Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.1994, Blaðsíða 12

Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTjANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÓLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverö á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblaö 180 kr. m/vsk.
Rétt viðbrögð
Ríkisstjómin hefur undir forystu Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra brugðist hart við aðgerðum norskra
stjómvalda vegna deilunnar um veiðar við Svalbarða.
Ráðherramir vom seinir til taks þegar fréttir bámst af
átökum Hágangsmanna og norsku strandgæslunnar.
Létu það nánast afskiptalaust. En ríkisstjómin hefur átt-
að sig á því að hér em engar einkaerjur á ferð. Hér er
tekist á um þjóðarrétt og hagsmuni íslenskra ríkisborg-
ara og viðbrögð Davíðs Oddssonar við ófyrirleitinni
reglugerðarbreytingu Norðmanna vom sterk og skyn-
samleg. Forsætisráðherra skaut föstum skotum að norsk-
um stjómvöldum og þeir gera sér vonandi grein fyrir
því að íslendingar verða ekki kúgaðir til neinnar hlýðni
við sjálftöku Norðmanna.
Forsætisráðherra segir að ekkert gagn og enginn áhugi
sé að því að setjast að samningaborði meðan norsk stjóm-
völd leiki stríðshetjur í Barentshafi. Þar er hann að svara
Gro Harlem Brundtland sem sendir okkur tóninn af htl-
um smekk.
íslensk stjómvöld skilja og meta þá viðleitni Norð-
manna að vemda fiskistofnana á þessum miðum. En ís-
lendingar sætta sig að sjálfsögðu ekki við að vera einir
útilokaðir frá eðlilegum og leyfilegum veiðum og íslenska
þjóðin er einhuga um að hvorki Norðmenn né aðrir kom-
ist upp með óbilgirni í okkar garð.
Hvorki íslensk stjómvöld né heldur íslenskir sjómenn
vilja stríðsástand á miðum úti. íslendingar hafa ekki
áhuga á iUdeilum við frændþjóð sína Norðmenn. Engin
bönd em sterkari né nánari heldur en milli Norðmanna
og íslendinga, að minnsta kosti að því er íslendinga varð-
ar. Þar af leiðandi væri það bæði fáránlegt og fjarstæðu-
kennt að sú deila sem nú er risin um veiðiréttindi í Bar-
entshafinu leiði til varanlegrar óvildar og magnist meir
en orðið er.
Það hlýtur því að vera sameiginlegur vilji beggja þjóð-
anna að menn forðist átök og vopnaskak, láti öldur lægja
og nái síðan lendingu með samningum eða dómum. Til
að það geti orðið þurfa íslensk skip að láta af ögrunum
og norsk stjómvöld að sitja á strák sínum, hvað svo sem
einhliða reglugerðum og norskum lögum líður. Mannslíf
geta verið í hættu ef Hágangsmálið endurtekur sig og
þá verður ekki aftur snúið. Þá geta menn misst atburða-
rásina úr höndum sér.
íslendingar vilja engir sjóræningjar vera. Það mega
og eiga Norðmenn að vita. Farsælasta lausnin er auðvit-
að sú að Norðmenn falhst á einhvem veiðikvóta til ís-
lenskra skipa á umræddu svæði og sameiginlega leiði
deiluaðilar mál sín til lykta hjá alþjóðlegum dómstólum
að öðm leyti. Það er sú stefha sem íslenska ríkisstjómin
hyggst taka og hún er sú eina rétta.
Fiskveiðar em okkur aht. Það lærðu Bretar í fyrri
þorskastríðum og vemdarstefna íslendinga hefur áunnið
sér rétt og viðurkenningu. Norðmönnum ætti og að vera
það ljóst, jafnvel enn betur en öðrum þjóðum. Þess vegna
væri það óskiljanleg afstaða af þeirra hálfu ef þeir skeha
skoheyrum við sjósókn íslendinga á norðlægum og nær-
tækum miðum og virða hagsmuni okkar og lífsafkomu
einskis. Hér em það ekki einasta lagaleg og þjóðréttarleg
rök sem hta ber til heldur sömuleiðis og ekki síður sið-
ferðileg og tilfinningaleg. Það hljóta Norðmenn að skilja
og viðurkenna í ljósi þeirrar stöðu sem norski sjávarút-
vegurinn er í gagnvart Evrópusambandinu.
Skhaboðin em þessi: Látum ekki tilfinningar hlaupa
með okkur í gönur. Aht kann sá sem bíða kann.
Ehert B. Schram
MÁNUDAGUR 15. ÁGÚST 1994
„Hugsum okkur lækni sem vanrækir eigin simenntun," segir Jón m.a. í grein sinni.
Símenntun er
óumflýjanleg
í ágætri kjallaragrein gerði Guð-
mundur G. Þórarinsson þvi nýver-
ið skóna aö kominn væri tími til
aö gera formlegar kröfur um
skyldubundna sírirka símenntun.
Að menntastofnanir ættu að fara
aö hugleiða að ábyrgjast „afurðir"
sínar fyrir lífstíð rétt eins og gert
er með sumar vörur. Hér eru á
ferðinni hugmyndir sem að mínu
viti ber að styðja og kynda undir.
Og símenntun á ört vaxandi fylgi
að fagna um allt þjóðfélagið svo að
byrinn ætti að vera góður.
