nútímann fyrir íslenskt
viðskiptalíf. Því er ánægjulegt
hversu breið samstaða hefur tekist
um flesta þætti þess. Meginatriði
löggjafarinnar munu væntanlega
marka viðskiptalífinu leikreglur
um nokkra framtíð.
Vilhjálmur Egilsson
Tvískinnungur gagnvart
stjórnmálamönnum
Leiðari DV 2. des. sl. hefst svo:
„Aumt er af öðmm stærsta stjóm-
málaflokki landsins að vera stefnu-
laus í EES-málinu, einhverju því
mikilvægasta, sem Alþingi hefur
fengið th meðferðar um langa hríð.
Sú varð þó niðurstaða flokks-
þings Framsóknarflokksins, sem
lauk um helgina. Flestum mun
finnast, að afstöðuleysi af þessu
tagi eigi betur heima í Kvennahst-
anum.“
Kvennalistinn andvígur EES
Síðasta setningin í thvitnuðum
orðum leiðarahöfundar, Hauks
Helgasonar, bendir ekki th þess,
að hann hafi lagt sig fram um að
kynna sér afstöðu Kvennahstans
th EES-málsins. Honum og öðrum
th upprifjunar skai minnt á, að
Kvennahstinn hefur bæði í stefnu-
skrá, og á landsfundum ályktað
gegn þátttöku íslendinga í evr-
ópsku efnahagssvæði, og er erfitt
að skhja, hvemig hægt er að túlka
Kjallariim
Kristín Halldórsdóttir
starfskona Kvennalistans
það sem afstöðuleysi.
Rökin fyrir andstöðunni em m.a.
þau, að evrópskt efnahagssvæði
byggist á hugmyndafræði neyslu
og sóunar, það hefur í fór með sér
stofnanaveldi, skrifræði, skort á
lýðræði og afsal réttar th sjálfsá-
kvörðunar í veigamiklum atriðum,
og það opnar fyrir aðgang að þeim
auðhndum, sem íslenskt efnahags-
líf byggist á.
Krafist og hneykslast á víxl
Líklegasta skýring - en ekki af-
sökun - á thvitnuðum orðum leið-
arahöfundar er sú, að hann er ekki
sammála þessari afstöðu, eins og
berlega kemur fram síðar í sama
leiðara. Þar er getið um afstöðu
„hinna skynsömustu", sem hafi
reynst „næghega sterk th að koma
í veg fyrir fuha andstöðu þeirra
flokka við EES-aðhd.“
Þetta gefur thefni th að benda á
þann sérkennhega tvískinnung
sem ríkir gagnvart stjómmála-
mönnum og samtökum þeirra. í
öðra orðinu er krafist skýrrar af-
stöðu - flokkslínu - í hveiju einasta
máh, en í hinu orðinu er hneyksl-
ast á thraunum þingflokka til að
tala einu máh. Þá er stutt í svipljót
orð eins og flokksræði, flokksagi,
skoðanakúgun o.fl. í þeim dúr.
Kvenfreisi og skoðanafrelsi
Kvennahstakonur hafa ahtaf lagt
áherslu á samstöðu og ekki sparað
sér umræður og ómak í þeim efn-
um. Það væri hins vegar órafjarri
hugmyndum okkar um kvenfrelsi,
ef við viðurkenndum ekki rétt okk-.
ar sem annarra th mismunandi
skoðana. - Það á ekkert skylt við
afstöðuleysi.
í ályktun síðasta landsfundar
segir m.a.: „Kvennahstakonurtóku
þá afstöðu fyrir síðustu kosningar,
að þær vhdu móta framtíð íslend-
inga utan hins evrópska efnahags-
svæðis og Evrópubandalagsins.
Landsfundur Kvennahstans 1992
áréttar þá yfirlýstu stefnu samtak-
anna. Landsfundur minnir á, að
ákvarðanir hans em stefnumark-
andi fyrir starfsemi hans innan
þings sem utan, en leggur áherslu
á, að samtökin gera ekki þá kröfu
th Kvennahstakvenna, að þær
greiði atkvæði gegn eigin sannfær-
ingu.“
Afstaða Sjálfstæðis-
flokksins?
Nú vhl svo th, að þingkonur
Kvennahstans hafa komist að mis-
munandi niðurstöðu um endanlega
afstöðu th EES-samningsins, þrátt
fyrir að miklu leyti samhljóða
skoðanir á kostum hans og göhum.
Fjórar ætla að greiða atkvæði gegn
samningnum, ein mun sitja hjá.
Skiptar skoðanir em um samn-
inginn innan allra stjómmála-
flokka, án þess að ástæða sé th
þess að mínu mati að bregða þeim
um afstöðuleysi. Eða hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn enga afstöðu th
málsins í ljósi þess, að a.m.k. 2
þingmenn flokksins hafa lýst yfir
andstöðu við samninginn?
Kristín Halldórsdóttir
„Skiptar skoöanir eru um samninginn
innan allra stjómmálaflokka, án þess
að ástæða sé til þess að mínu mati að
bregða þeim um afstöðuleysi.“
„Alþýöu-
sambánds-
til að samn-
íngum yrði
sagt upp og I
við hjá Dags-
brún látum |
ekki stanða
Upp á okkur í Guðmundur J.
því. Þaö er mund8“"

janúar en friðartf tnar eru úti, það
er spurning hvenær stríðið
„Meirihlutinn af okkar mönn-
um nær ekki 300 krónum á tim-
ann. Síðan hefur dregið úr yfir-
vinnu en hún var 30 th 40 próseiit
af hehdartekjum Dagsbrúnar-
verði um 400 Dagsbrúnarmenn
atvinnulausir eða tíundi hver
maður. Það þyrfii að vera i lögum
að það ætti að vera bannað að
segja mönnum upp i desember.
mönnum upp í desember."
„Víst veröur þröngt og snúið
að sækja en þessi friður og þjóö-
arsáttartal er á enda. Ráðamenn
meir. Það
brennur heift í mönnum og hún
er að
verða hrikalegt Hagfræðm er á
haus þjá þessum herrum. Það
þarf að keyra upp en ekki auka
eymdina."
Við viljum
„Það hefur ,|
enga þýðingu
að fara að |
núna.
um þaö að
veija þó þessi
kjör Sém Þórarlnn V. Mrarlns-
framundan *on
eru. Það yrði
hörmulegt ef einhveijum dytti
það i hug að það væri skynsam-
í einhvem
„Það er augljóst af reynslu síö-
ustu ára að samstarf aðha vinnu-
markáðarins hefur skilað fyrir-
tækjunum, en þó miklu frekar
fólkinu, meiri árangri heldur en
að halda samstarfinu áfram. Það
er það eina sem er vitrænt í stöö-
„Við skynjum það ekki svo aö
- heldur að ríkisstjóminm og
ýmsu af því sem hún er að gera
ekki oröiö var við neitt sem snýr
starfsleíðinni.“
„Þaö er hægt
þessari stööu, þetta er vandræða-
staða Þaö er verið aö taka vondar
og erfiðar ákvarðanir."
er að bjóða að endumýja grund-
völlinn, endumýja samstarfið,
mið, veija kaupmáttinn, veija
gengið, við viljum stöðugleika.
Það er hægt aö halda verðbólg-
mmmmm