Dagur - 21.09.1988, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 21. september 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREVRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉSPÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauðárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON,
KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (íþróttir), MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Blað brotíð í
sögu ÚA.
Á stjórnarfundi Útgerðarfélags Akureyringa í
gærmorgun var Gunnar Ragnars ráðinn fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins frá og með næstu ára-
mótum.
í frétt um ráðningu Gunnars í blaðinu í dag, seg-
ir Sigurður Jóhannesson, einn stjórnarmanna Ú.A.
meðal annars: „Það er brotið blað í sögu Útgerðar-
félagsins með þessari ráðningu og rofin sú eining
sem verið hefur um það að hafa vissa pólitíska
breidd í stjórnun fyrirtækisins." Sigurður bendir á
að þeir þrír, sem nú verða í forsvari fyrir Útgerðar-
félagið, báðir framkvæmdastjórarnir og stjórnar-
formaðurinn, hafi allir verið á lista Sjálfstæðis-
flokksins til bæjarstjórnarkosninga. Það fer því
ekki á milli mála hvaða pólitísku öfl hafa þar töglin
og hagldirnar eftir þessa síðustu ráðstöfun.
Gísli Konráðsson, fráfarandi framkvæmdastjóri
Útgerðarfélags Akureyringa, lagði þunga áherslu
á mikilvægi þess að pólitísk eining gæti áfram ríkt
um þetta mikilvæga atvinnufyrirtæki, sem er eitt
stærsta og traustasta fyrirtæki landsins. Slíkt yrði
best tryggt með því að koma í veg fyrir að eitt
stjórnmálaafl öðrum fremur ætti menn í öllum lykil-
stöðum fyrirtækisins. Um þetta atriði sagði Gísli
Konráðsson meðal annars í grein í Degi sl. þriðju-
dag:
„Mergurinn málsins er sá, að Ú.A. er eign allra
Akureyringa og á að vera það áfram, blómgast og
dafna til hagsbóta þessu bæjarfélagi og það má
ekki lenda í höndum peningaafla sem eru til alls
vís. Um það verða Akureyringar að halda vöku
sinni."
Ráðning Gunnars Ragnars í stöðu framkvæmda-
stjóra Ú.A. er staðfesting þess að meirihluti stjórn-
ar fyrirtækisins lét heilræði Gísla sem vind um eyru
þjóta.
Það er ekki ætlun blaðsins að draga stjórnunar-
hæfileika nýráðins framkvæmdastjóra í efa. Hins
vegar er hann óneitanlega fulltrúi stjórnmála-
flokks, sem hefur þá yfirlýstu stefnu að atvinnu-
rekstri sé best komið í höndum einkaaðila og þess
vegna eigi ríki og sveitarfélög að draga sig út úr
slíkum rekstri hvenær sem þess sé kostur. Draga
verður mjög í efa að sá sé vilji Akureyringa þegar
Útgerðarfélagið á í hlut.
Það hlýtur að teljast afar óheppilegt að einn
stjórnmálaflokkur skuli ráða lögum og lofum við
daglega stjórn Útgerðarfélags Akureyringa frá og
með næstu áramótum. Þá er það síst til að auka
bjartsýni Akureyringa á framtíð fyrirtækisins, að
nú þegar hefur einn fulltrúi sama flokks í bæjar-
stjórn Akureyrar viðrað þá skoðun sína í Morgun-
blaðinu, að vel komi til greina að selja hlutabréf
bæjarins í Útgerðarfélaginu. BB..
„Húsnæðiskerfið er
á miklum tímamótum“
- segir Reynir Ingibjömsson, framkvæmdastjóri Búseta
Reynir Ingibjörnsson er fram-
kvæmdastjóri húsnæðissam-
vinnufélagsins Búseta. Hann
segir að þjóðin standi nú á
tímamótum í húsnæðismálum,
húsnæðislánakerfið sé ónýtt og
búsetufyrirkomulagið sé hag-
stæð lausn. Reynir ætlar að
segja okkur aðeins frá þessu
fyrirkomulagi og ástandinu í
húsnæðismálum þjóðarinnar.
- Nú hefur verið heldur hljótt
um Búseta í nokkur ár, er áhug-
inn á félaginu að kvikna á ný?
