Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.1995, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 9. JANÚAR 1995
15
Jöf nuðurog
forstjórafrekja
AUir forystumenn stjórnmála-
flokka gátu þess í áramótatilsvör-
um og ræðum að það þyrfti að jafna
lífskjörin. Rétta hlut þeirra lægst
launuðu. Eða að minnsta kosti
sporna gegn því að „þeir sem betur
mega sín fleyti ijómann af efna-
hagsbatanum á kostnað hinna"
(forsætisráðherra).
Allir telja sem sagt þörf á því að
sýna lit í þessum efnum enda kosn-
ingaár að byrja. Hitt skal ósagt lát-
ið hve sterkur þessi litur er, hver
þungi fylgir orðum. Því við vitum
vel að um leið og hafðar eru uppi
frómar óskir um að jafna kjör
þegna þá eru bornar fram miidu
hærri kröfur um sem allra mest
„frelsi og sveigjanleika" á vinnu-
markaði sem og í öllum viöskipt-
um.
Hitt vilja svo færri tala um, að
því frjálsari og sveigjanlegri sem
vinnumarkaðurinn er, þeim mun
meiri verður kjaramunurinn, þeim
mun stærri munur á ríkum og fá-
tækum - svo að notuö séu orð sem
löngu eru orðin ófin og ókurteisleg
í settlegri og hagfróðri umræðu.
Græögin blómstrar
Því sveigjanleikinn á vinnu-
markaðinum - hér sem annars
staðar - er ekki síst í því fólginn
að eyðilegga kjarasamninga, gera
annanhvern mann að réttlitlum
verktaka í hlutastarfi og láta þá
sem verst eru settir bjóða niður
kaupið hvem fyrir öðrum. Um leið
og þeir sem eiga og stjórna fyrir-
tækjum taka sér frelsi til sjálfdæm-
is í tekjum og fríöindum.
Hér er átt viö það sem bresk blöð
kalla venjulega forstjóragræðgi og
kemur fram í því að þeir sem veru-
leg mannaforráð hafa þjóta upp í
tekjum - og skiptir þá ekki miklu
hvort fyrirtæki dafna undir þeirra
stjórn eða ekki.
Nýlegt dæmi er af bresku einka-
væddu fyrirtæki, British Gas. Þar
gerðist tvennt í senn: laun aðalfor-
stjórans voru hækkuð um 75% í
KjaHarinn
Árni Bergmann
rithöfundur
einum rykk (úr 270 þúsund pund-
um á ári í 475 þúsund). Um leið var
2600 starfsmönnum, sem hafa aö
meðaltali 13 þúsund punda tekjur
á ári, sagt aö þeir væru ofborgaðir
miðað við markaðsverð á vinnu-
afli. Þyrftu þeir því að sætta sig við
um 16% launalækkun og styttingu
orlofs að auki.
Tvíbent frelsi
Þetta er sjálfsagt dæmi um fágæt-
lega freka og heimskulega for-
stjóragræðgi en eitthvað svipað er
að gerast úti um allar trissur.
Markaðsfrelsið hefur hendur tvær:
það bitnar harkalega á þeim sem
minnst mega sín en er þægilegt og
arðbært tæki fyrir þá sem ráða
eignum og atvinnu. Þeir eru í
vernduðu óopinberu bræðralagi,
sitja í stjórnarnefndum hver hjá
öðrum og meta hver annan upp á
við til launa, fríðinda og gulli bú-
inna starfsloka.
Hér á íslandi eiga menn langt í
land til þeirra firna sem eiga sér
stað t.a.m. í Bretlandi íhaldsflokks-
ins. En samt hneigist þróunin hér
í sömu átt og þar - og þar með að
vaxandi mun milli þeirra sem eiga
landið og miðin og þeirra sem fátt
eiga. Það er ekki nema von að
stjórnmálamenn hafi af þeirri þró-
un nokkrar áhyggjur - eins þótt
þeir standi hægra megin í tilver-
unni. Vegna þess að slík þróun
sendir allt tal um þjóðarsátt í efna-
hagsmálum langt út i bláinn, hún
vísar fyrr eða síðar á harðnandi
átök, jafnvel sprengingu einhvers
konar.
