Dagur - 21.12.1960, Blaðsíða 25

vöxtuleg skógarbelti. Milli þeirra er ekki
annað að sjá en lynggróður. Þessi skóg-
erbelti gera það að verkum, að það er
mögulegt að rækta og nytja heiðalöndin,
ella myndu nytjajurtir naumast þrífast
þar vegna næðinga. A Jótlandi, einkum
Vestur-Jótlandi, er stormasamara og lak-
ari veðrátta en í eyjunum og því nokkru
seinna sáð. I eyjunum og beztu sveitum
Jótlands er búið að sá korni nú, en hér
eru þeir fyrstu að byrja það. Hér eru 6
kýr, 2 dráttarhestar, nokkur svín og
hænsni. Slíkt bú hefði verið kallað stór-
bú i Danmörku fyrir 50 árum, segir
Spandet. En hann hefur ekki tekið við
stórbúi að erfðum. Hann byrjaði á ó-
byggðu og óræktuðu landi. Nú fjölgar
gripum árlega og akrar stækka. Eftir 10
-—20 ár verður hér sennilega álitlegui
og arðsæll búskapur.*)
Faðir Peders býr í Timring góðu búi.
Hann hefur einnig unnið sig upp á ó-
ræktaðri jörð. Hann þekkir orðið marga
Islendinga og er flestum Dönum kunn-
ari um Islands hagi. Þar eru Islendingar
ætíð sjálfsagðir gestir, ef þeir koma í
nágrennið.
Um morguninn 16. apríl legg ég af
stað. Peder er farinn með mjólkina til
mjólkurbúsins, svo hann getur ekki fylgt
mér, en ég hef ekki lengi gengið, er ég
mæti föður hans, sem kemur akandi í
lítilli lystikerru til að sækja mig. Hann
ekur fyrst með mig heim og veitir góð-
gerðir og flytur mig síðan á brautarstöð-
ina. Skilur hann ekki við mig fyrr en
lestin þýtur af stað. Gott er að njóta
góðra vina. Þannig er manni tekið, þar
sem góðir samlandar hafa áður verið.
Nú er ferðinni heitið til Lillering í
grennd við Aarhus. Eg hef skrifað til fé-
laga míns þar, sem ég á heimboð hjá.
Lestin fer um Silkeborg, Skandelborg,
Ry og Aarhus. Á þessum slóðum virðist
mér fegursta landslagið í Danmörku. Þar
sjást bæði vötn og mishæðir, þ. á. m.
Himmelbjerget. Á stöðinni í Lillering
kemur aldraður maður til móts við mig
og spyr, hvort ég sé Islendingurinn, sem
ætli að heimsækja Marjus. Eg kveð svo
vera. Hann segir Marjus því miður ekki
vera heima. Hann hafi farið í gær í vist,
þar sem hann dvelji í sumar. Hann segist
vera faðir Marjusar og nú skuli ég samt
*) Ólafur Jónsson, ráðunautur, heim.
sótti Spandet nýlega í utanför sinni. Þá
var orðinn þar myndarlegasti búgarður
og sonur Spandets búinn að reisa þar á
litlegt nýbýli.
koma heim með sér. Þar er stórmyndar-
legur búgarður, sem ég fæ að skoða,
eftir að hafa þegið góðgerðir. Svo spyr
gamli maðurinn, hvort ég vilji heldur
gista hjá sér eða heimsækja annan skóla-
félaga minn, sem eigi heima þar skammt
frá og búi þar með móður sinni. Eg hafði
að vísu ekki heimboð til hans, en gjarna
vildi ég komast í samband við hann. Ná-
um við svo tali af honum í síma og vill
hann endilega, að ég þiggi gistingu hjá
sér.
I
Gamli maðurinn býr sig nú til ferðar,
hitar upp gljáandi fólksbíl og við leggj-
um af stað. Hann tíundar bú sitt á leið-
inni. Landið er 80 tn að stærð, nautgrip-
ir 50 og töluvert af svínum. Hann spyr
mikið um íslenzkan landbúnað o. fl.
Hans skoðun er, að búskapurinn byggist
ekki síður á hyggindum og reynslu en
mikilli bókfræðslu. Eftir um það bil 15
km akstur, staðnæmist bíllinn hjá mjög
álitlegum búgarði, og þar kemur félagi
minn til dyra ásamt móður sinni, sem
er allforvitin, hefur aldrei séð Eskimóa.