„Já, við höfum verið að baksa í
þessu í fimm ár, með misjöfnum
árangri, en nú eru gífurlegar
breytingar að eiga sér stað. Til
marks um það er ég búinn að
skrá fimm hundruð nýja félags-
menn á nokkrum vikum, rétt eins
og hendi hafi verið veifað. Sím-
inn stoppar ekki hjá okkur.“
Samstarf við bæjar- og
sveitarfélög
- Er það rétt að þið hafið verið
að kanna áhuga fólks á þessu
fyrirkomulagi um allt land?
„Já, við skrifuðum öllum bæj-
ar- og sveitarfélögum bréf þess
efnis að við hefðum áhuga á því
að kynna okkar mál og værum til-
búnir til samstarfs. Það má segja
að þetta sé í tengslum við hin
nýju lög um kaupleiguíbúðir,
sem við ákváðum að færa okkar
umsóknir undir. Okkur sýnist að
þetta bjóði upp á samstárf bæjar-
félaga, félagasamtaka, eins og
Búseta, og fyrirtækja. Við erum
einmitt að vinna í því núna að
búa til ákveðið form í kringum
þetta samstarf. Það eru nokkur
bæjarfélög sem hafa haft sam-
band við okkur og lýst yfir áhuga
sínum.
Sem kunnugt er sóttu nokkur
bæjarfélög um kaupleiguíbúðir,
en hins vegar eru þau ekki öll
jafn spennt fyrir því að standa
sjálf fyrir byggingu og rekstri og
þess vegna höfum við verið að
minna á okkur og benda á að
stofna hliðstæð félög á stöðun-
um. Þau geta síðan, annað hvort
ein og sér eða í samvinnu við
bæjarfélög og fyrirtæki, myndað
sameignarfélag, hlutafélag eða
húsnæðissamvinnufélag, sem
standi fyrir byggingu og rekstri
þessara íbúða.
Menn eru að uppgötva það
núna að það er til félag sem heitir
Búseti og við erum dálítið mont-
in af því að hafa hreinlega ekki
gefist upp. Við höfum staðið í
harðvítugri baráttu fyrir tilveru-
rétti okkar, en okkur tókst þó að
koma upp húsi í Grafarvoginum
og það verður flutt inn í þessar 46
íbúðir í haust. Húsið hefur kom-
ið mjög vel út í alla staði og hefur
gengið framúrskarandi vel. Það
er eins og fslendingar trúi ekki
fyrr en þeir taka á, þeir þurfa að
þreifa á hlutunum og nú er svo
komið, eins og einn sagði sem
hrindi til okkar, að það er
Búsetaæði í borginni.“
Búseti á Norðurlandi
- Hafa sveitarfélög á Norður-
landi sýnt Búseta áhuga?
„Ef við byrjum á Akureyri þá
var stofnað þar félag á sínum
tíma, Búseti Akureyri, í ársbyrj-
un 1984 og Valur Arnþórsson
stýrði stofnfundinum. Þá gengu í
félagið hátt í tvö hundruð manns
og áhugi mikill á þeim tíma. Síð-
an má segja að í öllum þessum
þrengingum hefur ekki tekist að
halda félaginu á floti, en það er
þó til og það sótti reyndar um 12
íbúðir á sínum tíma. Sú umsókn
hefur verið endurnýjuð undir
kaupleigulögunum og við höfum
verið að benda félaginu á að fara
í alvarlegar viðræður við bæjar-
yfirvöld á Akureyri um samstarf.
Á Húsavík var skipuð undir-
búningsnefnd á sínum tíma um
stofnun Búseta og sömu sögu má
segja um Sauðárkrók. Þá urðum
við varir við mikinn áhuga á
Siglufirði og Blönduósi. Á þess-
um óvissutímum hefur verið
hljótt um málið en nú er það að
breytast. Neskaupstaður hefur
haft formlegt samband við
okkur, svo og Höfn í Hornafirði
og Vestmannaeyjar. Þá stefnir í
samstarf milli Búseta og Kópa-
vogsbæjar og hver veit nema
þetta gerist í Reykjavík. Okkur
vantar eiginlega bara tíma, það
er aðalvandamálið.“
Hvað er búsetuform?
