Dagur - 21.01.1995, Qupperneq 7

Laugardagur 21. janúar 1995 - DAGUR - 7
Skáldið ásamt móður þess, Ragnhciði Davíðsdóttur í Fagraskógi.
ÍWI DAGUE jw
Andlát og
útför þjóð-
skáldsíns
Davíó Stefánsson lést að morgni
I. mars 1964 á Fjórðungssjúkra-
húsinu á Akureyri eftir skamma
legu. Frá því er greint í Degi 4.
mars 1964 að þegar andlát skálds-
ins hafi borist um Akureyri hafi
menn orðið harmi lostnir og var
öllum mannfundum og skemmt-
unum þegar aflýst.
Minningarathöfn um Davíð fór
fram í Akureyrarkirkju laugardag-
inn 7. mars og var hún þétt skip-
uð. „Akureyrarbær var hljóður er
minningarathöfnin fór fram.
Venjuleg umferð féll að heita
mátti niður, því að fólk, sem ekki
var í kirkju, hlýddi á athöfnina í
útvarpi hjá sér,“ greinir Dagur frá
II. mars.
Lúðrasveit Akureyrar lék fyrir
kirkjudyrum undir stjórn Jakobs
Tryggvasonar, sóknarpresturinn
sr. Pétur Sigurgeirsson og biskup
Islands, Sigurbjörn Einarsson,
fluttu minningarræður. Kirkjukór-
inn og Geysir sungu við undirleik
Jakobs Tryggvasonar og lék hann
og Páll Isólfsson einnig einleik á
pípuorgel kirkjunnar. Jóhann
Konráðsson söng sálminn Ég
kveiki á kertum mínum. Bæjar-
stjórn Akureyrar bar kistu hins
látna úr kirkju og nemendur
Menntaskólans stóðu heióursvörð
úti fyrir kirkjudyrum. Síðan var
kistan flutt norður að Fagraskógi.
Sr. Pétur Sigurgeirsson gat í
minningaroróum sínum m.a. um
DAVÍÐ STEKÁNSSON
skáld Irá I .iqr,isk<i(ii látinn
Þessa mynd, scm birtist í Dcgi 11. mars 1964, tók Gunnlaugur P. Kristins-
son, en hún sýnir ncmendur Menntaskólans á Akureyri standa heiðursvörð
cr kista Davíðs var borin úr Akureyrarkirkju laugardaginn 7. mars.
af trú og auðmýkt frammi fyrir
guðshetjunni á Golgata. Einu
sinni bað ég Davíð að segja mér,
hvernig sálmurinn hefði orðið til.
Þá sagðist hann hafa verið í Nor-
egi og gist á litlu hóteli skammt
frá Osló, það var um páskaleytið.
A föstudaginn langa voru gestir
hótelsins samankomnir við dögurð
að venju. Þar á meðal var móðir
með barn. Það var lítil telpa og
hún var bœkluð, gat ekki gengið.
Við matborðið veitir Davíð því at-
hygli, að telpan var þrásinnis að
biðja móður stna að fara með sér
í kirkju. En móðirin sinnti ekki
þessari beiðni. En Davíð, sem
kenndi í brjósti um telpuna, kvaðst
vera fús til aðfara með henni. Og
það gerði hann, hélt á henni í
fanginu, hlýddi messu þennan
dag. Og bœklaða barnið sá ósk
sína rœtast. Þegar Davíð kom
heim á hótelið eftir messugjörð-
ina, orti hann sálm.“
Húskveðja í Fagraskógi
Klukkan 14 mánudaginn 9. mars
var húskveðja í Fagraskógi. Þang-
aö kom fjöldi rnanna úr næstu
sveitum, mun fleiri en húsrúm var
fyrir. Séra Benjamín Kristjánsson
á Laugalandi flutti húskveðjuna, á
undan og eftir voru sungnir sálm-
tilurð sálms Davíðs Stefánssonar,
„Ég kveiki á kerturn mínum“. Sr.
Pétur sagði m.a.:
„Þó að Davíð hefði ekkert ann-
að ort en þennan eina sálm vœri
það fullkomið tilefni til að segja:
Og andi Drottins kom yfir Davíð.
Því að svo sterkur er þessi sálmur
Forsíða Dags miðvikudaginn 4.
mars 1964.
