Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1994, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 1994
Kvjkmyndir
Schindler’s List er besta mynd ársins.
Spáð í spilin
Þaö hefur löngum tíðkast aö kvik-
myndagagnrýnendur vestanhafs
taítí saman lista í lok ársins yfir bestu
myndimar sem þeir hafa séð viö-
komandi ár ásamt besta leikaranum,
leikkommni, handritahöfundinum
o.s.frv. Þessir Ustar em oft ákveðinn
fyrirboði hvers megi vænta þegar
kemur aö óskarsverðlaununum síö-
ar á árinu. Hér er um að ræða gagn-
rýnendur í Los Angeles, New York
svo og samtök þeirra um öll Banda-
ríkin.
Aldrei þessu vant vom þessir hóp-
ar alhr samstiga hvaö varðar bestu
myndina en það er Schindler’s List,
sem Steven Spielberg leikstýrir og
fjallar um skipulega útrýmingu gyö-
inga í Póllandi í seinni heimsstyrj-
öldinni. Myndin segir frá þýskum
verksmiðjueiganda sem tókst í þrjú
ár með mútum og slægð að halda
rúmlega þúsund gyðingum í vinnu
hjá sér með vitneskju nasista. Mynd-
in er byggð á sögu Thomas KeneaUy
og verður að teljast óvenjuleg af
„Spielberg“-mynd að vera en hann
er þekktari fyrir hasarmyndir í æv-
intýrastíl. Þetta val er mjög sjálfsagt
enda er myndinni spáð íjölda tilnefn-
inga til óskarsverðlauna.
Almenn óánægja
En þaö sem almenningur jafnt sem
fjölmiðlar felldu sig ekki við var sú
staðreynd að engir þessara kvik-
myndagagnrýnendahópa völdu
Spielberg sem besta leikstjórann og
ýtti það þar með undir þær gagnrýn-
israddir að Spielberg væri of vinsæll
og happasæU sem leikstjóri til aö
verða útnefndur sem bestí leikstjór-
inn. Hann væri einfaldlega öfundaö-
ur af of mörgum yfir velgengni sinni.
Það verður að teljast sérstakt að
þessi frábæri leikstjóri, sem á að baki
margar af vinsælustu myndum aUra
tíma, skuU aldrei hafa hlotíð óskars-
verðíaun fyrir leikstjóm og hefur
fjölmörgum fundist kominn tími til
fyrir löngu að hann fengi þessi eftir-
sóttu verölaun. Hann var að vísu
valinn sem þesti leikstjórinn fyrir
einum 10 áram af samtökum gagn-
rýnenda í Los Angeles þegar mynd
hans E.T. var vaUn besta myndin það
árið. En það jafnast ekki á við óskar-
inn sem bestí leikstjórinn.
Mótmæli
Samkvæmt heinúldum Variety,
tímarits bandaríska skemmtanaiðn-
aðarins, var Spielberg ekki einu
sinni í öðru sæti yfir besta leikstjór-
ann í vali gagnrýnenda í Los Angeles
þótt þeir kysu myndina hans þá
bestu. Það var gamla kempan Robert
Altman sem varð annar með Short
Cuts þó myndin hlyti engin fyrstu
verðlaun í þetta sinn. Það var hins
vegar miklu minni munur í kosning-
um kvikmyndagagnrýnenda í New
York þar sem Spielberg tapaði með
Utlum mun hvað varðar leikstjóratít-
Uinn.
En hveijir voru þá kosnir bestu
leikstjórarnir? Það voru þau Martin
Scorsese og Jane Campion sem hlutu
tilnefninguna fyrir myndir sínar The
Piano og svo The Age of Innocence.
Bæði eru náttúrlega vel að titlunum
komin.
Umsjón
Baldur Hjaltason
Leikstjórinn og
framleiðandinn
En margir aðdáendur Spielbergs
voru mjög óánægðir og létu til sín
heyra. Einn af dálkahöfundum New
York Times var ekki að skafa utan
af hlutunum og hélt því fram að
ástæðan fyrir vaUnu á Campion væri
sú að hún væri kona og hefði öðlast
samúð gagnrýnenda, m.a. vegna þess
að hún missti ungbam sitt á líkum
tíma og The Piano fór aö hala inn
verðlaun. Flestum þóttí þetta smekk-
laus greinarstúfur og vitna um dóm-
greindarleysi höfund^j en þetta ýtti
hins vegar undir deilumar.
