Dagur - 19.12.1951, Blaðsíða 11

JÓLABLAÐDAGS
11
skrána vantar og héfur þar týnzt úr
kálfskinnsbókinni, sem máldagarn-
ir eru ritaðir á. Það má ög vera að
klaustrið hafi fært Kristsfjárkvöð-
ina yfir á aðra jörð sína. Eftirtektar-
vert er það, að á jarðeignaskrá
klaustursins frá 1446 er sérstaklega
getið fjögurfa jarða í Eyjafirði,
ásamt tveirn í Þingeyjarsýslu, „sem
staðurinn tekur engar leigur af.“
Jarðirnar eru þessar:
Jódísarstaðir.
Skálpagerði.
Iliiskuldsstaðir.
Fífilgerði.
Ekki er hægt að hugsa sér aðra
ástæðu en þá, að fátækum mönnum
hafi verið lánaðar þessar jarðir sér
til uppeldis í'bráð að a. m. k., enda
þótt klaustrið hafi ekki viljað skuld-
binda sig til að hafa þá ráðstöfun
ævinlega. Hugsanlegt er að með því
að byggja þessar jarðir leigidaust
hafi klaustrið þótzt leysa Kristsféð
af Laugalandi. En ekki hefur þetta
fyrirkomulag þó lialdizt til lang-
frama, og ekki er talað um Kristsfé
á neinni jörð Munkaþverárklaust-
urs í Sigufðarregistri.
17. Björk í Munkaþverársókn.
Jörðin er talin al-Kristsfé í máldaga
Olafs biskups Rögnvaldssonar 1461.
A sennilega að skiljast svo, að af
henni hai'i engar leigur verið tekn-
ar og hún algerlega gefin undir
Kristsbú. Þó er svo að sjá, að Jón
biskup Arason liafi haft t einhver
umráð eða eignarhald á jörðinni,
því að 17. október 1535 selur hann
IJessa Þorlákssyni BjÖrk í Eyjafirði
ásamt ýmsum fleiri jörðum í skipt-
um fyrir aðrar, en tekur um leið
jretta fram: „En það Kristsíe, sem
var í fyrrgreindri jörðu Björk, lagði
biskup Jón svo mikið Kristsfé og
ómagavist upp í jörðina Myrká í
Hörgárdal." Hefur Jón biskup þá
verið búinn að eignast Myrká og er
lnin ein af þeim jörðum, sem hann
galt Hólastól í skiptum fyrir aðrar
er hann seldi burt. í greinargerð-
inni fyrir jiessu 1550, er ekkert get-
ið um Kristsféð, en líklega hefur
Guðbrandur biskup urn það vitað,
því að hann gerir síðar athugasemd
við veiðið og joykir jörðin of hátt
reiknuð.
18. Kviabekkur í Ólafsfirði. í 50.
kafla Laurentiussiigu stendur:
„F.inkanlega er Jaað merkjanda og
frá því segjanda, að herrá Laurenti-
us talaði Jxtð jafnan á prestastefnu,
að það væri ósetlegt, að prestar jreir,
sem ófærir kynni verða, sakir elli
eður annarra sótta, væri reknir lit
á húsgang, eður lítil hjálp jreim
veitt af kirkjunni og hennar gózi.
Þar fyrir setti hann og skipaði
prestaspítal að Kvíabekk í Olafs-
lirði og keypLi landið hálft að Arn-
oddi presti, en liálft átti kirkjan.
Lagði hann þar til í jörðum og
Frá Ólafsfirði. Þar var til forna einstað slofnun i sögu landsins: Preslásfiitaíinn á Kviabelik, sbr. frásögn i þessari grein.