Davíð Stefánsson
- staldrað við ártöl
1895 Davíó fæddist 21. janúar, son-
ur Stefáns Stefánssonar og Ragn-
heiðar Davíðsdóttur í Fagraskógi.
1911 Lauk gagnlræðaprófi.
1912 Davíó fær brjósthimnubólgu
og liggur lengi vcikur. Fcr á Vífils-
staöi en snýr aftur heim í Fagraskóg,
en er lélegur til heilsunnar.
1916 Ljóð cftir Davíó birtast í tíma-
ritum, þar á meðal Eimrciðinni.
1918 Var kosinn Inspcctor scholae í
Menntaskólanum í Rcykjavík.
Spænska vcikin lagðist þungt á
hann.
1919 Tók stúdentspróf frá MR um
vorið. Fyrsta bók hans, Svartar
fjaðrir, kont út um haustið.
1920 Stundar nám í heimspeki við
Háskóla íslands. Vann fyrir sér sem
þingskrifari.
1921 Dvelur í byrjun árs á Ítalíu,
m.a. á Capri. Þar varð til hið kunna
Ijóð Katarína.
1922 Önnur bók Davíðs, Kvæði,
kemur út. Forfallakennari viö Gagn-
fræðaskólann á Akureyri um haust-
ió.
1923 Kennari við Gagnfræðaskói-
ann í byrjun árs. Fór til Noregs um
haustiö.
1924 Fór til Lillchammcr í Noregi.
Þriðja bók Davíðs, Kvcðjur, kom út.
1925 Munkamir á Möóruvöllum
gcfnir út á prent. Davíð gcróist
bókavöróur vió Amtsbókasafnió á
Akureyri.
1928 Frumsýning Leikfélags Akur-
cyrar á Munkunum á Möóruvöllum.
Arið áður hafói Lcikfélag Rcykja-
víkur sýnt Munkana.
1929 Utgáfa bókarinnar Ný kvæöi.
1930 Útgáfa Kvæðasafns I og II.
1933 Fimmta ljóðabók Daviðs, í
byggöum, gefin út.
1936 Sjötta ljóðabókin, Aó noróan,
gcfin út.
1940 Útgáfa skáldsögunnar Sólon
Islandus.
1941 Útgáfa leikritsins Gullna hlió-
ið.
1943 Lcikritió Vopn guðanna frum-
flutt hjá Leikfélagi Reykjavíkur.
1944 Útgáfa Vopns guðanna. Frum-
sýning LA á Gullna hliðinu.
1947 Sjöunda Ijóóabók Davíðs, „Ný
kvæöabók“ gefin út.
1948 Davíð vcikist og fer til Dan-
mcrkur til lækninga. í Danmörku
dvaldist Davíð í citt ár.
1949 Kom heim frá Danmörku,
vciklulcgur að sjá. Dvaldist í Fagra-
skógi og hresstist vel.
1953 Frumsýning Þjóðleikhússins á
Landinu glcymda.
1955 Sýning Þjóðleikhússins á
Gullna hliöinu í tilefni af 60 ára af-
mæli skáldsins. Davíð kjörinn hcið-
ursborgari Akureyrarbæjar.
1962 Davíö fer aö kenna kransæða-
bólgu, sem síöardró hann til dauða.
1964 Davíð Stcfánsson, skáld frá
Fagraskógi, lést að niorgni sunnu-
dagsins 1. mars.
(Byggt á samantekt Vidars Egg-
ertssonar, leikhússtjóra, í leikskrá
vegna sýningar LA á lcikverkinu „A
svörtum fjÖðrum “)
„Hann unni
• • • •66
ínni sinnr
Hulda Á. Stefánsdóttir minnist
Davíðs í bókinni Skáldið frá
Fagraskógi scm kom út árið
1965.
Hún getur þess að þau hafi
verið samkennarar við Gagn-
fræðaskólann á Akureyri
1922-1923, hún kcnnt dönsku
en Davíð sögu. „Um vorió
skildu leióir okkar,“ segir
Hulda. „Davíö hætti kennsl-
unni og varð bókavöróur. Hon-
um hefur sjálfsagt ckki látið
vcl að lifa cftir stundaskrá.