Hún undrast stórlega hve mjög ég líkist
venjulegum mönnum og er mér þar ást-
úðlega fagnað. Auðvitað vilja þau fá
gamla manninn inn til að drekka kaffi,
en hann er fastur i sessi og lætur ekki
lokkast sem Fúsi forðum. Honum er
heldur ekki flot boðið. Hann hlustar á
kveðju mína og þakklæti, er ég þrýsti
hönd hans, en vill ekki hlýða á eitt orð
varðandi ómakslaun. Reyndi ég þó að
láta skína í það, að ekki sé tómahljóð í
buddunni, enda er ég nýútskrifaður frá
Ollerup og það orð fer af nemendum
Bukhs, að þeim finnist allir vegir færir.
Enn er ég kominn á búgarð, þar sem
er ríkmannlega og haganlega um gengið.
Vart hef ég enn séð jafn snyrtilega um-
gengni, jafnt úti sem inni. Eg finn sárt
til vegna ástandsins heima á Islandi
varðandi snyrtimennsku utan húss. Hér
eru góðar byggingar, álíka stórt land og
þar, sem ég kom síðast, álíka margt bú-
fé og nýlega er lokið við að byggja vand-
að hænsnahús yfir 200 hænsni. Það líð-
ur að kveldi og nú koma margir ungir
herrar. Þeir eru að koma í kvöldboð.
Það er slegið upp fínustu veizlu og því-
næst spilað, teflt og sungið. Heimasætan
leikur undir og allir syngja. Ekkjan er
hrókur alls fagnaðar. Hún telur sig hafa
himin höndum tekið að hafa íslending
til sýnis í þessu samkvæmi, og hún á
engin orð til að lýsa undrun sinni yfir
því, að hann skuli kunna dönsk sönglög,
leiki og spil og geti jafnvel sagt skák og
mát. Listfengi í þessum íþróttum er,
mér til hugarléttis þó, ekki meiri en svo
hér, að lítið ber á minni vankunnáttu.
Næsta morgun legg ég af stað með
nesti, en ekki nýja skó, þarf heldur ekki
langt að ganga. Félagi minn, Vissing Jör-
gensen, fylgir mér á stöðina og svo skil-
ar lestin mér án tafar til Aarhus. Þar hef
ég aðeins tíma til að verða af með
skeggið, áður en eimskipið leggur af
stað yfir til Kalundborgar á Sjálandi.
Sjóferðin tekur ekki mjög langan tíma,
og þegar til Kalundborgar er komið, fæ
ég að síma til Valerkilde-höjskole. Þar
er einn skólafélagi minn ráðsmaður, sá
síðasti, sem ég hef gert ráð fyrir að
heimsækja. Klukkan er átta að kveldi,
þegar ég kem þangað, og félagi minn
fer strax með mig í skólaeldhúsið til
kvenfólksins. Þangað er komið bréf til
mín að heiman. Það hafði komið með
Gullfossi og verið sent hingað frá Olle-
rup. Eftir hæfilega matarhvíld fer ég að
horfa á fimleikaæfingu hjá stúlkunum, er
þar vel samæfður flokkur og stjórnand-
inn nemandi frá Ollerup. Mér er sýnd-
ur skólinn og sögð saga hans í stórum
dráttum. Fimleikasalurinn er sá fyrsti,
sem byggður var í Danmörku 1875—76.
Mikill búrekstur er í sambandi við skól-
ann. Gömul kona, sem lengi hefur starf-
að við skólann, býður mér heim. Hún
talar mikið og vel um þá Islendinga, sem
verið hafa á skólanum. Hún þekkir vel
Niels Bukh. Þau hafa alizt upp saman
og hún segist oft hafa borið hann á há-
hesti. Ber gamla konan honum vel sög-
una og gleðst yfir dugnaði hans og
frama. Hún segist láta dóttur sína fara
á skólann til hans í sumar.
Lestin verður að skila mér til Kaup-
mannahafnar í kvöld, svo áætlun hald-
ist. Kl. hálfníu að kveldi 18. apríl kem
ég til höfuðborgarinnar eftir að hafa
ferðazt um Danmörku, án þess að fá
nokkurs staðar að greiða fyrir gistingu,
án þess að eyða, svo nokkru næmi, fram
yfir 40 kr. farmiða, sem gilti fyrir næst-
um allt ferðalagið.
Við erum orðin vön þvx að heyra í
tíma og ótíma hamrað á því, hve Danir
hafi undirokað Islendinga og mergsogið.
Þetta vita allir, en nú gerist það ekki
lengur, góðu heilli. Hins er öllu sjaldnar
getið, sem við höfum gott þegið af þess-
ari frændþjóð okkar. Það er síður en
svo, að alþýða manna í Danmörku sé
íslendingum óvinveitt. Sennilega hefur
hún aldrei veriö það. En hún hefur til
skamms tíma verið ófróð um land okkar
og þjóð. Með vaxandi kynnum hefur
þetta færzt til betri vegar.
JÓLABLAÐ DAGS 25