Fólk spurði sig líka hvemig hægt
væri að velja bes'tu myndina án þess
að leikstjórinn væri jafnframt valinn
sem besti leikstjórinn? Samtök gagn-
rýnenda hafa vaUð þá leið að fylgja
eftir þeirri hefð sem óskarsverðlaun-
in sköpuðu upp úr 1920 með því að
velja bæði bestu mynd og leikstjóra,
m.a. til að geta einnig heiðrað besta
framleiðandann sem ef til viU ætti
álíka mikinn heiöur skiUÖ og leik-
stjórinn þegar mynd fær verðlaun.
En Utum á Ustana.
Samtök gagnrýnenda
íNewYork
Besta myndin: Schindler’s List
Besti leikstjórinn: Jane Campion fyr-
ir The Piano
Besta leikkonan: HoUy Hunter í The
Piano
Besti leikarinn: David ThewUs í
Naked
Besti leikarinn i aukahlutverki:
Ralph Fiennes í Schindler’s List
Besta leikkonan í aukahlutverki:
Gong Li í FareweU My Concubine
Besta handritið: Jane Campion fyrir
The Piano
Besta erlenda myndin: Farewell My
Concubine leikstýrt af Chen Kaige
Besta heimildarmyndin: Visions of
Light
Besta kvikmyndatakan: Janusz
Kaminski fyrir Schindler’s List
Samtök kvikmynda-
gagnrýnenda
í Los Angeles
Besta myndin: Schindler’s List
Besti leikstjórinn: Jane Campion fyr-
ir The Piano
Besta handritið: Jane Campion fyrir
The Piano
Besta leikkonan: HoUy Hunter í The
Piano
Besti leikarinn: Anthony Hopkins í
The Remains of the Day og Shadow-
land
Besta leikkonan í aukahlutverki:
Ana Paquin í The Piano, Rosie Perez
í Fearless
Besti leikarinn i aukahlutverki:
Tommy Lee Jones í Fearless
Besta kvikmyndatakan: Janusz
Kaminski fyrir Schindler’s List og
Stuart Dryburgh fyrir The Piano
Besta tónlistin: Zbigniew Preisner
fyrir Blue, The Secret Garden og svo
OUver, OUver
Besta erlenda myndin: Farewell My
Concubine eftir Chen Kaige
Landssamtök banda-
rískra kvikmynda-
gagnrýnenda
Besta myndin: Schinder’s List
Besti leikstjórinn: The Age of Inno-
cence
Besta leikkonan: HoUy Hunter fyrir
The Piano
Besti leikarinn: Anthony Hopkins í
The Remains of the Day og Shadow-
land
Besti leikari í aukahluverki: Leon-
ardo DiCaprio í What’s Eating GU-
berg Grape
Besta leikkona í aukahlutverki: Win-
ona Ryder í The Age of Innocence
Besta heimildarmyndin: The WcU-
Room eftir D.A. Pennbaker og Chris
Hegedus
Besta erlenda myndin: Farewell My
Concubine.
Eins og sést á listunum hljóta
Schindler’s List og The Piano lang-
flest verðlaunin og em í nokkrum
sérflokki. Það er einnig athygUsvert
að kínverska myndin FareweU My
Concubine er tilnefnd af öUum sem
besta erlenda myndin. Einnig er
gaman að sjá að Anthony Hopkins
er enn einu sinni í verðlaunasæti og
í þetta sinn fyrir tvær myndir, The
Remains of the Day og Shadowland
sem sýnir enn einu sinni hversu stór-
kostlegur leikari hann er.
í desember sl. vom óvanalega
margar myndir settar í takmarkaöa
dreifingu í Bandaríkjunum, hæði tU
að kanna viðbrögð áhorfenda og
einnig til að ná frumsýningu á árinu
1993 þannig að myndin geti verið tU-
nefnd til óskarsverðlauna. Þetta em
myndir á borð við Shadowland, In
the Name of the Father með Daniel
Day-Lewis í aöalhlutverki, PhUa-
delphia þar sem Tom Hanks leikur
eyönisjúkling og Six Degrees of Se-
peratíon. Auk þess má nefna myndir
eins og frönsku stórmyndina Germi-
nal, Naked sem Mike Leight leikstýr-
ir svo og bresku myndina The Sum-
mer House.