Hann mat frelsið meira en svo,
þó að hann væri annars
skyldurækinn maöur. Hann
fékk að lifa og starfa á þeim
slóðum, scm honum voru
hjartfólgnar, og hann hlaut lof
og hcióur fyrir skáldskap sinn
sem maklegt var.“ Og Hulda
sagði jafnframt að „í gegnum
kvæði hans hef ég fundið, aó
hann unni Eyjafirði og sveit-
inni sinni, Sólarfjöllum og
Kaldbak til æviloka. Einng
mat hann mest störf bóndans
og fann moldina anga, og þótt
ég viti það ekki með vissu,
gæti ég bcst trúað að tjalldala-
fífillinn hefði alltaf vcrið
uppáhaldsblómið hans, þcssi
yfirlætislausa jurt, sem drúpir
höföi og leynir fegurð sinni.“
óþh
ar undir stjóm Guðmundar Þor-
steinssonar.
Séra Benjamín sagði m.a. í
húskveóju sinni:
„Vér höfum staldrað hér við,
aðeins til að þakka Guði fyrir
samferð þessa ágœta bróður. Eg
mœli þar ekki aðeins fyrir munn
yðar, sem honum voru nákomnast-
ir og unnu honum mest. Eg segi
þetta fyrir munn vor allra. Oss er
öllunt þannig innanbrjósts, eins
og vér hefðum misst bróður sem
oss var óendanlega kœr og við
vorum stolt af.
Hér viljum vér því þakka hon-
um, og œttingjarnir sérstaklega,
ást ltans og tryggð við þennan
stað, sem bera mun Ijóma afnajhi
hans í aldirfram. Gleði var ávallt
að nœrveru hans, og bróðurtryggð
hans var þeim dýrmcet og ógleym-
anleg. A þetta jafnt við um alla
œttingja hans hvar sem þeir búa.
Ollum œttingjum stnum sýndi
hann sömu rœkt og vinarhug frá
því fyrsta til hins síðasta. Ykkur
vil ég líka flytja kveðjur hans og
þakkir.
Nú er skipið hans komið að
landi, gnoðin, sem siglir fyrir
fannhvítum seglum út yfir hafið
lífs og dauða. “
*
Utförin á Möðruvöllum
Að lokinni húskveðju í Fagra-
skógi var kistan flutt í Möðru-
vallakirkju.
Athöfnin þar hófst með því að
Páll ísólfsson lék sorgarmars eftir
Beethoven. Séra Benjamín Krist-
jánsson flutti líkræðuna. Aó henni
lokinni lék Páll tilbrigði eftir Bach
um sálmalagið Hver sem ljúfan
guð lætur ráða og sr. Sigurður
Stefánsson, vígslubiskup, lýsti
blessun.
Meðan kistan var borin úr
kirkju söng Geysir Nú hnígur sól
og Páll lék sorgarmars eftir Chop-
in. Stjómarmenn og fulltrúar úr
bókmenntaráði Almenna bókafé-
lagsins báru kistuna úr kirkju en
fyrir kirkjudyrum tóku ættingjar
og venslamenn við og báru Davíð
til hinstu hvílu í Möðruvalla-
kirkjugarði við hlið foreldra sinna
og bróður.
Séra Sigurður Stefánsson kasG
aði rekunum, en Geysir söng í
friði látinn hvíli hér. óþh
Tónlistar-
unnandinn
Davíð
Frani kemur hjá Kristjáni
Jónssyni í bókinni Skáldið frá
Fagraskógi að Davíð hafi vcrið
tónlistarunnandi. Ungur hafi
hann leikið á fiðlu án þess að
njóta tilsagnar og auk þcss hafi
hann spilað vcl á munnhörpu,
haft góða bassabarítónrödd.
„Ég heyrði hann nokkram
sinnum syngja bassa við þekkt
lög,“ skrifar Kristján. „Röddin
virtist mér ckki mikil, cn
hljóinþýð og söngur hans áber-
andi músíkalskur. Tónlistin
var hans yndi og aflgjafi. Hann
hafði oft oró á því, hve Mozart
hressti sig og örvaði, en ef
hann vildi komast í sncrtingu
við eitthvað utan við þennan
heim, leitaði hann þess í ein-
hverri symfóníu Beethovens."
Kristján segir í umræddri
grein í Skáldinu frá Fagraskógi
að af íslcnskum tónlistarmönn-
um hafi Davíð metiö Pál
Isólfsson mest. „Oft talaði
hann um Pál. Hann kvaó hann
ekki einungis vcra einn af
snjöllustu orgclleikuram
heimsins, hcldur einnig ntikið
skáld og hugsuð.“ óþh