Hitt hugsa færri um: að því ræki-
legar sem menn laga sig að leik-
reglum hins „frjálsa og sveigjan-
lega“ vinnumarkaðar, eins og þær
eru notaðar allt í kringum okkur,
þeim mun færri pólitísk ráð hafa
stjórnmálamenn hérlendir skilið
sjálfum sér eftir til að sporna við
afleiðingum þeirra.
Árni Bergmann
Þeir bresku laga sig að leikregtum hins „frjálsa og sveigjanlega" vinnumarkaðar.
„Hitt vilja svo færri tala um, aö því
frjálsari og sveigjanlegri sem vinnu-
markaðurinn er þeim mun meiri verö-
ur kjaramunurinn, þeim mun stærri
munur á ríkum og fátækum... “
Dreif býlisrugl í þéttbýlinu
ísland er eina landið í Evrópu
sem gerir upp á milli eigenda og
leigjenda í húsnæðisstefnu sinni.
Þetta er ein helsta ástæða þeirra
erfiðleika sem mæta fólki við öflun
og kostnað húsnæðis. ísland er lág-
launaland þótt það fáist ekki viður-
kennt hvað húsnæði varðar. Hér
er almenningi ætlað að greiða hús-
næðiskostnað sem er í engu sam-
ræmi við tekjur og fólki sem varla
á fyrir nauðsynjum er gert að fjár-
festa með lánsfé, til að tryggja sér
húsnæði.
Hvað á það fólk aö gera sem
hvergi stenst greiðslumat? Því hef-
ur enginn getað svarað. Enginn
kerfismaður hefur enn bent á aðra
„lausn“ en meiri greiðsluerfið-
leikalán er þau fyrri eru komin í
vanskil, þ.e. að lengja enn tjóður-
bandið.
Tilraun til blekkingar
Kerfismenn verja núverandi
kerfi hvar sem þeir geta komið því
við enda lifa þeir af því. Einn slíkra,
Percy Stefánsson, forstöðumaður
Byggingasjóðs verkamanna, skrif-
ar í húsnæðisblað Mbl. 9. des. sl.
grein þar sem hann vegsamar kerfi
sitt eins og við er að búast og segir
m.a. „aö eigandi félagslegu íbúöar-
innar sé með lægsta húsnæðis-
kostnað". - Þar set ég fyrirvara en
KjáOariim
Jón Kjartansson
frá Pálmholti
form. Leigjendasamtakanna
það segir þó ekkert í kerfi þar sem
einnig skásti kosturinn er vondur.
Annars er það helsta inntak
greinarinnar að vondir menn rægi
og níði þetta ágæta kerfi og segir
síðan: „Veldur þetta m.a. sölu-
tregðu á félagslegum íbúðum og að
óskum til húsnæðisnefnda um inn-
lausn fjölgar." Það er athyglisvert
að forstöðum. telur fólkið svo vit-
laust að það trúi þessum vondu
mönnum betur en sjálfu sér!
Enn athyglisverðara er þó að
sjálfur gerist forstöðum. sekur um
blekkingar í grein sinni. Hann birt-
ir kunna útreikninga á greiðslu-
byrði lána hjá Byggingasjóði
verkamanna. Að hætti annarra
kerfismanna sleppir hann að nefna
aðra kostnaðarliði en greiðslubyrð-
ina. Hann nefnir t.d. ekki fasteigna-
gjöld, tryggingar, fyrningar eða
viðhaldskostnað, en allt þetta verð-
ur kaupandi þó að greiða. Þetta er
tilraun til að falsa staðreyndir til
þess gerð að reyna að blekkja fólk.
Fjandsamleg stefna
Það er rétt hjá Percy Stefánssyni
að „umhverfið er hreinlega óvin-
veitt láglaunafólki" en þar á hús-
næöisstefnan eina stærstu sökina.
Okkur vantar ekki stefnu sem fólk-
ið þarf að passa inn í, heldur stefnu
sem tekur mið af ríkjandi aðstæð-
um. Við þurfum ekki „að standa
vörð um félagslega húsnæðiskerf-
iö“ eins og stundúm er sagt, heldur
gera húsnæðiskerfið félagslegt í
raun og veru.