Eykur sveigjanleika
vinnuafls
Núverandi kerfi þjóðfélagsins,
sem flytur þekkingu frá einni kyn-
slóð til annarrar, þ.e. menntakerf-
ið, byggist aö mestu á því að kenna
fólki á ungum aldri og í eitt skipti
fyrir öU það sem þaö þarf að kunna
til að lifa og starfa. Upphafleg út-
færsla þessa kerfis er fyrir löngu
orðin of takmörkuð og úrelt. Þetta
sannar m.a. öll sú starfsemi sem
hafin hefur verið líkt og til að
„lappa upp á“ upprunalega kerfið,
þ.e. hvers kyns endur- og símennt-
un.
Hraðar breytingar á tækni, vöxt-
ur þekkingar og síharönandi og
óvægin samkeppni eru þættir í
umhverfi okkar sem gera atvinnu-
tengda símenntun algerlega óhjá-
kvæmilega. Breytingar á vixrnu-
markaði valda því aö hver og einn
getur átt von á því að þurfa að
skipta um störf oft á æviferii sín-
um. Undir þetta þarf fólk aö vera
búiö.
Ein meginlausnin er sú að hver
og einn búi yfir þekkingu, viðhorf-
um og vinnusiöum sem gerir hon-
um auðvelt að breyta dl. Veigamik-
ill hluti þessarar þekkingar er þess
eðhs að hann hefur almennt nota-
KjáUarinn
Jón Erlendsson
yfirverkfræðingur Upplýsinga-
þjónustu Háskólans
gildi, þ.e. kemur að gagni í fjöl-
mörgum störfum. Eykur þannig
sveigjanleika vinnuaflsins án þess
að tekin sé áhætta af þröngri sér-
hæfmgu sem óvíst er að komi að
gagni þegar til kastanna kemur.
ðflun shkrar þekkingar er því
fremur trygg fjárfesting sem ekki
fylgir nein teljandi áhætta. Hér er
því á feröinni eitt kjörið meginvið-
fangsefni símenntunar.
Vandi sérfræðinga
í dag er iðulega tekið aht of seint
á þekkingaröflun. Dæmi um þetta
er t.d. þegar reynt er að endurhæfa
atvinnulaust fólk til nýrra starfa.
Viðleitni af þessu tagi er góð og
gild. Betra væri þó aö búið væri að
afla nýrrar þekkingar í tæka tíð og
áður en til atvinnuleysis kemur.
Veigamikil rök í þessu sambandi
er að nám og þjálfun er tímafrekt
verk.
Annars konar vandi sem leysa
þarf er vandi hvers kyns sérfræð-
inga sem fylgjast misvel með á fag-
sviðum sínum meðan þekking vex
hröðum skrefum. Hugsun okkur
lækni sem vanrækir eigin símennt-
un svo að sjúklingar hans fara á
mis viö nýjar og árangursríkar
lækningar árum ef ekki áratugum
saman. Ehegar tæknimann sem
notar gamaldags, lélegar eða dýrar
lausnir og veldur þeim sem hann
vinnur fyrir óþörfum kostnaði.
Hver ber ábyrgð á því í dag ef „fuh-
menntað" fólk fylgist iha með í
greinum sínum? Er það yfirleitt
nokkur?
Allar vangaveltur af þessu tagi
leiða að einni niðurstöðu og hún
er sú að tryggja þarf með einhverj-
um öruggum hætti aö hver og einn
sinni atvinnutengdri símenntun og
þjálfun án afláts allt lífið.
Jón Erlendsson
„Breytingar á vinnumarkaði valda því
að hver og einn getur átt von á því að
þurfa að skipta um störf oft á æviferli
sínum. Undir þetta þarf fólk að vera
búið.“
Skoðanir armarra
Kominn tími á Kvennalistann?
„Nú hefur það gerst, sem hinar eldri forystukon-
ur óttuðust, að í kjölfar sigurs Reykjavíkurhstans
magnast nú kröfur um sameinað framboð til lands-
stjórnarinnar einnig... Kvennahstinn er því í mikl-
um vanda staddur. Jóhanna Sigurðardóttir hefur
sagt, að ekki verði af sameiginlegu framboði nema
Kvennahstinn verði með. En hverfi Kvennalistinn
inn í sameiginlegt framboð bæði í borginni og á
landsvísu er jafnljóst, að hann hættir að vera th sem
Stjórnmálaafl." Úr forystugrein Alþbi. 12. ágúst.
Engin einhliða lausn Norðmanna
„Sú krafa Norðmanna að fara með yfirráðarétt
á Svalbarðasvæðinu byggist á túlkun þeirra sjálfra
á Svalbarðasamkomulagjnu (sem íslendingar eiga
nú aðhd að) og eigin yfirlýsingu um fiskvemdar-
svæöi þar... Því ber að útkljá það mál annaðhvort
með samningum eða fyrir dómstólum. Það er engin
lausn að Norðmenn reyni einhhða að breyta reglum
um veiðar á Svalbarðasvæöinu þannig aö þær úti-
loki eitt aðhdarrikja Svalbarðasamkomulagsins."
Úr forystugrein Mbl. 11. ágúst.
Sameiningartilraun?
„Það hefur ahtaf tekist vel í upphafi að fara á
svig við flokkakerfið og boða „eitthvað nýtt“...
Áherslur eru vissulega mismunandi, og fremur er
þörf á að ná saman um deiluefni en að skerpa hnurn-
ar, eins og sumir stjórnmálamenn virðast vhja. Eftir
stendur eiginlega þaö eitt, að með sameiginlegu
framboði eigi að klekkja á Sjálfstæðisflokknum eða
kannski einkum Davíð Oddssyni, og þótt einhverjum
þyki það fahega hugsað, þá er margt mikhvægara í
íslenskum stjómmálum en að einangra Sjálfstæðis-
flokkinn." Úr forystugrein Tímans 12. ágúst.