Sumar þessara mynda hlutu einnig
verðlaun áðumefndra gagnrýnenda-
hópa. Þessar myndir hafa síðan verið
settar í víðari dreifingu og undir-
strikar að það verður nóg af góðum
myndum af að taka, a.m.k. fyrstu
mánuði þessa árs.
Búddha litli
Nýlega var fmmsýnd nýjasta
mynd italska leikstjórans Bem-
ardo Bertolucci, Little Buddha.Þá
voru liðin um það bU sex ár síöan
hann heUlaði heimsbyggðina
með mynd sinni um Pu Yi, síö-
asta keisarann í Kína, sem hann
kallaðiThe Last Emperor. Mynd-
in var augnayndi frá upphafi til
enda og hlaut ein níu óskarsverð-
laun m.a. fyrir leikstjóra, hand-
ritagerð, kvikmyndatöku, klipp-
ingu og svo auövitað sem.besta
myndin. Þaö var þvi beðið með
mikilli eftirvæntíngu eftir Little
Buddha.
Little Buddha reynir að brúa
bUið miUi trúarbragða ríkja SA-
Asíu annars vegar og Evrópu
hins vegar. Myndin er eins og The
Last Emperor ákaflega faUeg fyr-
ir augað en virðist samkvæmt
skrifum erlendra gagnrýnenda
vera dálítið yfirborðskennd og
virka stundum líkt og áhorfand-
inn sé að fylgjast með hvemig
myndabók er flett fyrir framan
þá.
Nútíðin fléttuð
við þátíðina
Little Buddha fjaUar um hóp
búddhapresta sem telja sig hafa
fundið Lama, trúarleiðtoga Tí-
betbúa, endurholdgaðan í formi
bandarísks stráklings. Áhorfend-
ur fá að fylgjast með hinum aldna
Lama Norbu (Ying Ruocheng),
þegar hann ferðast frá Bhutan í
Himalajafjöllunum tU Seattle í
Bandaríkjunum í leit að hinum
endurholdgaða Lama. í Seattle
kynnist hann fjölskyldunni Dean
og Lisu Kondrat, sem eiga
kraftmikinn son að nafni Jesse,
sem reynist vera sá sem Lama
Norbu telur sig vera að leita aö.
Prestarnir eyða síðan nnklum
tíma að stússast í kringum Jesse
og inn á milli notar Bertolucci
tækU’ærið til að ferðast aftur í
timann og segja áhorfendum frá
lifi Siddhartha (Keanu Reeves),
prins sem lét af hendi sín verald-
legu auðæfi tíl að lifa í fátækt í
leit sinni aö ftdlkomnun. I ind-
verskum trúarbrögöum öðlast
menn hinn yfimáttúrlega kraft,
siddhi, meö meinlætum, töfrum
og hugleiðslu.
Frábæruragjörð
Myndin er tekin aö mestu í
HimalajaíjöOunum, í Nepal og
konungsríkinu Bhutan. Mörg
myndskeiðin frá þessumfjarlæga
og að mörgu leyti einangraða
heimshluta em stórkostleg.
Þama fá áhorfendur að sjá í
fyrsta sinn á hvíta tjaldinu hið
fræga musteri Paro Dzong í Bhut-
an ásamt öðrum sögufrægum
stöðum. En það þarf meira en
faUega umgjörð og svo viröist
sem efhi myndarinnar haldi ekki
uppi stórmynd sem þessari og
það vanti meira kjöt á beinin tíl
að gera Little Buddha að þeirrí
mynd sem aðdáendur Bertolucci
væntu. Þaö er aUtaf erfitt að
fylgja eftír stórmyndum eins og
The Last Emperor og ef tíl vUl
hefði verið eðlUegra fyrir Berto-
lucci að yfirgefa Asíu og gera
mynd sem væri nær okkur í
tímarúminu því enginn efast um
hæfileika hans sem leikstjóra og
listamanns.