Dagur - 15.06.1988, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 15. júní 1988
Myndir: ET
Frystihús KEA í Hríscy.
Ný „flœðilína “ í frystihúsi KEA í Hrísey:
„Við höfiim ftýtt fifrir
framþ róuninni “
— segir Finnbogi Alfreðsson framkvœmdastjóri Framleiðni
um hreytinguna úr gamla „hakkakerfinu“
Ný fiskvinnslulína í frystihúsi
KEA í Hrísey, svokölluð flæði-
lína, hefur svo sannarlega ekki
valdið mönnum vonbrigðum.
Reynslan af þessu nýja kerfi hef-
ur verið mjög góð síðan það var
tekið í notkun í byrjun febrúar.
Þetta er samdóma álit þeirra sem
blaðamaður Dags ræddi við þeg-
ar hann var á ferðinni þar ytra á
dögunum, hvort sem um var að
ræða verkstjóra eða annað
starfsfólk. Afköstin, nýtingin,
vinnuaðstaðan og jafnvel launin
eru betri og um hvað er hægt að
biðja meira? Flæðilínur hafa nú
verið settar upp í þremur frysti-
húsum á landinu en fyrirliggjandi
eru teikningar af slíku kerfi í
átján húsum til viðbótar. Einnig
er verið að setja samskonar kerfi
upp í tveimur frystihúsum SH.
Kerfi þetta virðist því vera það
sem koma skal. En við hvað er
átt þegar talað er um flæðilínur?
Styrkur frá
Sjávarafurðadeild SÍS
Hugmyndin að þessu nýja kerfi
er íslensk. Segja má að hún hafi
smám saman mótast hjá starfs-
mönnum fyrirtækisins Framleiðni
þangað til fyrir tveimur árum að
eiginleg þróunarvinna fór af stað
í samvinnu við sjávarafurðadeild
Sambandsins sem þá var komin
af stað með tilraunir með nýja
flakapökkunarvél í frystihúsi
KASK á Hornafirði. Fjárveiting
fékkst til að gera tilraunir með
„flæði“ hráefnisins að vélinni.
Þessu verkefni lauk í lok síðasta
árs og í janúar voru flæðilínur
settar upp í tveimur frystihúsum
að auki, í frystihúsi KEA í Hrís-
ey og í frystihúsi Tanga hf. á
Vopnafirði.
Framleiðni er í eigu Sam-
bandsfrystihúsanna og Sjávaraf-
urðadeildar Sambandsins. Auk
styrksins frá Sjávarafurðadeild-
inni var leitað eftir styrk frá Þró-
unarfélagi íslands en það hafnaði
hugmyndinni. „Fetta félag sem
hefur það hlutverk að stuðla að
aukinni framþróun olli okkur
miklum vonbrigðum," segir
Finnbogi Alfreðsson fram-
kvæmdastjóri Framleiðni.
Tildrög þróunarverkefnisins,
sem líklega er það viðamesta í
þróun á framleiðslutækni
íslenskra frystihúsa, voru meðal
annars vaxandi áhyggjur manna
af auknum hráefnisútflutningi
íslendinga. Þá var mönnun frysti-
húsa vaxandi vandamál. Sú stað-
reynd að frystitogarar voru með
allt annað afkastastig en land-
vinnslan vakti menn ennfremur
til umhugsunar um það að breyt-
inga væri þörf.
Megin markmiðið að
auka afköst í snyrtingu
og niðurskurði
„Megin markmiðið hjá okkur var
að auka afköst í snyrtingu og
niðurskurði en sá vinnsluþáttur
hefur verið helsti flöskuhálsinn í
íslenskum frystihúsum," segir
Finnbogi aðspurður um tilgang
verkefnisins. „Við höfum skoðað
færibandakerfi, eða flæðilínur, í
ýmsum iðnaðarfyritækjum svo
sem hjá K. Jónssyni á Akureyri, í
Sól hf., og í mjólkursamlögum.
Þarna fengum við hugmyndir
sem nýttust við þróun kerfisins,"
segir Finnbogi.
Helsta breytingin er að breytt
er um flutningskerfi á fiskinum, í
stað bakka koma færibönd. í
núverandi kerfi fer allur flutning-
ur á fiskinum, frá flökunarvélun-
um til snyrtingar og þaðan til
pökkunar, frarn í bökkum. í
millitíðinni eru flökin oft geymd í
einhverja klukkutíma á flaka-
lager og missa þar talsvert magn
af vökva auk þess sem hitastig
flakanna hækkar.
Samfelld vinnslurás
bætir nýtinguna
í flæðilínunni er um það að ræða
að allur flutningur flakanna fer
fram á færiböndum. Um leið og
flökin renna frá flökunarvélunum
áleiðis til eftirlits og pökkunar,
fara þau í gegnum hendur snyrt-
ingarliðsins sem stendur í röð
meðfram bandinu. Þannig er nú í
rauninni aðeins um að ræða eina
snyrtilínu og vinnslurásin er
algjörlega samfelld.