Til hliðar höfum við svo hús-
bréfakerfið fyrir markaðinn. ís-
lensk húsnæðisstefna er gamalt og
úrelt fyrirbæri frá verðbólgutíma,
eins konar dreifbýlisrugl hér í þétt-
býlinu. Þessi stefna er fjandsamleg
fólki og sérstaklega bömum eins
og dæmin sanna. Húsnæði er
mannréttindi og þvi verður að
brjóta þetta ómennska rugl niður.
Jón Kjartansson
„Hvaö á það fólk aö gera sem hvergi
stenst greiðslumat? Því hefur enginn
svarað. Enginn kerfismaður hefur enn
bent á aðra „lausn“ en meiri greiðslu-
erfiðleikalán er þau fyrri eru komin 1
vanskil... “
meoog
ámóti
Hundabanni verði framfyigt
iReykjavik
Hundar
passailla
íborg
„Eg erfylg-
andi þvi aö
banni við
hundahaldi
sé framfylgt
vegna þess að
borgarbúar
voru spurðir
að þvi sér-
staklega í at-
kvæða-
Ámi Þór Sigurðsson
borgarfulltrúi.
greiðslu fyrir
sex árum hvort þeir vildu aflétta
banni við hundahaldi. Þeir svör-
uðu mjög afgerandi að þeir vildu
viðhalda banni við hundahaldi.
Af þeim sökum flnnst mér að það
eigi að vera í gildi. Síðan geta
menn haft sínar persónulegu
skoðanir á því hvort skynsamlegt
sé að hundar séu í borginni eða
ekki. Persónulega er ég frekar
þeirrar skoðunar að það passi
illa. En mín afstaða byggist fyrst
og fremst á því að það hefur ver-
ið farið með þetta mál í atkvæða-
greiðslu og mér finnst til lítils að
spyrja borgarbúa um afstoðu til
tiltekinna mála þegar ekkert á
síðan að gera með það.
Ég greiddi atkvæði með gjald-
skránni í borgarstjórn vegna þess
að mér finnst eðlilegt að hunda-
eigendur greiöi þann kostnaö
sem borgin ber af hundahaldinu.
Það væri algjörlega óviðunandi
að þeir borgarbúar sem hafa fellt
tillögu um hundahald væru látnir
greiða þann kostnað. Ef menn
vildu framfylgja vilja borgarbúa
rækilega yrði að skoða mjög
rækilega hvemig það yrði gert,
hvort það yrði gert á mjög löng-
um tíma. Fyrsta skrefið yrði
væntanlega að hætta að veita
undanþágur og sjá til með þá
hunda sem þegar eru í borginni."
Vil leyf a
hundahald
„Ég er á
móti hunda-
banni og vil
leyfa hunda í
borginni. Eg
get tekiöund-
ir með borg-
arstjóra þegar
hún hefur
sagt að þaö
mætti breyta
fyrirkomu-
lagi á gjaldtökunni, hækka hand-
tökugjaldið og lækka frekar hitt
gjaldið. Ég vil leyfa hunda en
framfylgja góðu eftirliti. Það er
spurning hvort þeir sem passa
vel sína hunda eiga að taka þátt
i þessu handtökugjaldi fyrir lúna
Gróa Siguróar-
dóttir borgarluiltrúl.
sem gæta ekki sinna hunda. Mér
finnst að það megi herða þessar
reglur og jafnvel lækka árgjaldið.
Mér finnst kerfið allt í lagi eins
og það er, aö fólk þurfi að sækja
leyfi um að fá að halda hund því
að þá er kerfið ekki eins laust í
reipunum.
Mér finnst sjálfsagt að borgar-
yfirvöld ræöi viö forystumenn
hundaeigenda til að fylgjast með
þessum málum. Borgaryfirvöld
þurfa að reka aukinn áróöur fyr-
ir því aö hundaeigendur þrífi upp
eftir hundana sína. Fólk verður
að hlíta reglura um að láta ekki
hunda hlaupa lausa og hafa
metnað fyrir að kemba þá vel og
hafa þá vel hirta. Þá verður að
koma vel fram viö þessi grey.“