- Áður en lengra er haldið, get-
urðu lýst þessu búsetuformi?
„Já, í fyrsta lagi er þetta félag
sem er ölíum opið. Félagið sjálft
tekur opinber lán og er hinn
formlegi eigandi húsnæðisins,
félagsmenn kaupa sér síðan
búseturétt, sem við getum kallað
vísitölutryggðan eignarhlut. Þessi
búseturéttur er ótímabundinn,
nánast æviréttur, og kemur eigin-
lega í staðinn fyrir afsal.
í þessu fyrsta húsnæði okkar
kostar búseturétturinn 15% af
byggingarkostnaði, félagið fjár-
magnar 85%. Félagið afsalar sér
síðan umráðaréttinum yfir við-
komandi íbúð. Sá sem kaupir
búseturéttinn hefur því ráðstöf-
unarrétt, en á móti eignast hann
ekki stærri hlut en hann leggur
fram í upphafi, 15% í þessu til-
viki. Síðan greiðir hann mánað-
argjald, sem samanstendur af
fjármagnskostnaði, húsgjöldum
og viðhaldi. Það er greitt til sér-
staks búsetufélags, sem er stofn-
að um hvert hús og virkar sem
sjálfstæð deild í Búseta og ábyrg
fyrir rekstri viðkomandi húss.
Sem dæmi um þær upphæðir sem
um er að ræða í húsinu í Grafar-
voginum, þá eru félagsmenn að
greiða 550-750 þúsund fyrir
búseturéttinn og mánaðargreiðsl-
ur verða á bilinu 11-16 þúsund
krónur. Það þykir ævintýri líkast
fyrir leigjendur hér sem eru að
borga tvöfalda eða þrefalda þessa
upphæð í húsaleigu á mánuði.
Við teljum okkur sjá merki
þess að íbúar í slíkum húsum
leggi meiri rækt við það sem er
sameiginlegt, vegna þess að
menn eru ekki bara að hugsa um
sjálfan sig, sameiginlegir hags-
munir eru í húfi. Þetta býður upp
á möguleika til að gera umhverf-
ið manneskjulegra en tíðkast hef-
ur í fjölbýlishúsum."
Tímamót í húsnæðismálum
- En vilji félagsmaður losna úr
íbúðinni, hvað þá?
„Þá selur hann búseturéttinn.
Hann á vísitölutryggðan eignar-
hlut, hann rýrnar ekki, og næsti
félagsmaður á listanum hefur
forkaupsrétt. Það verður gerð
úttekt á íbúðinni og eignarhlutur-
inn hækkar eða lækkar eftir
ástandi íbúðarinnar. Þetta á að
geta gengið mjög fljótt fyrir sig
og losar menn undan því að
ganga á milli fasteignasala mán-
uðum saman."
- Að lokum, hvernig metur þú
stöðuna í húsnæðismálum þjóð-
arinnar?
„Okkur sýnist að húsnæðis-
kerfið í heild sé á miklum tíma-
mótum og sú breyting sem gerð
var á húsnæðislánakerfinu virðist
ekki ætla að ganga upp. Bæði er
biðtíminn langur og síðan er
þetta mikil greiðslubyrði og sára-
lítil eignamyndun. Sá sem tekur
fullt lán á kannski ekki nema
helminginn í íbúðinni eftir 30 ár
og fólk veltir því fyrir sér hver sé
tilgangurinn með þessari greiðslu-
byrði. Nú, leigumarkaðurinn
virðist fara versnandi með hverju
ári. Framboð á leiguhúsnæði
minnkar og það sprengir upp
verðið. Byggingasamvinnufélög-
in sem voru mjög öflug á Reykja-
víkursvæðinu eru eiginlega öll
dottin upp fyrir. Verkamanna-
bústaðirnir eru í miklum sam-
drætti og sveitarfélög svissuðu
sínuni umsóknum yfir í kaup-
leiguna í stórum stíl. Sveitar-
félögin hafa ekki áhuga á að
standa í þessu sjálf og þá kemur
að ákveðnu tómarúmi sem Búseti
getur kannski fyllt upp í.“ SS