I stað þess að áður liðu oft
margar klukkustundir frá því
fiskurinn var flakaður og þangað
til hann var kominn í pakkning-
ar, er þessi tími nú kominn allt
niður fyrir 10 mínútur! Styttri
vinnslutími flakanna, og um leið
minni meðhöndlun á hverju
flaki, hefur ekki, aðeins í för með
sér betri nýtingu á hráefninu
heldur er talið að með þessu fáist
betri vara en áður og hærra verð.
Þá virðist ljóst að sú hagræðing
sem fylgir hinu nýja kerfi hefur
aukið afköst í snyrtingu og niður-
skurði. Afkastaaukningin í
vinnslunni allri er talin vera 20-
25%. Þar kemur einnig til breytt
vinnuskipulag. Aukin afköst í
verðmætustu vinnsluleiðunum
hafa aukið heildarverðmæti
framleiðslunnar.
Minna vökvatap, er ekki eina
ástæðan fyrir bættri nýtingu hrá-
efnisins. Flökun er talin vandaðri
vegna þess að flökunarvélar
ganga nú jafnar og hægar en
áður. Auk þess virðist afskurður
hafa minnkað vegna þess að auð-
veldara er að snyrta flök sem
ekki hafa legið samanþjöppuð í
bakka í einhverja klukkutíma.
Flýtt fyrir framþróun
Allt þetta leiðir til betri reksturs
fyrirtækisins og mun víst ekki af
veita á þessum síðustu og verstu
tímum. Stjórnvöld hafa boðað að
hagræðingar sé þörf en hins vegar
er staða margra fyrirtækja svo
slæm að þau hafa ekki efni á að
hagræða! Finnbogi segist þó geta
fullyrt að hér sé um að ræða fjár-
festingu sem skilar sér innan
tveggja ára.
„Við erum ánægðir með árang-
urinn af þessari vinnu og teljum
að við höfum virkilega flýtt fyrir
framþróuninni í þessum iðnaði.
Við höfum verið fastir í þessu
einstaklingsbónuskerfi í allt of
langan tíma og vonandi lærum
við af því og festumst ekki í
flæðilínunni næstu tíu árin. Við
þurfum stöðugt að einbeita okk-
ur að þróunarvinnu,“ segir Finn-
bogi.
Stórbætt vinnuaðstaða
og Iéttari vinna
- En hvernig snýr þetta nýja
kerfi að starfsfólkinu og hvaða
breytingar hefur þetta í för með
sér fyrir það?
„Óhætt er að fullyrða að
vinnuaðstaða þeirra sem vinna að
snyrtingu og pökkun hafi stór-
batnað. Eins og áður segir hafa
allar tilfæringar minnkað með
hvarfi bakkanna en einnig hefur
vinnusvæði hvers starfsmanns
minnkað verulega. Vinnan er því
léttari en áður. Síðast en ekki síst
er nú um að ræða stillanlega og
færanlega stóla fyrir konurnar að
sitja á við vinnuna.
„Eins og áður er algengast að
úr hverju flaki komi þrjár afurð-
ir, afskurður, blokkarfiskur og
loks bestu stykkin sem yfirleitt
fara í svokallaðar fimmpunda-
pakkningar. í gamla kerfinu fer
hver afurð í sinn bakka sem síðan
er veginn og metinn áður en hann
fer á næsta áfangastað, pökkun-
ina. Þetta útheimtir stöðugar
beygjur og tilfærslur því bakk-
arnir taka talsvert pláss á borðun-
um.
En nú er öldin önnur. í flæði-
línukerfinu er málunum þannig
fyrir komið að innan seilingar
hvers starfsmanns í snyrtingu eru
þrjú hólf, eða op, eitt fyrir hverja
„afurð“. Niður um þessi op fer
fiskurinn á færibönd og með
þeim berst hann á sinn stað. Úr-
kastið fer í hakkavél en hinir
flokkarnir tveir á sína staði í
pökkuninni.
„Myndi ekki vilja
skipta aftur“
„Mér finnst þessi breyting hafa
verið til góðs,“ sagði Aslaug
Ólafsdóttir fiskverkakona þegar
blaðamaður spurði hana álits.
Áslaug kvartaði þó undan aukn-
um hávaða í vinnslusalnum,
vegna meiri nálægðar við vélarn-
ar, auk þess sem trekkurinn og
kuldinn hefðu heldur aukist.
Þctta mun þó standa til bóta
fljótlega.
„Kostirnir eru miklu fleiri og
þetta er í rauninni allt annað líf.
Maður getur setið við vinnuna og