Dagur - 04.12.1987, Síða 4

4 - DAGUR - 4. desember 1987
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir),
PÁLL B. VALGEIRSSON (Blönduósi vs. 95-4070), STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Mogginn og kvótakerfið
Frumvarp um fiskveiðistjórnun fram til ársins 1991
verður væntanlega lagt fram á Alþingi í dag. Þetta
mál hefur tvímælalaust meiri þýðingu fyrir þjóðina
alla en flest önnur, sem Alþingi kemur til með að
fjalla um í vetur. Sjórinn er okkar langdýrmætasta
auðlind, þótt ýmsir þegnar þessa lands virðist
gleyma því á stundum. En auðlindin er takmörkun-
um háð og þess vegna verðum við ávallt að sækja í
hana af varfærni og fara ekki offari.
Fyrir u.þ.b. fjórum árum var tekin upp gerbreytt
fiskveiðistefna með tilkomu kvótakerfisins.
Hönnuður og hugmyndasmiður þess kerfis er Hall-
dór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra. Þótt margir
yrðu til að lýsa vantrú sinni á þetta kerfi í upphafi,
hefur það sannað gildi sitt og orðið til verulegra
hagsbóta í sjávarútvegi.
Það frumvarp um fiskveiðistjórnun, sem nú er
lagt fram á Alþingi er í meginatriðum óbreytt. Því
miður hefur ekki tekist fullkomin eining um fyrr-
nefnt frumvarp innan ríkisstjórnarinnar. Þingmenn
Alþýðuflokksins hafa fundið því flest til foráttu og
hótuðu lengi vel að styðja það alls ekki nema á því
yrðu gerðar grundvallarbreytingar. Þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins hafa fyrirvara á samþykki sínu
vegna fjögurra ára gildistíma frumvarpsins, sem
þeim finnst of langur. Afstaða stjórnarandstöð-
unnar er óljós eins og í flestum þeim málum sem
komið hafa til kasta þingsins í haust.
í leiðara Morgunblaðsins í gær er fjallað um þetta
mál með allsérstökum hætti. Leiðarahöfundur legg-
ur sig fram um að snúa út úr og rangtúlka afstöðu
sjávarútvegsráðherra og gera hann tortryggilegan í
augum lesenda. Þar er fullyrt að það sé ekki vilji
sjávarútvegsráðherra að Alþingi hafi lokaorðið um
það hvernig frumvarpið hljóði og ráðherrann sé því
algerlega mótfallinn að nokkrar breytingar verði
gerðar á þeim frumvarpsdrögum sem nú liggja
fyrir.
Það er greinilegt að Morgunblaðið misskilur
afstöðu sjávarútvegsráðherra illilega og víst er að
misskilningur er versti skilningur sem hægt er að
leggja í mál yfirleitt. Auðvitað kemur Alþingi til
með að hafa lokaorðið í þessu máli eins og öðrum
sem það tekur til umfjöllunar. Sjávarútvegsráð-
herra er sjálfsagt tilbúinn til að gera einhverjar
breytingar á frumvarpi sínu, en ekki í grundvallai-
atriðum eins og kratar hafa farið fram á. Lái honum
hver sem vill. Engum er það ljósara en sjávarút-
vegsráðherra að auðlindir hafsins eru sameign
þjóðarinnar allra. Einmitt þess vegná hefur hann
leitast við að móta fiskveiðistefnu sem tryggir sem
réttlátasta skiptingu þessarar auðlindar út frá þjóð-
hagslegu sjónarmiði.
Gremja Morgunblaðsins er hins vegar sérkapítuli
út af fyrir sig. í leiðurum blaðsins hefur þeirri stefnu
löngum verið hampað að sala veiðileyfa sé það sem
koma skal í sjávarútvegi. Þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa hins vegar ekki gert mikið með þá
skoðun fram til þessa og það gremst ritstjórum
Morgunblaðsins. Einhvern veginn verða mennirnir
að fá útrás. BB.
Hundur til
Skotlands
Reynir
Antonsson
skrifar
Þá er aðventan hafin, þessi
skemmtilegi tími fagnaðar-
blandinnar eftirvæntingar, tími
sem þó hefur því miður einnig
einkennst af harla hvimleiðu
auglýsingaskrumi kaupahéðna.
Og á aðventunni fjölgar líka
ljósunum, sem ekki veitir nú af
í svartasta skammdeginu. Flest
eru þessi ljós framleidd með
rafmagni, þó svo þeir séu nú að
vísu margir sem kjósa frekar
hin náttúrulegu Ijós fjögurra
kerta í aðventukrönsum sínum,
en þetta rafvædda gyðingaljós
sem Gunnar Ásgeirsson heild-
sali er sagður hafa flutt hingað
inn úr Svíaríki og grætt vel á.
En rafmagn er til fleiri hluta
nytsamlegt en bara til að tendra
ljósin á hinum sænsku gyðinga-
ljósum, og nýjustu fréttir herma
að rafmagn sé víða af skornum
skammti og þarafleiðandi eftir-
sótt og dýrt samkvæmt öllum
viðurkenndum markaðslögmál-
um.
Pundin Iokka
Fyrir allnokkrum árum var
skortur á raforku á Norður-
landi, og komu þá fram hug-
myndir um að leysa þann vanda
með lagningu línu frá stórvirkj-
ununum á Þjórsársvæðinu norð-
ur í land, og gott ef Sigurjón
Rist átti ekki einhvern þátt í
mótun þessara hugmynda.
Mæltust þessar hugmyndir mis-
jafnlega fyrir og var í þessu
sambandi oft talað í fyrirlitning-
artón um „hundinn að sunnan“.
Var horfið frá þessu ráði, en
bætt við nýrri og umdeildri
virkjun í Laxá. Síðar kom þó
þessi hugmynd um „hundinn"
til framkvæmda, að vísu í dálít-
ið breyttri mynd hinna svoköll-
uðu „byggðalína" sem nú hring-
tengja raforkukerfi landsins.
En nú eru á kreiki hugmyndir
um „hund“ sem tekur öllum
hinum fyrri langt fram hvort
sem litið er til lengdar eða flutn-
ingsgetu. Einhver breskur
náungi sem kvað meðal annars
vera í sambandi við kjarnorku-
andstæðinga, hefur nefnilega
boðist til að kaupa af okkur alla
þá raforku sem við getum af
hendi látið fyrir mjög hátt verð.
Vitanlega kviknaði strax á doll-
aramerkjunum í augum mör-
landans. Nei annars, þetta eru
auðvitað ekki dollaramerki, því
að dollarinn er ekkert nema
verðlaust pappírsdrasl, og verð-
ur það að minnsta kosti meðan
hann Rambó hefur lyklavöldin í
Hvíta húsinu. Öðru máli gegnir
með pundin lokkandi þau eru
verðmikil, þrátt fyrir Thatcher.
Að vísu urðu ekki allir jafn
uppnæmir af hugmyndum þessa
Breta, sem reyndar hefur látið
eitthvað lítið á sér kræla að
undanförnu, til dæmis hann
Jóhannes Nordal, en sá maður
má nú ekkert vera að því að
sinna orkumálum, enda upptek-
inn af því starfi að vera mestur
verðbólguvaldur í landinu.
Álitlegt
En þó að fyrrnefndur orkubreti
muni nú líkast til ganga úr
skaftinu með öll sín girnilegu
tilboð, þá er því ekki að neita,
að útflutningur á raforku verður
án efa mjög álitlegur kostur,
jafnvel innan mjög fárra ára, og
að mörgu leyti miklu vænlegri
en þetta álver sem hann Frissi
Sóf var að væla útaf við höfð-
ingjana í Bruxelles, eða Brussel
eins og Flæmingjar kalla nú
staðinn. í fyrsta lagi þá finnst
manni nú byggðaröskunin vera
ærin fyrir, þó að ekki sé nú ver-
ið að troða enn einu álverinu
niður í Straumsvíkina, byggða-
röskun sem jafnvel Sambandið
er farið að taka þátt í af fullum
krafti með fulltingi burthlaup-
inna Vestfirðinga á herða-
blöðunum, og í öðru lagi þá er
þetta mikil spurning um
umhverfismál, bæði fyrir okkur
sem þannig losnum við stór-
iðjuna úr okkar viðkvæmu
náttúru, og einnig fyrir Breta
sem losna við hálfu verri meng-
unarvalda í stóriðju sinni svo
sem kol, að ekki sé nú talað um
hina stórhættulegu kjarnorku.
Sagt er að „hundur" frá Aust-
fjörðum til Skotlands sé á
mörkum hins hagkvæma, en
margt bendir til þess að nýjar
leiðir muni opnast svo sem hin
svokallaða ofurleiðaratækni. Þá
kunna svona kaplar einnig að
verða hreinlega úreltir innan
tíðar, og í staðinn komi flutn-
ingur orkunnar með leysi-
geislum fyrir tilstilli gervihnatta.
En hver sem þróunin verður, þá
er víst að hún verður hröð, lík-
lega svo hröð að álversvælið
hans Frissa mun hreinlega telj-
ast af sagnfræðingum allt að því
hlægileg skammsýni. Bygging
álvers af þeirri stærðargráðu
sem talað er um ásamt tilheyr-
andi virkjun tekur nefnilega
það langan tíma, að allar for-
sendur í orkumálum verða
orðnar gjörbreyttar. Þessvegna
ættu rnenn að bíða átekta um
sinn, og hefja þess í stað mark-
vissa uppbyggingu sem miðar
að því að styrkja og treysta
byggðina á Norður- og Austur-
landi, þeim landsvæðum sem
hýsa munu hinar stóru virkjanir
svo að þarna rísi ekki bara ein-
hverjar verbúðir með gullgraf-
arasniði þegar kallið kemur.
Við nöfum nú þegar gert svo
mörg mistök sakir skammsýni í
orkumálum, að við hreinlega
megum ekki við einum til, og
sama máli gegnir raunar um öll
okkar byggðamál líka. Margt
bendir til þess að það sem
stundum hefur verið kallað
„landsins stærsti draumur",
skammstafað LSD í orkumálum
geti nú orðið að veruleika, og
það ber að grípa gæsina ef hún
gefst þó tekið verði fyllsta tillit
til náttúruverndarsjónarmiða.
En fyrst af öllu verða orku-
auðlindirnar miklu sem við eig-
um, rétt eins og raunar allar
okkar auðlindir, að losna úr
höndum hins morkna og spillta
ættarveldis og auðveldis sem
stjórnar þeim úr skrifstofum
sínum í Reykjavík, líkt og léns-
menn lendum sínum með eigin
skammvinnan stundarhagnað
tíðast að leiðarljósi. Inn í þessi
mál þarf að koma nýtt fólk á
nýjum stöðum með nýjan hugs-
unarhátt.